Paha Akal-Berlin
Almanya’da yeni koalisyon hükümetini kurmak için görüşmelere başlayan Toplumsal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller Partisi ve Hür Demokrat Parti (FDP), birinci kademede 12 sayfalık ortak bir metinde anlaştı.
Önümüzdeki günlerde yapılması beklenen detaylı müzakereler için ortak yeri oluşturan dokümanda, üç partinin değerli dış siyaset mevzularında hemfikir oldukları noktalar sıralanıyor, yeni hükümetin dış siyaset çizgisi ortaya koyuluyor.
Avrupa Birliği’nin (AB) güçlendirilmesini, AB üyesi ülkeler ortasında dayanışmanın geliştirilmesini öngören evrakta, yeni Alman hükümetinin dış siyasette demokratik pahaları ve hukuk devletini savunacağının altı çiziliyor.
Hükümetin silah ihracatına kısıtlayıcı bir çerçeve benimseyeceği de kayda geçiriliyor.
Yeni periyotta Türkiye ile münasebetlerin şiddetli sınamalarla karşı karşıya kalabileceğini gösteren evrakın kıymetli başlıkları şöyle:
Daha güçlü bir Avrupa Birliği
SPD, Yeşiller ve FDP, Almanya’nın milletlerarası alanda daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerektiğini savunurken, bunu AB üyesi öteki ülkelerle yakın işbirliği içerisinde yapacaklarını vurguluyorlar.
“Almanya’yı güçlendirmek için AB’yi güçlendirmek istiyoruz” ve “Avrupa’nın stratejik egemenliğini artırmak istiyoruz” tabirlerine yer verilen ortak evrakta, Almanya’nın çıkarlarının, Avrupa’nın çıkarları ışığında tanımlanacağı kaydediliyor.
Dokümanda Fransa ile yakın iş birliğinin Almanya için taşıdığı özel değer vurgulanıyor, ayrıyeten AB üyesi ülkelerin orduları ortasında işbirliğinin daha da geliştirileceği tabir ediliyor.
Almanya’nın son birkaç yıldır AB ülkeleri ortasında dayanışmayı güçlendirmeye çalışması, bilhassa Libya ve Doğu Akdeniz üzere hususlarda Türkiye ile de gerginliklere yol açmıştı.
Libya konusunda Fransa’nın siyasetlerine yakın bir çizgi benimsemeye başlayan Berlin, Doğu Akdeniz’deki gerginlikler sırasında da, AB üyeleri Yunanistan ve Kıbrıs’a dayanak açıklamaları yapmış, Ankara’yı provokasyonla suçlamıştı.
Almanya’da yeni hükümeti kurmaları beklenen partilerin, daha güçlü bir AB dayanışmasını vurgulaması, yeni periyotta Berlin-Ankara çizgisinde yeni tansiyonların yaşanabileceğini gösteriyor.
EPABedeller temelinde dış siyaset
Dokümanda, “Dış siyasette, güvenlik ve kalkınma alanlarında, kıymetler temelinde Avrupalı bir siyaset izleyeceğiz” kelamı veriliyor.
Partilerin belirlediği bu ortak tavır, Angela Merkel periyodunun “stratejik çıkarlara” vurgu yapan, pragmatik yaklaşımından farklılık gösteriyor.
Merkel vazife müddeti boyunca, Türkiye üzere ülkelerle siyasi görüş farklılıklarına karşın diyalog ve işbirliğini sürdürmüş, dış siyasette bedeller kadar çıkarların da değerli olduğunu, bu ikisi ortasında istikrar bulmak gerektiğini savunmuştu.
Otoriter idarelere tutum, demokrasilerin ittifakına dayanak
SPD, FDP ve Yeşiller Partisi’nin anlaştığı ortak evrakta, AB’nin demokrasi ve hukuk devletini daha güçlü bir biçimde savunması gerektiği vurgulanıyor.
Almanya’nın dış siyasette “çok taraflılığı” savunmaya devam edeceği, bunu yaparken de, demokratik bedelleri paylaşan ülkelerle daha yakın işbirliği yapacağı tabir ediliyor.
Metinde, “Biz Demokrasilerin İttifakı üzere insiyatifleri destekliyor ve güçlendirmeyi hedefliyoruz” vurgusu yapılıyor.
Diktatörler ve otoriter idarelere sahip ülkeler, demokratik ülkelerin “sistemik rakipleri” olarak nitelendiriliyor ve ulusal güvenlik stratejisinde bunun dikkate alınacağı belirtiliyor.
SPD ve Yeşiller, Almanya siyasetinde Türkiye’deki gelişmeleri en yakından izleyen iki parti pozisyonunda bulunuyor.
SPD liderliğinde üçlü koalisyon hükümetinin kurulması durumunda, demokrasi, hukuk devleti, basın özgürlüğü üzere mevzuların, Merkel devrinden farklı olarak, ikili bağlantılarda çok daha yüklü bir yer tutması bekleniyor.
EPASilah satışlarına sıkı kısıtlamalar
Almanya’nın silah satışlarını geçmişte en çok eleştiren partilerin başında gelen Yeşiller Partisi, koalisyon dokümanına bu hususta taleplerini yansıtmayı başardı.
Üç partinin üzerinde uzlaştığı evraka nazaran, yeni koalisyon hükümeti silah ihracatına sıkı denetimler ve kısıtlamalar getirmek istiyor.
Bunda başarılı olabilmek için de, AB ülkeleri ortasında daha yakın işbirliği, kısıtlamaların birlikte uygulanması için de tüm üyeler için bağlayıcı olacak yeni düzenlemelerin çıkarılması planlanıyor.
SPD, Yeşiller Partisi ve FDP, memleketler arası alanda silahlanmanın sonlandırılması, nükleer silahların denetimi ve yayılmasının önlenmesi üzere mevzularda da yeni inisiyatifler başlatmayı öngörüyorlar.
Bu alandaki siyaset değişikliği, Türkiye’yi çok yakından ilgilendiriyor, çünkü Ankara son yıllarda Almanya’dan silah satın almakta büyük zorluklarla karşı karşıya bulunuyor.
Alman hükümeti, Türkiye’nin hudut ötesi operasyonlarda kullanılabileceği silahların satışına yeşil ışık yakmıyor.
Merkel’in başbakanlığı periyodunda, bilhassa koalisyon ortağı SPD, Türkiye’ye silah satışlarının sonlandırılmasını talep ediyordu.
Yeni periyotta, hem SPD hem de Yeşiller Partisi’nin hükümette olacak olması, Türkiye’yi daha geniş kapsamlı kısıtlamalarla karşı karşıya bırakabilir.
İsrail’in güvenliği temel öncelik
Evrakta “İsrail’in güvenliği, bizim devlet aklımızın bir parçasıdır” tabirine yer veriliyor ve bu bahiste Almanya’nın klâsik dış siyaset çizgisinin sürdürüleceği iletisi veriliyor.
Geçmiş yıllarda İsrail ile Türkiye ilgilerinde yaşanan gerginlikler, Alman siyaset ve medyasının Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdıoğan’a bakışını da etkilemiş, Erdoğan’ın amaçlarına ait daha kuşkulu bir bakışı beraberinde getirmişti.
Almanya’da üçlü koalisyon hükümetinin kurulması durumunda, Orta Doğu’ya ait gelişmelerde, İsrail hükümetiyle yakın diyalog ve işbirliğinin sürmesi bekleniyor.
- Almanya’da ‘trafik ışığı’ koalisyonu görüşmeleri başladı: Toplumsal Demokratlar hükümeti kurabilecek mi?
- Erdoğan ve Merkel’den basın toplantısı: İki başkan 16 yıllık işbirliklerini vurguladı
- Merkel, Türkiye’nin AB’yle bağlantılarının seyrinde nasıl kritik rol oynadı?
Yurt dışından propaganda ve dezenformasyonla çaba
Ortak evrakta, dezenformasyon, palavra haber kampanyaları ve manipülasyonlara karşı, Avrupa’nın öteki liberal demokratik hükümetleriyle işbirliği yapılacağı, bu alanda yürütülen gayretin güçlendirileceği vurgulanıyor. Erdoğan idaresinin son yıllarda Almanya’da yürüttüğü propaganda faaliyetleri, kamuoyunda ağır bir halde tartışılmaya devam ediyor.
Son yıllarda bilhassa Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Diyanet İşleri Türk İslam Birliği’nin (DİTİB) faaliyetleri, Adalet ve Kalkınma Partisi’ne (AKP) yakın derneklerin çalışmaları, hem Federal Meclis’te gündeme gelmiş hem de Alman medyasında eleştirel haberlere mevzu olmuştu.
Yeni koalisyon hükümetinin kurulması durumunda, bu da Berlin-Ankara sınırında tansiyon yaşanabilecek alanlardan biri olarak görülüyor.
SPD, Yeşiller Partisi ve FDP’nin taban müştereklerini ortaya koydukları doküman, gelecek günlerde başlaması beklenen müzakerelerin de temel yerini oluşturacak.
Nabız yoklama emelli istikşafi görüşmeleri geçen hafta tamamlayan partilerin, önümüzdeki günlerde detaylı müzakerelere geçmesi, koalisyon hükümetinin programı, yeni oluşturulacak bakanlıklar, hangi partilerin hangi bakanlıkları alacağı üzerinde karar almaları bekleniyor.