Almanya Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer, Afganistan deneyiminden ders çıkarıp, Avrupa Birliği’nin (AB) güçlü bir askeri bağımsızlığa sahip olması gerektiğini savundu. AB savunma bakanları toplantısının düzenlendiği Slovenya’nın Kranj kentinde konuşan Alman Bakan Kramp-Karrenbauer, “Afganistan acı bir son, ağır bir mağlubiyet” tabirini kullanarak, “AB bağımsız olmalı ve kendi başına hareket edebilmeli” dedi.
Hükümetlerin inandırıcılığının bağımsız ve kendi başına hareket yeteneğine bağlı olduğunun da altını çizen Bakan Kramp-Karrenbauer, bu türlü bir adımın NATO ya da Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) alternatif olarak görülmemesi gerektiğini de vurguladı.
Kramp-Karrenbauer, “Avrupa olarak ABD’nin çekilme kararına kendi yetersizliğimizi bildiğimizden itiraz edemedik. Afganistan’da Batı büyük bir hezimete uğradı. Bunun kalıcı bir yenilgi olup olmayacağına ise Avrupa ve ABD’de bundan sonra atılacak adımlar karar verecek” diye konuştu.
Almanya ve 13 AB üyesi bağımsız bir muharip AB gücü talep ediyor
Almanya ve 13 AB üyesi ülke geçen Mayıs ayında, birinci başta 5 bin askerden oluşan bir muharip AB askeri birliğinin kurulmasını talep etti. AB’nin bağımsız ve kendi başına hareket kabiliyetini artırmasına yönelik olan ve güvenlik konusunda gelecekteki amaçları tanımlayan “stratejik pusula” çerçevesinde de, kelam konusu askeri birlik sorununun 2022’de Fransa’nın AB periyot başkanlığında kabul edilmesi planlanıyor. “Stratejik pusula” kapsamında ilk kere AB tarafından güvenliğe yönelik tehdit tahlillerinin yapılması da öngörülüyor.
AB’nin güvenlik ve askeri açıdan ABD’den bağımsız olması uzun yıllardır tartışma konusu. Son olarak ABD güçlerinin partnerlerle yakın iş birliği yapmadan Afganistan’dan çekilmesi Batılı ülkeleri sıkıntı durumda bırakmış, inandırıcılıkları kadar hareket kabiliyetleri de sorgulanır hale gelmişti. Hasebiyle askeri açıdan kendi gücünü oluşturması tartışması AB içinde yine alevlendi.
AB devir lideri Slovenya’nın Savunma Bakanı Matej Tonin, Afganistan tecrübesinde de görüldüğü üzere ABD’ye askeri açıdan bağımlı olmayı sonlandıracak bir askeri birlik planının, ülkelerin gönüllülük temelinde oluşturulması gerektiğini savundu. Tonin, istekli üye ülkelerin takviyesiyle ve üye ülkelerin kolay çoğunluğunun da oyu ile kısa müddette 5-22 bin civarında askerin bir ortaya getirilmesi modelini önerdi.
Tartışma 2007’den beri var
AB içinde krizlerde süratle tepki gösterip müdahale edebilecek bir askeri güç kurulması tartışması 2007 yılından bu yana gündemde. Bin 500 askerden oluşması tartışılan birlik problemi şimdiye kadar hayata geçirilmedi. Bunun önündeki en büyük pürüz ise karar için bütün üye ülkelerin onay vermesi zaruriliği.
Letonya Savunma Bakanı Artis Pabriks, “Üye ülkelerde istek yokken muharip birlikten kelam etmenin ne manası var” diyerek ortak askeri güç fikrine karşı çıkarken, “Kuru kelamların Taliban’ı ikna etmeyeceğini” savundu. Lüksemburg Savunma Bakanı François Bausch ise üye ülkeleri mevzuyu nihayete erdirmeye davet etti.
Afganistan fiyaskosunda hükümetler ve istihbaratlar sorumlu
Ortalarında Almanya’nın da bulunduğu birtakım AB üyesi ülkelerde, Afganistan fiyaskosundan hükümetler ve bâtın istihbarat servisleri sorumlu tutuluyor. Almanya’da, ABD güçlerinin Afganistan’dan çekilmesinden kısa müddet evvel yapılan ve yetersiz kalan Alman büyükelçilik ve sivil vatandaşların tahliyesi ile az sayıdaki Afgan çalışanın ülkeden çıkarılması sırasında yaşanan panik ve riskli operasyonların faturası, başta Savunma Bakanı Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) üyesi Annegret Kramp-Karrenbauer ile Toplumsal Demokrat Partili (SPD) Dışişleri Bakanı Heiko Maas’a kesildi. Her iki bakana da kimi kesitler tarafından istifa davetleri yapılırken, başka yandan 26 Eylül’de genel seçimlere az müddet kalmış olmasının bu adımı gereksiz kıldığı yorumları yapılıyor.
Savunma Bakanı Kramp-Karrennbauer ile Dışişleri Bakanı Maas’ın son günlerde yürüttükleri diplomatik gayretlerin, oluşan siyasi ve ferdî yıpranmayı azaltmak gayesini taşıdığı sav ediliyor. İlaveten iki bakanın Afganistan konusundaki gayretlerinin, hem bakanlık devirlerinin tamamına olumsuz damga vurmasını engellemek hem de 26 Eylül sonrası Almanya’da kurulacak bir koalisyonda yine vazife alma ihtimallerini yükseltmek hedefli olduğu kaydediliyor.