14 Mart’ta Cenevre’de başlayan Biyoçeşitlilik Konferansı bugün sona eriyor. Müzakerelerin son gününde, doğal hayatın kaybını bilakis çevirmek ve cinslerin yok oluşunu durdurmak için global bir muahedeye yavaş da olsa yaklaşılıyor.
Farklı ülkelerden müzakereciler, bu yıl Çin’in konut sahipliğinde düzenlenecek olan Birleşmiş Milletler (BM) Biyoçeşitlilik Konferansı’nın (COP 15) ikinci kısmı öncesinde bir çerçeve metni üzerinde çalışıyor.
Lakin maksatların finansmanı dahil olmak üzere belli mevzularda fikir ayrılıkları baki.
Doğal Hayatı Müdafaa Vakfı (WWF) İngiltere’nin Memleketler arası Savunuculuktan Sorumlu Lideri Bernadette Fischler Hooper BBC News‘e verdiği demeçte, “Bilimsel bilgiler çok net, kaybedecek daha fazla vaktimiz yok, artık harekete geçmemiz gerekiyor” ve ekliyor:
“Yalnızca biyoçeşitlilik kaybı değil, birebir vakitte bununla çok kontaklı bir bahis olan iklim değişikliğiyle ilgili de. Yani burada kelam konusu olan aslında gezegenin ve insanlarının geleceği.”
Mukavele bozulmuş deniz ekosistemlerinin beşte birinin restore edilmesini gerektiriyorBM Biyolojik Çeşitlilik Kontratı (CBD) taslağının son hali, Ağustos sonunda Çin’in Kunming kentinde düzenlenmesi beklenen COP15 doruğunda müzakere edilecek.
Bu görüşmeler sonucunda, önümüzdeki birkaç onyıl içinde bir milyondan fazla çeşidi yok oluş tehdidinden kurtarma, kara ve denizlerin yüzde 30’unu müdafaa alanlarına dönüştürme, etrafa ziyan veren milyarlarca dolarlık kamu sübvansiyonunu engelleme ve bozulmuş ekosistemleri restore etme zorluklarının nasıl ele alacağına karar verilecek.
Taslak metnin ayrıntıları
Taslak halindeki muahedeyi ilerletme maksatlı müzakereler son iki haftadır Cenevre’de devam ediyor.
Görüşmelerin birinci haftasından sonra gözlemciler, müzakerelerin “salyangoz hızında” ilerlemesini eleştirdi lakin tüm bu planların nasıl finanse edileceği üzere “zor sorunlara” karşın son günlerde görüşmeler ivmelendi.
Taslak metin, gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere aktarılan parayı yılda en az 10 milyar dolar artırarak 2030 yılına kadar biyoçeşitlilik finansmanını yılda en az 200 milyar dolara çıkarma maksadını içeriyor.
Biyoçeşitliliği müdafaaya yönelik memleketler arası eforlarda değerli bir rol oynayan Ganalı Akademisyen Alfred Oteng-Yeboah, AFP haber ajansına verdiği demeçte, “Bu toplantıda kaynakları mobilize etmek kuvvetli bir husus haline geldi” dedi.
Sübvansiyonlar konusunda, her yıl biyoçeşitlilik için ziyanlı olan en az 500 milyar dolarlık teşviğin tekrar yönlendirilmesi, yine tahsisi, ıslahatı yahut ortadan kaldırılması amaçlanıyor.
Yeni Global Biyoçeşitlilik Çerçevesi (GBD), Paris Mutabakatı’nın biyolojik çeşitlilik alanındaki muadili olarak görülüyor. Biyoçeşitlilik, dünyadaki tüm farklı canlıları ve onların su, hava ve besin sağlayarak ömrü idam ettiren bir ağda nasıl bir ortaya geldiklerini tabir ediyor.
En değerli amaçlardan biri, 2030 yılına kadar Dünya’nın kara ve denizlerinin yüzde 30’unu korunan alanlara dönüştürmek. Yakın tarihli bir BM iklim raporu, biyolojik çeşitlilik ve iklim amaçlarına ulaşmak için Gezegen’in en az yüzde 30’unun korunmasının ehemmiyetinin altını çiziyordu.
Başka bir maksat ise 2050 yılına kadar “doğayla ahenk içinde yaşama konusunda ortak bir vizyonun gerçekleştirilmesi”.
Bir milyona yakın cins ‘tehlike altında’
Bilim insanları, ormansızlaşma ve doğal toprakları tarım için kullanmak da dahil olmak üzere insan aksiyonlarının yol açtığı tabiata yönelik tehditler hakkında tekrar tekrar ihtarlar yayımladılar.
Bir dönüm noktası olarak görülen 2019 yılına ilişkin bir kıymetlendirme, tabiatın insanlık tarihinde görülmemiş hasara uğradığı ve bir milyona yakın cinsin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu konusunda uyarıyordu.
Kunming’deki COP15 Konferansı’nın, Covid-19 pandemisinin neden olduğu gecikmeler nedeniyle başlangıçta planlanandan neredeyse iki yıl sonra gerçekleşmesi bekleniyor.
Bu müddette tiplerin yok oluşunu durdurmak ve dünya çapında tabiat kaybını bilakis çevirmek için rastgele bir amaç belirlenemedi.