Toplantı sonrasında Dış İlgiler Kurulu’ndan yapılan açıklamada Stratejik Pusula’nın kapsamlı bir tehdit anlayışı üzerine inşa edilerek somut tedbirler ve aksiyon için vakitli adımlar öngöreceği belirtildi. Evrakta Birliğin Ortak Güvenlik ve Savunma siyaseti çerçevesinde siber ve hibrit tehditlerden dezenformasyona kadar geniş bir yelpazede kapasite geliştirme ve iştirakler kurulmasının amaçlandığı kaydedildi.
Euronews’in haberine nazaran, Rusya’nın Ukrayna ve Belarus üzerinden güç gösterisinde bulunduğu, Çin’in nükleer başlıklı füze test ettiği ve Amerika Birleşik Devletleri’nin ilgisini Asya-Pasifik bölgesine çevirdiği bir devirde Avrupa Birliği (AB) kendi güvenlik ve savunma gücünü oluşturmak için arayışlarını sürdürüyor. Kıtanın her vakit ABD’ye ya da NATO’ya sırtını dayayamayacağı gerçeğinin farkına varan AB, Stratejik Pusula çerçevesinde birinci sefer birliğin askeri kapasitesini güçlendirmeye yönelik planlarını tartışmaya başladı.
Fransa destekliyor; Hollanda ve Danimarka karşı
AB uzun vakittir, bilhassa Fransa’nın öncülüğünde, kendi savunma ve güvenlik blokunu kurması istikametinde görüşleri tartışıyordu. Fakat ABD’nin Avrupalı müttefiklerin görüşünü almadan Afganistan’dan çekilmesi bu husustaki tartışmaları alevlendirdi. Artık AB’nin bu mevzuda ne derece argümanlı teşebbüslerde bulunacağı merak konusu.
“Stratejik Pusula” ismiyle hazırlanan 28 sayfalık taslak evrak, bilhassa son devirdeki büyük jeopolitik değişimler ve birliğin hudutları dışındaki sıcak noktalar göz önüne alındığında AB’nin hedefleri ile gerçekleri ortasındaki uçurumu gözler önüne seriyor.
Politico’ya nazaran en gerçekçi plan, 2025 yılı prestijiyle AB’nin çatışma bölgelerinde konuşlandırmak üzere 5 bin askere varan bir gücü sevketme kapasitesi. Fakat AB’nin 1999 yılında 60 bin askerlik güç kurma taahhüdünü yerine getirememesi ve birliğin uzun müddettir savunma harcamalarını arttırma konusundaki ihtiyatlı tavrı hatırlatan kimi diplomatlara nazaran bu plan da hayli uzak bir ihtimal olabilir.
Yeniden de doküman Fransa üzere birliğin kilit üyelerinin güçlü dayanağına sahip. 1 Ocak’ta AB Devir Başkanlığı’nı devralacak olan Fransa belgeyi tamamlanması için bastırması bekleniyor. Pusula’nın önümüzdeki ay yapılacak toplantıda da kıymetlendirilmesi ve son biçiminin 2022 martında verilmesi hedefleniyor.
AB’nin kendi savunma ve güvenlik siyaseti kapsamında bir ordu kurması planlarına daha önce Hollanda ve Danimarka karşı çıkmıştı. Lakin Dış Bağlantılar Kurulu’ndan toplantı sonrasında yapılan açıklamada evraka geniş bir takviyenin olduğunun ve banakların çalışmaları ilerletme isteği taşıdıklarının belirtilmesi dikkat çekti.
“Belgede Rusya ve Akdeniz için ince ayara gerek var”
AB Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell birinci taslak metnin kabul edildiği toplanı sonrasında yaptığı açıklamada Pusula’nın sırf diğer bir “belge” olmadığını, bir hareket rehberi olduğunu vurguladı.
AB Devir Başkanlığı koltuğundaki Slovenya’nın Savunma Bakanı Matej Tonin de “Belgenin gerçekçi ve hatta tezli olmasından ötürü mutluyuz” dedi, fakat birtakım ince ayarların gerektiğine dikkat çekti. Tonin “Bunlardan biri Rusya, oburu de Akdeniz’le ilgili konular” formunda açıklama yaptı.
Öte yandan Borrell, taslak dokümanda öngörülen AB’nin Hibrit Acil Müdahale Takımları’nın, tıpkı göçmen krizinde yaşanan hudut sıkıntılarında olduğu üzere klasik savaş ve barış kategorilerine sığmayan krizlere uygun bir tahlil sunabileceğini lisana getirdi.
Biden teşebbüsü destekliyor
AB üyesi kimi ülkeler, bilhassa Doğu Avrupalı üyeler, kıtanın ana savunma gücü NATO’yu zayıflatmasından ötürü telaşları sebebiyle AB ordusu kurulmasına dayanak vermekte çekinceli davranıyor.
Lakin Borrell bu argümanlara karşı çıkarak “NATO’nun güçlü olması için AB’nin güçlendirilmesi” gerektiğini savunuyor. Buna örnek olarak da ABD Lideri Joe Biden’ın AB’nin savunma kapasitesini güçlendirmesini desteklemesini gösteriyor.
NATO üyesi olan ve bu ittifaka Güney Kıbrıs’ın girmesini veto eden Türkiye’nin, NATO dışında kendisini Avrupa’da dışlayacak bir doktrine sıcak bakmadığı ve bunu her fırsatta lisana getirdiği biliniyor.
