BBC’ye konuşan Taliban’ın üst seviye yetkilileri, kümenin Afganistan’da kurduğu yeni hükümetle ilgili önderler ortasında büyük bir arbede yaşandığını söyledi.
Yetkililer, tartışmanın kümenin kurucularından Molla Abdülgani Birader ile başkanlık sarayında bulunan bir kabine üyesi ortasında çıktığını söz etti.
Birader’in kamuda görünmediği son günlerde, Taliban önderleri ortasında büyük tartışmalar yaşandığına dair kesin olmayan haberler geliyordu. Bu savlar resmi açıklamalarla yalanlanmıştı.
Taliban, geçen ay denetimini ele geçirdiği Afganistan’da ‘İslami Emirlik’ ilan etmişti. Yeni süreksiz kabine büsbütün erkeklerden ve Taliban’ın üst seviye isimlerinden oluşuyor. Bu şahıslardan kimilerinin ismi son 20 yılda ABD kuvvetlerine yönelik taarruzlara da karışmıştı.
BBC Peştuca’ya konuşan bir Taliban kaynağı, kümenin kurucularından Abdülgani Birader ile Hakkani milis kümesi içinde önde gelen isimlerden olan mültecilerden sorumlu bakan Halil ür-Rahman Hakkani ortasında sert kelam dalaşı yaşandığını, her ikisinin de o sırada yanlarında bulunan destekçileri ortasında da arbede çıktığını söyledi.
Olaya karışanlarla yakın bağı olan Katar merkezli bir üst seviye Taliban üyesi de geçen hafta tartışma yaşandığını doğruladı.
BBC’ye konuşan kaynaklar, hengamenin çıkış nedeninin, yeni Başbakan Yardımcısı Birader’in, süreksiz hükümetin yapısından duyduğu rahatsızlık olduğunu tabir etti.
BBC‘Taliban’ın zaferi kime mal edilecek?’ tartışması
Kaynaklara nazaran tartışmanın merkezinde, Afganistan’daki zaferin Taliban içinde kime mal edileceği sorusu vardı.
Bu argümanlara nazaran Birader, asıl kıymetli olanın kendisi üzere şahısların yürüttüğü diplomasi olduğuna inanıyor, Taliban’ın en üst seviye yetkililerinden birinin başında olduğu Hakkani kümesi üyeleri ve destekçileri ise muvaffakiyetin savaşarak geldiğini söylüyor.
Birader, Donald Trump ile 2020 yılında telefonda görüşerek bir ABD Lideri’yle direkt temas kuran birinci Taliban başkanı olmuştu. O görüşmeden evvel de, ABD askerlerinin çekilmesini öngören Doha mutabakatına imza attı.
Öbür yandan, Hakkani kümesi da, son yıllarda Afganistan’da Afgan kuvvetlerine ve Batılı müttefiklerine karşı düzenlenen en şiddetli taarruzlarla ilişkilendiriliyor. Küme, ABD’nin ‘terör örgütleri’ listesinde.
Kümenin önderi Siraceddin Hakkani yeni hükümette İçişleri Bakanı.
Üst seviye yetkililer ortasındaki tartışmalar, Taliban’ın en bilinen yüzlerden biri olan Birader’in geçen hafta ortadan kaybolması üzerine çıktı. Toplumsal medyada Birader’in öldüğüne dair spekülasyonlar da yapıldı.
BBC’ye konuşan Taliban kaynakları, arbededen sonra Birader’in Kabil’den ayrılıp Kandahar’a gittiğini söyledi.
AFPBirader’in nerede olduğuyla ilgili çelişkili açıklamalar
Pazartesi günü yayınlanan ve Birader’e ilişkin olduğu belirtilen ses kaydında, Taliban yetkilisinin “seyahatte olduğunu” söylediği ve “Şu an nerede olursam olayım, hepimiz iyiyiz” dediği duyuluyor.
Taliban’a ilişkin birkaç farklı internet sitesinde paylaşılan ses kaydını BBC kendi kaynaklarıyla doğrulatamadı.
Taliban ise ortalarında tartışma çıkmadığını, Birader’in inançta olduğunu söyledi lakin ne yaptığına ait çelişkili açıklamalar yaptı.
Bir sözcü, Birader’in Taliban’ın dini başkanı ile görüşmeye Kandahar’a gittiğini söyledi ancak daha sonra BBC Peştuca’ya açıklamasında Birader’in “yorgun olduğunu ve biraz dinlenmek istediğini” söz etti.
Afganistan’da ise Taliban’ın kelamlarının doğruluğuna ait bazılarına nazaran haklı soru işaretleri var. Küme, 2015’te kurucu önderlerinden Molla Ömer’in vefatını iki yıldan uzun müddet sakladıklarını itiraf etti, o tarihe kadar ise küme Molla Ömer ismine açıklamalar yayımlamaya devam ediyordu.
BBC’ye konuşan kaynaklar, Birader’in Kabil’e dönmesinin beklendiğini ve tartışma yaşandığı savlarını yalanlamak için kamera önüne geçebileceğini söyledi.
Şimdiye kadar hiç kamuoyunda görülmeyen Taliban’ın yüksek kumandanı Hibetullah Ahundzade hakkındaki spekülasyonlar da devam ediyor. Ahundzade, Taliban’ın siyasi, askeri ve dini işlerinden sorumlu.
Öteki yandan Afganistan’ın süreksiz Dışişleri Bakanı Salı günkü açıklamasında milletlerarası bağışçılara yardımlara tekrar başlamaları daveti yaptı. Bakan, milletlerarası topluluğun takviyelerini siyasileştirmemeleri gerektiğini söyledi.
Birleşmiş Milletler’in ülkede “insani felaket kapıda” ihtarından sonra Pazartesi günü ülkeye 1 milyar dolardan fazla yardım kelamı verilmişti.