Almanya’da genel seçimler sonrasında dikkatler koalisyon görüşmelerine çevrilmiş olsa da, siyaset dünyasının bugünlerde konuştuğu bir başka kıymetli bahis, çok sağcı Almanya için Alternatif (AfD) Partisi’nin radikalleşmesi ve doğu eyaletlerinde birinci parti olması.
2013 yılında Euro krizine reaksiyon hareketi olarak doğan, 2015 yılındaki sığınmacı krizi sonrasında çok sağcı, İslam ve göçmen tersi telaffuzla çok önemli olarak yükselişe geçen AfD, artık Almanya siyasetinin temel aktörlerinden biri haline gelmiş durumda.
Çoğulcu, çok kültürlü liberal demokratik sisteme meydan okumakla eleştirilen AfD, bilhassa eski Doğu Almanya eyaletlerinde seçmen tabanını güçlendirmiş görünüyor.
Çok sağcı parti, Thüringen’de yüzde 24, Saksonya’da ise yüzde 24,6’lık oy oranıyla sandıktan birinci parti olarak çıktı.
AfD; Brandenburg, Saksonya Anhalt ve Mecklenburg-Vorpommern eyaletlerinde de üçüncü parti olarak çok sayıda milletvekili çıkardı.
2017 seçimlerinde birinci kere barajı geçerek Federal Meclis’e girmeyi başaran AfD’nin son seçimlerde yeni bir rüzgar yakalayamamasına karşın, yeniden de yüzde 10’un üzerinde oy toplaması dikkat çekti.
Uzmanlar, AfD’nin artık bir reaksiyon hareketi olmaktan çıktığını belirtirken, son seçimler bu partinin siyaset sahnesindeki yerini sağlamlaştırdığının göstergesi olarak görülüyor.
Yeni meclisteki radikal isimler
AfD hakkında tasaları arttıran bir başka neden, son seçimde Federal Meclis’e giren milletvekillerinin radikal görüşleriyle bilinen isimler olmaları.
83 AfD’li milletvekili ortasında, neo-Nazi kümelerle irtibatları bulunan, Adolf Hitler liderliğindeki Nasyonal Sosyalizm devrini savunan, orduda misyonundan açığa alınmış isimler bulunuyor.
Bu milletvekilleri ortasında, İslam aksisi hareketleri destekleyenler, tehlikeli çok sağcı kümelerden biri olarak görülen Kimlik Hareketi’yle yakın bağları olanlar da dikkat çekiyor.
Seçim sonrasında büyük kriz
AfD’li yeni milletvekilleri ortasında en dikkat çeken isimlerden biri Matthias Helferich.
33 yaşındaki avukat Helferich’in kendisini “Nasyonal Sosyalizm’in gülen yüzü” olarak tanımladığı yazışmaları bir mühlet evvel basına sızmış kamuoyunda reaksiyona yol açmıştı.
Lakin 26 Eylül seçimlerinden çabucak sonra Federal Meclis’teki tüm milletvekillerine gönderilen bir e-posta, AfD içinde yeni bir krize yol açtı.
Helferich’in aslında bir “Nazi” olduğu belirtilen e-postada, milletvekillerinden bu isme karşı çok dikkatli olmaları istendi. E-posta’nın ekinde Helferich’in yakın geçmişte Hitler’den alıntı yaptığı, Nazi devrini olumladığı sohbet yazışmalarına da yer verildi. Ayrıyeten bu milletvekilinin, Dortmund kentindeki neo-Nazi çevrelerle yakın kontakları olduğu da kaydedildi.
Bu kentte 2006 yılında, Türkiye kökenli Mehmet Kubaşık, çok sağcı Nasyonal Sosyalist Yeraltı Örgütü (NSU) tarafından öldürülmüştü.
AfD meclis kümesinin birinci toplantısında yaşanan hararetli tartışmalar üzerine Helferich’in şimdilik kümeye üye olmama kararı aldığı duyuruldu. Çok sağcı milletvekilinin bir müddet konuk üye statüsünde toplantılara katılabileceği belirtiliyor.
Kışlaya adım atması yasaklanan eski asker artık milletvekili
AfD’li yeni milletvekilleri ortasında radikal görüşleri nedeniyle dikkatlerin çevrildiği bir öteki isim de Alman ordusunda hakkında soruşturma başlatılan Hannes Gnauck.
29 yaşındaki Gnauck, askeri istihbarat kurumu olan MAD tarafından Anayasa’ya bağlılığı olmayan, çok tehlikeli bir çok sağcı olarak sınıflandırılmış, açığa alınmış, üniforma giymesi yasaklanmıştı.
Geçen yıldan bu yana kışlaya adım atması yasaklanan Gnauck, artık Federal Meclis milletvekili.
Nazi telaffuzlarını kullanan emekli hakim
AfD’nin yeni milletvekillerinden Gereon Bollmann ise emekli bir hakim. Seçim kampanyası sırasında, Nazilerin telaffuzlarına atıfta bulunması, “sistem partileri” kavramını kullanması, büyük reaksiyon toplamıştı. Bollman daha evvel Schleswig-Holstein’da yüksek mahkeme tarafından da kınama cezası almıştı.
Almanya’nın AB üyeliğini eleştiren, göçmen zıddı açıklamalar yapan Bollmann, Alman annelerin doğum oranlarının düştüğünü, “Almanların bu yüzyılın ikinci yarısında kendi ülkelerinde azınlık pozisyona geleceğini” argüman ediyor. AfD’li milletvekili, hükümetin Alman ailelerin daha fazla çocuk yapmalarının teşvik edecek adımlar atmasını talep ediyor.
En tehlikeli kümeler
Daha evvel Saksonya-Anhalt’ta eyalet milletvekili olan, çok sağcı kümelerle kontakları tartışma konusu olan Jan Wenzel Schmidt de AfD listesinden federal milletvekili seçilen radikal isimler ortasında.
Schmidt, Almanya’daki en tehlikeli çok sağ kümelerden biri olarak görülen ve iç istihbarat tarafından izlenen Kimlik Hareketi’nin çeşitli aktifliklerine konuşmacı olarak katılmasıyla biliniyor. AfD’li milletvekilinin çalışma takımında tanınmış çok sağcı isimler de bulunuyor.
Aras’ı amaç alan isim de mecliste
AfD’nin yeni federal milletvekillerinden Christina Baum da, partinin en radikal isimlerinden biri olarak görülüyor. Göçmen aksisi görüşleriyle tanınan Baum, Başbakan Merkel’in Almanya’nın kapılarını sığınmacılara açmasını, Almanlara karşı bir komplo olarak nitelendirmişti. AfD’li siyasetçi, bu yolla bilinmeyen bir planın devreye sokulduğunu, büyük bir “nüfus değişiminin” amaçlandığını sav etmişti.
Baum’un, Baden-Württemberg’in birinci göçmen kökenli eyalet meclisi lideri Sayın Aras’a yönelik kelamları de büyük reaksiyon toplamıştı. Müslüman bir kişinin eyalet meclisi lideri olmasını eleştiren AfD’li siyasetçi, bunun “Almanya’nın büyük bir süratle İslamlaştığının açık bir göstergesi” olduğunu sav etmişti. Christina Baum seçim kampanyasında, çok sağcı QAnon üzere kümelerin komplo teorilerine sıklıkla yer vermişti.
Seçilen yeni milletvekilleri ile AfD içindeki radikal kanat daha güçlenmiş görünüyor. Bu gelişme Almanya’daki demokratik kitle partileri için de güçlü bir periyoda işaret ediyor.
Son yasama periyodunda Federal Meclis, AfD ile öteki partiler ortasında gerginliklere, sert tartışmalara sahne olmuştu. AfD’yi, Almanya’daki demokratik sistemi baltalamaya çalışmakla suçlayan öbür siyasi partiler, AfD’liler ile rastgele bir işbirliğini reddediyor, gayrete devam edecekleri iletisini veriyorlar.
Duvar yıkıldı ama…
Seçim sonuçları; Berlin Duvarı’nın yıkılmasının ve Almanya’nın birleşmesinin üzerinden 31 yıl geçmesine karşın, toplumlar ortasındaki kopukluğun, derin siyasi görüş farklılıklarının sürdüğünü de göstermiş oldu.
AfD her ne kadar batıdaki eyaletlerde de önemli oy almış olsa da, en büyük dayanağı doğu eyaletlerinde görmeye devam ediyor. Üstelik yalnızca yaşlı seçmenler ortasında da değil. İki Almanya’nın birleştiği 1990 yılından sonra doğan, demokratik bir sistemde yetişen gençler ortasında da, çok sağcı, göçmen aykırısı AfD’ye ilgi büyük.
Seçimler öncesinde gençlerin iştirakiyle yapılan anketlerde AfD, hem Saksonya hem de Thüringen eyaletlerinde birinci parti oldu.
Merkel’den demokrasi iletisi
Çok sağ, Angela Merkel’in başbakanlığı periyodunda en büyük iç güvenlik tehdidi ilan edildi.
Angela Merkel siyasete veda ediyorSiyasete yakında veda etmeye hazırlanan Merkel, Almanya’nın birleşmesinin yıl dönümü olan 3 Ekim’de yaptığı konuşmada, bir sefer daha tüm vatandaşları demokrasiye sahip çıkmaya çağırdı, isim vermeden AfD’yi sert sözlerle eleştirdi.
“Demokrasi akın altında” sözlerini kullanan Merkel, toplumsal birliğin sınamalarla karşı karşıya olduğu ihtarında bulundu ve şöyle devam etti:
“Sınır tanımadan, utanmadan, demagoji, palavralar ve dezenformasyon yoluyla kin ve nefretin körüklendiğine şahit olduğumuz bir devir yaşıyoruz. Kökenleri, görünüşleri ya da inançları nedeniyle yalnızca bireyler ve kümeler karalanmıyor, taarruza maksat olmuyor, birebir vakitte demokrasiye saldırılıyor.”
Son yıllarda çok sağcıların işlediği terör hücumlarını tek tek sıralayan Merkel, demokratik kazanımlarının hafife alınmaması gerektiğini vurguladı.
Merkel, “Demokrasi için, gün be gün, tekrar, birlikte çalışmak zorundayız” kelamlarıyla, çok sağa karşı güçlü tutum alınması davetinde bulundu.
Bu davetin Alman toplumunda ne kadar karşılık bulacağını önümüzdeki devir gösterecek.