Afganistan’da ortaokullar açıldı lakin Taliban’ın talimatıyla sadece erkek öğrenciler ile erkek öğretmenlerin sınıflara dönebildi.
Taliban’dan yapılan yazılı açıklamada kız çocuklarının okula dönüşüyle ilgili rastgele bir tabir yer almadı.
Afgan bir kız öğrenci BBC’ye çok üzgün olduğunu belirtip “Her şey çok karanlık görünüyor” dedi.
Taliban iktidarı ele geçirdiğinde değişim kelamı vermişti ancak idareyle ilgili alınan son kararlar Afganistan’da katı kuralların geçerli olduğu 1990lı yıllara dönüşe işaret ediyor.
Taliban ayrıyeten, Cuma günü bayandan sorumlu bakanlığı kapatıp yerine daha evvel katı dini doktrinler uygulayan ‘Ahlak Bakanlığı’nı getirdi.
Taliban’ın iktidarda olduğu 1996-2001 yılları ortasında ‘Faziletin Yayılması ve Ahlaksızlığın Engellenmesi Bakanlığı’ ismi verilen bakanlık, Taliban’ın Şeriat kurallarının uygulanmasını denetleme gayesiyle, sokaklarda ahlak polisleri görevlendirilmesinden sorumluydu.
‘Geleceğimle ilgili kaygılıyım’
Taliban’ın Cumartesi günü okullar açılmadan evvel yaptığı yazılı açıklamada “Bütün erkek öğretmenler ve öğrenciler eğitim kurumlarına dönmeli” dendi.
Afganistan’da ortaokullara genelde 13-18 yaş ortası öğrenciler gidiyor.
Ülkede okulların birden fazla erkek ve kız öğrenci okulu olarak ayrılıyor, bu da Taliban’ın kız öğrencilerin gittiği okulları kapatmasını kolaylaştırıcı bir durum olarak bedellendiriliyor.
Kız öğrenciler ve aileleri eğitimlerine ait tasa duyduklarını lisana getiriyor.
Avukat olmak isteyen Afgan bir kız öğrenci “Geleceğimle ilgili çok dertliyim. Her şey çok karanlık görünüyor. Her gün uyanıp neden hala hayattayım diye soruyorum. Meskende mi kalmalıyım yoksa bir gün kapımı birinin çalıp evlenme teklifi etmesini mi beklemeliyim? Bayan olmanın gayesi bu mu?” dedi.
Babası da “Benim annem cahildi, babam anneme daima zorbalık yaptı, ona aptal dedi. Kızımın annem üzere olmasını istemiyordum” diye konuştu.
‘Doktor olmak istiyordum’
Kabil’de yaşayan 16 yaşındaki bir başka kız öğrenci de şunları söyledi:
“Çok acı bir gün. Tabip olmak istiyordum. Hayallerim yıkıldı. Bizi okula geri göndereceklerini sanmıyorum. Liseleri yine açsalar bile bayanların eğitim görmesini istemiyorlar.”
Taliban hafta başında yaptığı açıklamada bayanların üniversite eğitimlerine devam edebileceklerini söylemiş ancak erkeklerle yan yana gelemeyeceklerini ve yeni kıyafet uygulamasına uymak zorunda olduklarını duyurmuştu.
Kimileri bu yeni kuralların bayanların eğitimden büsbütün uzaklaştırılmaları manasına geldiğini, üniversitelerin farklı sınıflar oluşturacak alt yapıya ve kaynaklara sahip olmadıklarını söz ediyor.
Taliban, kız öğrencilerin ortaokul eğitimlerine devam etmelerine müsaade vermeyerek devamındaki, lise, üniversite üzere daha yükseköğrenim görmelerini de engellemiş olacak.
Taliban, 2001’de iktidardan devrildikten sonra ülkede eğitim ve okuryazarlık oranında büyük artış olmuştu. Bilhassa kız çocukları ve bayanlar ortasında okuryazarlık arttı.
İlkokula giden kız öğrencilerin sayısı neredeyse sıfır iken 2.5 milyona çıktı, bayanlar ortasında okuryazarlık da son 10 yılda ikiye katlanıp %30 civarına yükseldi. Lakin bu kazanımların birçok büyükşehirlerde yaşandı.
Taliban iktidara geldikten kısa bir mühlet sonra Afganistan’da bayanların haklarına “Şeriat kuralları temelinde” hürmet göstereceklerini söylemişti.