Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde işlenen hataları ortaya çıkarmak ismine 2020 yılında İngiltere’de kurulan Uygur Mahkemesi bugün Çin’in soykırım yaptığı kararına vardıklarını açıkladı. Resmi olmayan halk mahkemesi ismine konuşmayı, mahkeme heyeti lideri Prof. Geoffrey Kaç yaptı.
İnsan hakları avukatı Birçok, Çin’in taammüden ve sistematik bir halde Uygur ve öteki etnik azınlık nüfusları azaltma siyaseti uyguladığını söyledi.
Çin Lideri Şi Jinping de dahil üst seviye bürokratların Sincan bölgesindeki Müslüman azınlığa karşı uygulanan hatalarda “birincil sorumluluğu” olduğunu ekledi.
Çin’in Uygurlar üzerinde doğum denetimi ve kısırlaştırma üzere tedbirler uyguladığını aktardı.
BBC’ye konuşan Dünya Uygur Kongresi Lideri Dolkun Isa, bunun Uygur halkları için tarihi bir gün olduğunu belirtti.
- Türkiye’den Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ne heyet gidecek mi?
- Çin’in siyasetleri sonucu Sincan’da ‘Uygurların ve öteki azınlıkların nüfus içindeki hissesi azalıyor’
- İngiltere’de hukukçuların Uygur raporu: ‘Çin soykırım hatası işliyor’
Avukat ve akademisyenlerden oluşan mahkeme heyetinin açıklamalarının rastgele tüzel yaptırımı bulunmuyor. Lakin soykırım meselesiyle ilgili bağımsız sonuçlar ve Çin’e karşı suçlamalar için deliller ortaya konuyor.
Uygur Mahkemesi kapsamında 70’den fazla şahit dinlendi.
Bu şahıslardan BBC’ye konuşan Abduweli Ayup, “Pek çok Uygur, sadece Uygur olduğu için mahpusa gönderildi. Ben de Çin hükümeti tarafından ceza aldım. Artık umarım bu kararın akabinde onları birileri cezalandırır” dedi.
PA MEDIAÇin hükümeti Sincan bölgesiyle ilgili kendisine karşı yapılan suçlamaları kabul etmiyor.
BBC’ye konuşan bir Çin sözcüsü, bu “sözde” mahkemenin Çin zıddı öğelerin halkı yanlış yönlendirmek için kullandığı siyasi bir araç olduğunu söyledi.
Geoffrey Birçok, mahkeme kararını okurken Sincan’da toplu öldürmeyle ilgili bir ispat olmadığını fakat üreme denetimi ile soykırım yapıldığını belirtti.
Heyet ayrıyeten Uygurlara karşı insanlık cürmü, azap ve cinsel taarruz yapıldığına dair deliller olduğunu ekledi.
Yargılama sonrası BBC’ye konuşan Muhafazakar Parti eski önderi ve Parlamentolar Ortası Birlik örgütünün Çin ayağının lider yardımcısı Iain Duncan Smith de, İngiltere’nin artık Çin’i soykırımla suçlamasının vaktinin geldiğini belirtti:
“İngiliz hükümeti yetkili bir mahkemeden ispat gerektiğini söylemişti. Bundan daha yetkili bir mahkeme olamaz. Hükümetin artık oyalanmayı bırakması gerekli. Sincan’da devam eden soykırım Çin’le bağlantımıza hâkim olmalı.”
BBC Geoffrey Birçok. BBC’ye konuşan Muhafazakar Milletvekili Nus Ghani de bu mahkemenin en üst standartlarda kurulduğunu söyledi, bugün öne çıkarılan ispatların bölgede soykırım olduğunu kabul etmek için kâfi olduğunu ekledi.
Ghani soykırımın daha çok bayanlar ve doğum denetimi üzerinden yapılmış olduğuna dikkat çekti.
Uzmanlar Sincan’da en az yarım milyon Uygur ve başka Müslüman azınlıkların yargısızca cezalandırıldığını, kamp ya da hapishanelerde tutulduğunu bildiriyor. Ayrıyeten bu kümelerin azap, kısırlaştırma ve cinsel atağa maruz kaldığı aktarılıyor.
Daha evvel Amerika Birleşik Devletleri hükümeti Çin’i Uygurlara soykırım yapmakla suçladı. İngiliz, Kanada, Hollanda, Litvanya parlamentoları da birebir açıklamayı yapan önergeleri kabul etti.
Lakin İngiltere hükümeti Çin’i soykırım yapmakla itham etmeyi reddediyor. Başbakan Boris Johnson “soykırım” sözünün cürüm mahkemesiyle belirlenerek söylenebilecek bir söz olduğunu belirtiyor.
Son olarak bu hafta ABD, İngiltere, Kanada ve Avustralya, Çin’in Sincan bölgesinde uyguladığı insan hakları ihlalleri nedeniyle Pekin’de düzenlenecek 2022 Kış Olimpiyatları’na diplomatik olarak boykot etme kararı aldı.
- Türkiye’den Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ne heyet gidecek mi?
- Financial Times: Türkiye Çin Büyükelçisini azarladı, iki ülke ortasında ender görülen bir uyuşmazlık var
- 43 ülke BM’de Çin’e Uygur Türkleri için davet yaptı, bu yıl davete Türkiye de katıldı