Avustralya Kasım ayında, Covid salgınının başlangıcından bu yana birinci defa sonlarını açmaya ve aşılanan vatandaşları ile onların yakınlarına uzun vakittir yoksun bırakıldıkları seyahat özgürlüğünü vermeye hazırlanıyor.
Avustralya, 18 aydır kendi vatandaşlarının ülkeden çıkışını yasaklamak da dahil dünyanın en sıkı hudut denetimlerinden birini uyguluyor.
Bu siyasetler Covid salgınının önünü kesmek bakımından övgü aldıysa da hudutların ayırdığı aileler açısından çok tartışmalıydı.
2020 yılının Mart ayından bu yana kapalı olan ülkede, Başbakan Scott Morrison bugün, “Avustralyalılara hayatlarını geri vermenin vakti geldi” dedi.
Morrison’un basın toplantısında yaptığı açıklamaya nazaran, Avustralyalılar, ülkedeki aşılama oranı nüfusun yüzde 80’ine ulaştığı andan itibaren seyahat özgürlüğüne kavuşacak.
Fakat bu kural Avustralya vatandaşları için. Yabancılara hudutların çabucak açılmayacağını açıklayan hükümet, “turistleri de karşılayabilmek için” hazırlıkları sürdürdüğünü kaydediyor.
Avustralya hükümeti uzun vadede aşılamanın çok yüksek seviyede gerçekleşmesi suretiyle “virüsle birlikte yaşamanın” mümkün olması ve hayatın olağana dönmesini umuyor.
Hudut ötesinde mahsur kalmak
İngiltere’de Reading kasabasında yaşayan Avustralya vatandaşı Amy Hayes neredeyse üç yıldır memleketi Queensland’e gidemiyor. Bugünkü açıklamaları “Doğru tarafta gelişmeler görmek yürek verici” diye karşıladı.
BBC’ye konuşan Hayes “Fakat yeniden de fakat mahsur kalan Avustralyalıların konutlarına problemsiz bir halde gidebildikleri haberlerini okuduğum vakit sonların hakikaten açıldığına inanacağım” dedi.
“Ayrıca benim ailem ve arkadaşlarım Brisbane’da. Münasebetiyle Sydney yahut Melbourne’a uçabiliyor olsam bile Queensland eyalet sonu ne vakit açılacak? Bu mevzuda hiç bir işaret yok” diyen Hayes kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ben ülkesine dönemeyen binlerce Avustralyalıdan yalnızca biriyim. Yaşadıklarım hiç özel değil. Bahtım vardı ki hudut ötesindeki bir yakınımı kaybetmenin ya da hastalandığını duymanın zulmünü yaşamadım. Ya da geri dönmemi gerektirecek acil bir durum olmadı. Bunlara her gün şükrediyorum.
“Ben ve benim üzere bir çokları açısından kaybedilen günlük ömrün hoşlukları oluyor. Arkadaşlarımızdan ya da ailelerimizden çok uzun vakit başka kalmak ve Avustralyalılık kimliğimizin eriyip gidişini durdurmaya çalışmak.”
Uzun yıllar Avustralya’da yaşadıktan sonra İngiltere’ye dönen Ian Jasper Aralık ayında oradaki üç çocuğu, dokuz torunu ve dört torun çocuğunu görmek için Avustralya’nın Perth kentine gitmek istiyor.
Sonların Kasım ayında açılacağı haberini sevinçle karşılayan Jasper BBC’ye “82 yaşındayım ve sıhhatim da çok güzel değil. Bu seyahati yapamayacağımdan endişeleniyorum” diyor.
Niyeti Avustralya’da üç ay kalıp hem Noel’i geçirmek hem de Şubat ayında torununun düğününe katılabilmek.
Şu anki uygulama
Bütün bir salgın periyodunda 107 bin hadisenin ve toplam 1300 Covid vefatının yaşandığı Avustralya, şu anda ülke dışına çıkışlara yalnızca çok kıymetli bir iş sebebi ya da ölmekte olan bir yakını ziyaret üzere sıra dışı münasebetlerle müsaade veriyor.
Ülkeye giriş konusunda da vatandaşlar ve özel muafiyeti olan birtakım bireylere müsaade veriliyor lakin ülkeye girecek kişi sayısına konan hudut yüzünden on binlerce kişi ülke dışında mahsur kalmış durumda.
Otel karantinası da kalkacak
Başbakan Scott Morrison basın toplantısında ayrıyeten tam doz aşılarını olan Avustralya vatandaşları ve oturum müsaadesi sahiplerine, şu anda ülkeye giren her bir yolcuya 2 bin dolardan fazlaya mal olan 14 günlük mecburî otel karantinasının uygulanmayacağını, bunun yerini 7 günlük konut karantinasının alacağını da söyledi.
Aşılarını olmamış yolcular için masraflarını kendilerinin ödediği 14 günlük mecburî otel karantinası ise sürecek.
Avustralya hava yolu şirketi Qantas, bu açıklamalardan sonra, milletlerarası uçuşlarını bir ay evvel başlatacağını açıkladı. Şirket daha evvel 18 Aralık’tan başlamak üzere muhakkak başlı milletlerarası çizgiler için bilet satışlarını başlatmıştı.
Öte yandan ülke içinde de farklı kapatma ve karantinalar var. Sydney, Melbourne ve Canberra şu anda yeni hadiseler görülmesi üzerine kapatma tedbirleri uyguluyor. Olayların artışıyla bir arada son aylarda aşılama da hızlandı.
Sydney’in de içinde olduğu New South Wales’in (Yeni Güney Galler), bir kaç hafta içinde, tam doz aşılamanın yüzde 80 eşiğini aştığı birinci eyalet olması bekleniyor.
Lakin Queensland ve Batı Avustralya üzere eyaletlerinin idareleri, aşılama oranları daha da yükselene kadar hudutlarını açmayacaklarını söylemişlerdi.
Bu eyaletler, salgının görüldüğü başka eyaletlere sonlarını kapatarak Covid hadiselerini sıfıra yakın seviyede tutmayı başardılar.
Avustralya’nın en büyük havalimanının bulunduğu Sydney’de 13 haftadır uygulanan kapatma tedbirleri 11 Ekim’de sona eriyor.
BBC Avustralya muhabiri Shaima Khalil’in değerlendirmesi
Ülkede ve ülke dışındaki binlerce Avustralyalının dört gözle beklediği açıklamalar sonunda geldi. İki yıla yaklaşan tecritten sonra bir çokları için kuşkusuz his yüklü bir an bu.
Avustralya’nın sıkı hudut siyasetleri bilhassa pandeminin birinci aylarında salgını durdurma konusunda oldukça övgü almıştı lakin Delta varyantı her şeyi değiştirdi.
Batı Avustralya ve Queensland eyaletleri hala olay sayısını sıfırda tutma siyaseti uyguluyorlar münasebetiyle ülkenin geri kalan kısımlarına sonlarını kapatma konusunda en süratli ve katı davranan bölgeler.
Buna karşılık ülkenin en büyük nüfuslu eyaleti New South Wales’de durum farklı. Salgına karşı sıfır hadise siyaseti yerini aşılama oranını yükseltme siyasetine bıraktı.
Bütün bu farklılıklar milletlerarası sonların açılmasının pratikte uygulanmasını oldukça zorlaştıracak şeyler.
Havayolu şirketleri şimdiden, sonların açılmasının gerektirdiği hizmetleri sunmaya hazır olmadıklarını bildirdi bile. Ve yolcuların aşılarını ne formda kanıtlayabilecekleri ve uygulanacak yeni kurallar üzere bir çok detay şimdi bu kadar meçhul iken, hudut yetkilileri de epey zorlanacağa misal.
New South Wales yahut Victoria tahminen bu eyaletlerde yaşayan tam aşılı vatandaşların yurt dışına seyahat etmesine ya da konut karantinası şartıyla dönüşlerine müsaade verebilir ancak örneğin Batı Avustralya bu kuralları uygulamakta muhtemelen çok isteksiz olacaktır.
Bu durumda kimi eyaletlerle yaşayanlar için tatilde Londra’ya gitmek, ülke içinde Perth’e gitmekten daha kolay hale bile gelebilir.