Elmas Topcu
Türkiye’de birinci olarak Nisan ayında gündeme gelen ve başta Malayatya Yeşilyurt ile Ordu Korgan olmak üzere pek çok belediyeden hizmet pasaportlarıyla yurt dışına insan çıkarıldığı ve büyük bir kısmının geri dönmediği tarafındaki tezlerle ilişkili olarak Almanya’da yürütülen çok sayıda soruşturmadan birinde sona gelindi. Gri pasaportlar ile irtibatlı birinci dava 5 Kasım’da Hannover’de görülmeye başlanacak.
Gri pasaport skandalıyla ilgili birinci davada hakim karşısına çıkacak olan sanık, Malatya Yeşilyurt ve Ordu Korgan belediyeleri üzere pek çok yer ile Hannover Belediyesi’nin ortak bir etraf projesi yapacağını münasebet göstererek Türkiye’ye davetiyeler gönderen Ersin K. Dokümanlarda, Ersin K., Hannover’de ticari sicile kayıtlı Nord Bau Kilit GmbH şirketinin temsilcisi olarak yer alıyor.
Suçlamalar neler?
Bingöl Karlıova doğumlu Alman vatandaşı Ersin K., 30.07.2020 – 01.08.2020 tarihlerinde Almanya’ya beş kişinin getirilmesiyle irtibatlı olarak, Almanya Yabancılar İkamet Yasası uyarınca “geçerli bir vizesi yahut ona eş paha bir evrakı yahut ülkede oturum hakkı olmayan yabancıların Almanya’ya girişine yardım etmek ve insan kaçakçılığına teşebbüs” ile suçlanıyor. Bu suçlamanın cezası da kabahatin derecesine nazaran para cezası yahut üç ay ile beş yıla kadar mahpus cezası olabiliyor.
DW Türkçe’nin ulaştığı iddianamede, Ersin K.’nın 30.07.2020 tarihli davetiye yazısıyla Almanya’ya 53 kişiyi davet ettiği, bunlardan 46’sının hizmet pasaportu ile Almanya’ya geldiğinin tespit edildiği belirtiliyor. Sanığın öncesinde de bu bireylerle ilgilenmeyi hedeflemediğinin görüldüğü, onlara kalacak yer ayarlamadığı ve onlar için Almanya’da bir seyahat yahut program hazırlamadığı sözlerine yer veriliyor. Bu nedenle de Ersin K., ülkeye yasa dışı yollardan seyahati bilerek mümkün kılan bir “sahte davetçi” olarak tanımlanıyor.
Ersin K.’nın davetiyle hizmet pasaportu çıkarılan ve Almanya’ya gelen kümeden bir kısmının Hannover’e gittiği, onların da yalnızca iki gün zarfında farklı yerlere dağıldığı aktarılıyor. Kelam konusu kümeden da en az beş kişinin sığınma müracaatında bulunduğu kaydediliyor. Sığınma başvurusu yapanlardan birinin Hannover’deki davada ayrıyeten şahit olarak dinleneceği de dikkat çekiyor. İddianamede Ersin K.’nın yargılanması, kimlikleri, ikametleri ve oturumları saptanmış bu beş şahısla bağlantılandırıldığı görülüyor.
Soruşturma belgesinde gri pasaportla Türkiye’den Almanya’ya yolcu getiren seyahat şirketi Yazıcıoğlu Turizm Nakliyat’ın Alman otobüs şirketi Marco Schäfer GmbH ile işbirliği yaparak 2018- 2023 ortasında yolcu taşıma ruhsatı aldığı bilgisi de yer alıyor. Bu yüzden şimdiye kadar ortaya çıkandan çok daha uzun bir vakit diliminde ve daha çok kişinin gri pasaportla Almanya’ya getirildiği varsayım ediliyor.
Bavyera Eyaleti’nde de üç soruşturma yürütülüyor
DW Türkçe, Türkiye’de Nisan ayında gündeme gelen belediyelerin hizmet pasaportlarıyla insan kaçakçılığı yaptığı argümanlarıyla irtibatlı yalnızca Almanya’nın Bavyera Eyaleti’nde şimdiye kadar dört soruşturma açıldığını, bunlardan üçünün hâlâ sürdüğünü ortaya çıkarmıştı. Bavyera Eyalet Hükümeti, eyaletteki soruşturmaların Weiden in der Oberpfalz, Traunstein ve Münih savcılıkları tarafından yürütüldüğü bilgisini vermişti.
Weiden Başsavcılığı, Çekya hududundaki Waidhaus’ta Ekim/Kasım 2020 tarihlerinde yapılan denetimlerinde birebir organizatörlerin getirdiği ve gri pasaportlarla giriş yapan çok sayıda kişinin tespit edilmesi üzerine soruşturma başlatmıştı. Kelam konusu savcılık, yalnızca o bölge üzerinden en az 213 kişiyi getirmek yahut getirmeye teşebbüsten 30 kuşkulu hakkında isimli soruşturma yürütüyor.
DW Türkçe’ye bilgi veren soruşturmadan sorumlu savcılık, otobüs sürücüsü ve gri pasaportu sağlayan bireyler de dahil olmak üzere, hakkında soruşturma yürütülenlerin tamamının Türk vatandaşı olduğunu ve Türkiye’de ikamet ettiğini, kelam konusu 213 şahıstan 20’sinin de iltica müracaatında bulunduğunu kaydediyor. Soruşturma dokümanlarına nazaran, Ordu Korgan Belediyesi tarafından sağlanan gri pasaportla Almanya’ya gelen 46 kişi ortasında 29 Kasım 2017 doğumlu, yani seyahat sırasında üç yaşından küçük bir çocuk da bulunuyordu.
T.C. İçişleri Bakanlığı da mevzuyla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne verilen soru önergelerine 22 Eylül 2021 tarihiyle verdiği yanıtta, Mülkiye Teftiş Konseyi Başkanlığı tarafından bahisle ilgili 19 vilayette inceleme ve soruşturma yürütüldüğünü duyurdu, lakin ayrıntı vermedi.
Devlet memurları hariç gri pasaport verilmiyor
DW Türkçe’nin mevzuyla ilgili sorularını yanıtlayan Almanya Dışişleri Bakanlığı da Nisan 2021’den beri Alman makamların Türk yetkililerle ağır bir diyalog içinde olduğunu vurgulamış ve Türk tarafının, devlet memuru olmayan şahısların gri pasaportla belediyeler ortası işbirliği kapsamında yurt dışına çıkmasına ait uygulamayı durdurduğunu açıklamıştı.
Türkiye’de gri pasaportlar ile ilgili düzensizlikleri birinci kere Nisan ayı başında, Malatya Yeşilyurt Belediye Meclisi Üyesi CHP’li Günnur Tabel ortaya çıkardı. Tabel, Malatya Yeşilyurt’tan “Çevreye Hassas Bireyler Yetiştirme” Projesi ismi altından Şubat 2020’de Almanya’nın Hannover kentine gitmek üzere gri pasaport verilen bireylerden 43’nün dönmediğini ve misal olayların diğer belediyelerde de yaşandığını kamuoyuyla paylaşmıştı.