ABD, Çin ve Kanada ortasında 3 yıldır devam eden tutuklu krizi, tarafların sanıkları hür bırakması ile son buldu. Kanada’da tutuklanan Huawei yöneticisi Meng Vancou‘nun ABD ile mutabakat çerçevesinde hür kalmasının akabinde Pekin idaresi iki Kanadalı iş insanını ülkelerine gönderdi.
İş insanı Michael Spavor ve eski diplomat Michael Kovrig, Kanada’nın Çinli Meng’i ABD’nin iade talebi üzerine tutuklamasından kısa bir mühlet sonra Aralık 2018’de Pekin’de tutuklanmıştı. Birçok ülke Çin’in aksiyonunu “rehine siyaseti” olarak nitelendirmişti.
Kanada Başbakanı Tredeau karşıladı
Sabah saatlerinde uçakları Alberta’nın, Calgary kentine inen iş insanlarını karşılayanlar ortasında Kanada Başbakanı Justin Tredeau da vardı.
Bir gün öncesinde iş insanlarının hür bırakıldığı haberini basınla paylaşan Başbakan, “inanılmaz derecede sıkıntı bir imtihandan geçtiklerini” söyleyerek, “dönüş yolunda olmaları hepimiz için düzgün bir haber” demişti. Ülke basını da Tredeau’nun Kanadalı ikiliyi karşıladıktan sonra sarıldığını gösteren fotoğraflar paylaştı.
Çin: Meng’in alıkoyulması tipik bir keyfi gözaltı
Meng, akşam saatlerinde, özel uçakla Huawei‘in merkezinin bulunduğu Çin’in güneyindeki Şıncın kentine indi.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying, yaptığı açıklamada, Meng’ın Çinli teknoloji şirketlerini baskı altına almayı amaçlayan siyasi bir yargılamanın gayesi olduğunu belirterek “Meng aleyhindeki kelamda sahtecilik argümanları, uydurmadan öteki bir şey değildir. ABD’nin ‘mağdur’ saydığı HSBC (Bankası) bile Meng’ın masumiyetini ispatlayan evraklar yayınladı” tabirlerini kullandı.
Hua, ABD ve Kanada’nın Meng’ı alıkoymasının “tipik bir keyfi gözaltı vakası” olduğunu savundu.
“Üçlü kriz” son buldu
Son üç yıldır Washington, Pekin ve Ottawa ortasındaki bağları alt üst eden hukuksal ve jeopolitik çekişmelerin de kelam konusu salıverilmelerle son bulduğu kanısı hakim.
Üçlü mutabakat sayesinde Çin ve Kanada’nın tutuklu vatandaşlarını meskene getirdiği, ABD’nin ise önde gelen Çinli teknoloji yöneticisine karşı aylardır iade çabası verdiği ceza davasını tamamladığı belirtiliyor.
Bu sırada Çin, Kanadalıların Meng’in tutuklanmasına “misilleme” olarak gözaltına alındığını suçlamalarını ise reddetmeye devam etmekte.
Huawei krizi
Huawei Mali İşler Yöneticisi Meng, ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını delmek suçlamasıyla 1 Aralık 2018’de Kanada’nın Vancouver kentinde tutuklanmıştı.
Üç gün süren kefalet duruşmasının akabinde davaya bakan Kanadalı Hakim William Ehrcke, Meng’ın ABD’nin resmi iade talebini beklerken 10 milyon Kanada doları kefaletle kaideli salıverilmesine hükmetmişti.
Huawei, son olarak Ocak 2019’da ticari sırları çalmak ve bankaları dolandırmakla suçlanmıştı.
Şirkete açılan davanın yanı sıra şirketin Mali İşler Yöneticisi (CFO) Meng Vancou’nun da 13 başka cürümden yargılandığı bildirilmişti.
