Avrupa’nın en değerli tarım ihracatçısı ülkelerinden biri olan Hollanda, etraf için ziyanlı olan amonyak kirliliğini ve bundan kaynaklı azot salımını azaltmak için çiftlik hayvanlarının sayısını üçte bir oranında azaltmayı planlıyor.
Hollanda hükümetinin talebi doğrultusunda Etraf Planlama Ofisi (PBL) tarafından hazırlanan plana nazaran inek, domuz ve tavuk üzere hayvanların sayısı büyük ölçüde azaltılacak.
Çiftçilerin karşı çıktığı plan, etraf örgütleri tarafından son derece olumlu bir adım olarak bedellendiriliyor.
Plan, 2019 yılında Hollanda Danıştayının doğal alanlardaki nitrojen olarak da bilinen azot ölçüsünün azaltılması kararından sonra gündeme geldi. Mahkeme, hükümetin, azot ölçüsünün azaltılması konusunda gereğince adım atmayarak Avrupa Birliği (AB) mevzuatına karşıt davrandığına karar vermişti.
Bunun üzerine Hollanda’da iktidar ortağı Demokratlar 66 Partisi (D66) tarafından hayvan sayılarının yüzde 50 oranında azaltılması önerisi gündeme getirildi.
Hollanda’daki çiftliklerde toplam 100 milyon tavuk, 12 milyon domuz, 4 milyon inek ve 600 bin keçi bulunuyor.
İktidar ortağı partiye nazaran, bu hayvanların idrar ve gübresindeki amonyak, azota dönüşerek büyük bir etraf kirliliği yaratıyor.
Hayvan idrar ve gübresindeki azot, çiftliklerdeki akış yoluyla göller ve akarsulara karışarak, yüzey sularındaki oksijeni tüketiyor. Böylelikle yosun oluşumu artarak, doğal hayat alanlarının değerli ölçüde ziyan görmesine neden oluyor.
D66’ye nazaran, Hollanda’daki ziyanlı emisyonların yaklaşık yüzde 70’i tarım ve hayvancılık dalından kaynaklanıyor.
Parti, çiftlik hayvanlarının sayısının yarıya düşürülmesi halinde, tabiattaki azot oranının değerli ölçüde azalacağını ve barınma için daha geniş alanlar yaratılacağını savunuyor.
‘Azot krizi’ tartışması reaksiyonla karşılandı
“Azot krizi” ismi verilen tartışma başta tarım ve hayvancılık olmak üzere birçok bölüm tarafından reaksiyonla karşılandı.
Hükümet, Danıştay kararı sonrası, azot salımını önlemek gayesiyle otoyollarda sürat limitini akşam 19:00’a kadar 100 kilometreyle sınırladı. Etraf kirliliğine yol açan inşaat projeleri askıya alındı.
Doğal alanlardaki nitrojen salımını 2035 yılına kadar, 2018 ölçümlerine nazaran en az yarıya indirme kararı alan Hollanda hükümetinin talebi üzerine, Etraf Planlama Ofisi, hayvan sayılarının azaltılması için de bir çalışma yaptı.
Plana nazaran, hayvan sayıları üçte bir oranında azaltılması, çiftçilerin üretim haklarının satın alınması ve tarım yerlerinin kamulaştırılması üzere tedbirleri kapsıyor.
Bu bahiste vakit zaman ülke çapında protesto şovları düzenleyen Tarım ve Bahçecilik Dalı Derneği (LTO) ve çiftçi örgütleri plana karşı çıkıyor ve bunun bir “toprak gaspı” olduğunu savunuyor.
Lakin hükümet, ABD’den sonra dünyanın en büyük ikinci tarım eserleri ve AB’nin en büyük et ihracatçısı olan Hollanda’da doğal alanların korunması ve daha verimli kullanılmasının acil muhtaçlık olduğunu düşünüyor.
Mart ayında yapılan genel seçimlerden bu yana hala hükümetin kurulamamış olması, Lahey idaresini bu hususta zorluyor. Süreksiz hükümet, bilhassa kamulaştırma ve çiftçi ruhsatlarının devralınması mevzularında karar almaya istekli değil.
Etraf örgütleri ‘doğru adım’ olarak görüyor
Tarım Bakanı Carola Schouten, bu iki seçeneği son deva olarak görüyor. Süreksiz hükümet, nitrojen salımı konusunda radikal kararlar içeren uygulamanın, kurulacak kalıcı hükümet tarafından yaşama geçirilmesini istiyor.
Hükümete nazaran, çiftçilerin ikna edilerek istekli satın alma yoluna gidilmesi daha süratli bir tahlil. Bu nedenle, yeni yasama yılının açılışında kamulaştırma ve hayvan sayısının azaltılması konusunda hazır bir tasarı yer almayacak.
Etraf örgütleri ise, PBL tarafından hazırlanan planı, gerçek bir adım olarak kıymetlendirerek, düzenlemenin bir an evvel hayata geçirilmesini istiyor.