Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun mesken sahipliğinde bir ortaya geldi. Fakat diplomatik çevrelerin de öngördüğü biçimde, toplantıdan iki ülke ortasındaki sorunun tahliline yol açacak ya da kapsamlı bir ateşkesi doğuracak bir sonuç çıkmadı.
Sabah saatlerinde Antalya’nın turistik Belek bölgesindeki Regnum Karya Otel’de geniş güvenlik tedbirlerinin altında gerçekleşen toplantı öncesinde Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Ukraynalı ve Rus meslektaşlarıyla farklı ayrı görüştü.
Toplantı daha sonra üçlü formatta devam etti. Yaklaşık 1,5 saat süren toplantının akabinde üç bakan sırayla basının karşısına geçtiler ve görüşmelerle ilgili görüşlerini paylaştılar.
Siyasi tahlil kolay değil
Lavrov-Kuleba görüşmesi ve tarafların kamuoyuna açıkladıkları konumları, devam eden krizle ilgili kimi ögelerin daha belirginleşmesine yol açtı. Bunların en başında Ukrayna ile Rusya ortasındaki meseleye siyasi bir tahlil bulmanın bu basamakta çok güç olduğu geliyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’in hem NATO üyeliği hem de Kırım ve Donbas bölgelerini içeren meselelerle ilgili tahlil bulunabileceğine ait açıklamalarına rağmen Rus Dışişleri Bakanı’nın Moskova’nın sert ve odunsuz konumunu tekrar etmesi dikkat çekti.
Antalya’ya Rus ordusunun askeri operasyonlarını sürdürdüğü ve Kiev’e daha da yaklaştığı bir periyotta gelen Lavrov, Zelenskiy’den gelen açıklamaların Moskova’da çok karşılık bulmadığı iletisini verdi.
Lavrov, Rusya’nın Ukrayna’nın silahsızlandırılması ve tarafsız bir ülke statüsü alması gerektiğini de içeren taleplerini sıralarken, bunlara ait şimdi net bir karşılık alamadıklarını kayda geçirdi. Tecrübeli Rus diplomat, Ukrayna idaresini eleştirirken Batı’nın sağladığı yardımın savaşı daha da körükleyen ve uzatan bir faktör olduğu tenkidinde bulundu.
Kuleba eli boş ayrıldı
Ukrayna Dışişleri Bakanı ise savaşın sürmesinde sorumluluğun Moskova’da olduğunu söyledi ve Lavrov’la müzakerelerin sıkıntı geçtiğini söyledi.
Antalya’ya Mariupol’de insani koridor açılması ve 24 saatlik genel ateşkes hedefiyle geldiğini fakat bu emellere ulaşamadığını saklamayan Kuleba, “savaşı durduracak tarafın Moskova olduğunu” lakin o istikamette bir işaret alamadığını kaydederek siyasi tahlilin yakın olmadığını ortaya koydu.
Lavrov’un insani koridor konusunda Türkiye ve Ukrayna’nın davetlerine tam bir taahhütte bulunmaması, mevzuyu askeri makamlara ileteceğini bildirmesi de dikkat çekti. Rus ordusunun Antalya toplantısından bir gün evvel Mariupol’de bir çocuk hastanesini bombalaması ve hücuma ait manzaraların yayılması da görüşme öncesinde ortama ziyan veren bir gelişme olarak değerlendirildi.
Toplantı öncesinde, Ukrayna Dışişleri Bakanı’nın bu görüşmenin Türk Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun uğraşıyla gerçekleştiğine vurgu yapması ve meslektaşı Lavrov’un bu platformu halkla bağlar kampanyasına çevirmemesi gerektiği uyarısı Kiev’in aslında Antalya’dan beklentilerinin az olduğunu gösteriyordu.
Kuleba, dünkü basın toplantısında bu hissini aktarırken, kendisinin somut teklif ve davetlerine rağmen Lavrov’un Antalya’ya yalnızca dinlemeye geldiği tenkidinde bulundu. Açıklamalarında duyduğu hayal kırıklığını saklamayan Kuleba, 24 Şubat sonrasındaki bu birinci üst seviye görüşmeden eli boş ayrılan taraf oldu.
Reuters Kuleba Lavrov’un basın toplantısı 50 dakika sürdü
Toplantının akabinde üç bakan farklı başka basın toplantıları düzenlediler. Ukrayna ve Türkiye dışişleri bakanları, kısa konuşmayı tercih ederken Lavrov, yaklaşık 50 dakika kameralar karşısında kaldı ve soruları yanıtladı.
Basın mensuplarına vakit zaman sert karşılıklar verdiği gözlenen Lavrov, Ukrayna’da süren savaşın Rusya’nın ulusal güvenlik çıkarlarını muhafazayı amaçladığını, Kiev idaresinin 2015’den bu yana baskı altında tuttuğu Donbas bölgesine yeni bir askeri taarruz düzenlemeyi planladığını, bunu önlemek maksadında olduklarını kaydetti.
Siyasi görüşmelerin önderler seviyesinde sürüp sürmeyeceğine ait bir soru üzerine Lavrov, “Bugün Kuleba’ya da söyledim. Şayet sorunu çözeceksek görüşmeye her vakit hazırız. Putin de görüşmekten kaçmaz. Lakin Ukrayna tarafı görüşmüş olmak için görüşme yapıyor” sözlerini kullandı.
Antalya’da ikinci toplantı olur mu?
Ukrayna ile Rusya ortasındaki krizin büyümeye başladığı 2021’in son aylarından itibaren tarafları birebir masada bir ortaya getirmek isteyen Türkiye, bu emeline savaşın 15. gününde ulaştı.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin iki ülkeyi bir ortaya getiren masada “kolaylaştırıcı rol” oynayan bir ülke sıfatıyla ve her iki ülkenin isteğiyle yer aldığını kaydetti.
Toplantı sonrası düzenlediği basın toplantısında, ateşkes kararı çıkmasa bile her iki dışişleri bakanlarının buluşmasının bir başlangıç olarak kıymetlendirilmesi gerektiğini kaydeden Çavuşoğlu, “Bir görüşmeden mucize beklenmemeli” kelamlarıyla sonuçsuz toplantıyı kıymetlendirdi.
Ankara’nın bu toplantıdan beklentisi çok yüksek olmasa da çatışmaların ağırlaştığı bölgelerde daha aktif kullanılacak insani koridorların açılması üzere bir kararın çıkartma emelinde olduğu kaydediliyor.
Ayrıyeten Ankara, Antalya’da başlatılan sürecin yeni bir sisteme dönmesi ve daha ileriki kademelerde Putin ve Zelenskiy’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan mesken sahipliğinde Türkiye’de buluşturmayı da maksatları ortasında sayıyordu.
Lavrov, “Burada paralel bir düzenek yürütmüyoruz” diyerek asıl temasların Ukrayna ve Rusya heyetleri ortasında Belarus’ta yapıldığına dikkat çekti. Diplomatik kaynaklar da, Antalya görüşmesi ile Belarus’taki süreçlerin farklı olduğunu, Türkiye’nin taraflar ortasında siyasi kanalların açılmasına uğraştığını belirttiler.
Rus ve Ukrayna heyetleri, savaşın başlamasından sonra bilhassa insani bahislerin ve kısmi ateşkeslerin uygulanmasına ait görüşmelerini Belarus’ta gerçekleştiriyor.
