Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) bugün açıkladığı bir karar ile Türkiye’ye Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 299. unsurunu değiştirme tavsiyesinde bulundu.
Kelam konusu husus, “Cumhurbaşkanına hakaret” cürmünü düzenliyor.
AİHM bu tavsiyeyi, Facebook’ta paylaştığı bir fotoğraf ve bir karikatür nedeniyle kararın açıklanması geri bırakılmış 11 ay 20 günlük bir mahpus cezası alan Vedat Şorli’nin başvurusu üzerine verdi.
Vedat Şorli iki ay iki gün boyunca tutuklu yargılanmıştı.
2017’de açıklanan karara birebir yıl itiraz eden Şorli, sonuç alamaması üzerine 2019’da Anayasa Mahkemesi’ne de başvurmuştu.
AİHM bugünkü kararında Şorli’nin tutuklanması ve akabinde da ceza almasının, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin 10. unsuruyla korunan tabir özgürlüğünün ihlali manasına geldiğine hükmetti.
‘Sözleşmenin ruhuna aykırı’
AİHM, insan hakları ihlaline yol açanın ise TCK’nın 299. unsuru olduğunu açıkladı.
Cumhurbaşkanı olan bireylere öbür tüm bireylerden daha fazla müdafaa sağlayan bu yasa unsurunun, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin ruhuna karşıt olduğunu belirten AİHM, devlet liderlerinin saygınlığını muhafaza maksadının, bu bireylere özel muhafaza maddeleri çıkarmayı legal kılmayacağını belirtti.
Mahkeme Türk hükümetinin duruşmada, bu yasa hususunun demokratik bir toplumda yasal hedefler için kullanılabilecek ölçülü bir ceza öngördüğünü kanıtlayamadığını da aktardı.
AİHM, bu yasa hususunun kamu faydası olan mevzularda niyetleri lisana getirmeyi zorlaştırdığını vurguladı.
Mahkeme Türkiye’nin Şorli’ye 7 bin 500 euro manevi tazminat ödemesini kararlaştırdı.
Öteki bir belgede 10 bin euro tazminat
Türkiye bugün AİHM’de görülen ikinci bir duruşmayı da kaybetti.
2007 yılında polis Ali Haydar Yeşil isimli müracaatçının meskeninde yaptığı aramada bir patlayıcı gereç bulduğunu belirtmiş, Yeşil 2008 yılında 10 yıl 5 ay mahpus cezası almıştı.
Yeşil’in avukatları ise polisin mesken aramasından evvel, içeri kimseyi almadığı bir “ön arama” yaptığını ve patlayıcı gereçler ile öbür dokümanları o sırada yerleştirdiğini savunuyordu.
Arama görüntüye da alınmamıştı.
AİHM oybirliğiyle, bunun hem özel ve aile hayatına saygıyı koruyan Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin 8. hususuna hem de adil yargılanma hakkını koruyan 6. unsuruna karşıt olduğuna hükmetti.
Türkiye’nin 10 bin euro manevi tazminat ödemesine kadar veren AİHM, Yeşil’in tekrar yargılanması davetinde bulundu.