Çekya’da genel seçimleri üç partinin oluşturduğu Spolu (Birlikte) ittifakı kazandı. Çekya’nın popülist başbakanı Andrej Babiš ve iktidardaki Gayrimemnun Vatandaşlar Hareketi (ANO) sürpriz bir kayıp yaşadı. Çekya’da muhalefet, popülist iktidara karşı farklılıklarına karşın seçim süreci için bir ortaya gelerek hareket etti.
The New York Times gazetesi, Çekya’da gerçekleşen ve muhalefet ittifakının kazandığı genel seçim üzerinden ülkelerde popülist başkanları yenmek üzere atılan adımları pahalandıran bir haber hazırladı. Çekya’da muhalefet partileri, farklılıklarını bir kenara bırakarak popülist başbakan Andrej Babiš’e karşı seçime girdi ve zafer elde etti. Sivil Demokrat Parti (ODS), TOP 09 ve Hristiyan Demokratlar Birliğinin (KDU-CSL) oluşturduğu Spolu İttifakı, oyların yüzde 27,75’ini alarak birinci parti oldu.
NYT’nin haberinde şu tabirler yer aldı: “Son 10 yılda, Orta ve Doğu Avrupa’da siyasi olarak yenilmez görünen Babiš’ üzere popülist isimler gücü elde etti lakin cumartesi günü, “yenilmez” görünen Babis, yenildi zira muhalefet partileri ideolojik farklılıklarını bir kenara atarak, ülkenin demokrasini yok ettiğini düşündükleri öndere karşı birleşti“
Haberde, Çekya örneğinin milliyetçi başkanların demokratik kurumlara ziyan verdiği, Avrupa Birliği’nden uzaklaştığı, muhalefetin harekete geçtiği Macaristan ve Polonya üzere ülkelerde de yansımaları olabileceği belirtildi.
Çekya’da Masaryk Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Kısım Lideri Otto Eibl “Popülizm yenilebilir. Popülist bir önderi yenmekte birinci adım ferdî egoları bastırmak ve değişim getirme yolunda uzlaşmak” dedi.
Haber şu sözlerle devam etti: “Son yıllara kadar liberal demokrasi savunucuları, kaygı yaratmak ve kendilerini kahraman olarak göstermek konusunda yetenekli olan milliyetçi önderler karşısında şaşkınlığa uğruyordu. Macaristan’da Victor Orban’ın Fidezs Partisi ve Babiš’in partisi Ano üzere düzgün çalışan ve düzgün finanse edilen siyasi araçların karşısında muhalefet güçleri bugüne kadar bölünmüş hâldeydi”
Çekya’da muhalefet popülist öndere karşı zafer elde ederken Macaristan’da da altı muhalefet partisi bu hafta sonu bir muhalefet ön seçimi yapacak. Bu seçimle muhalefet, iktidar partisi karşısında her seçim bölgesinden aday listesi çıkaracak. Oluşan koalisyon kümesinde milliyetçi muhafazakârlardan solculara çok sayıda farklı ideolojide isim bulunuyor. Polonya’da ise eski başbakan ve eski Avrupa Kurulu Lideri Donald Tusk, bu yaz ülkesine dönerek ana muhalefet partisi için çalışmalara başladı.
Haberde, Rusya’da geçen ay gerçekleşen Duma seçimlerinde şu an mahpusta olan muhalif başkan Aleksey Navalni ve grubunun başlattığı “akıllı oylama” sistemi hatırlatıldı. Duma’da iktidar partisinin oylarını düşürmek üzere her bölgede alternatif bir adayı seçmene sunan sistem, seçim öncesi çok sayıda adayın siyasetten uzaklaştırılması ve “akıllı oylama” uygulamasına erişimin kısıtlanması nedeniyle başarılı olamamıştı.
Popülist başkanlarda bir ortak nokta: Medya denetimi
Haberde, popülist iktidarların bir ortak özelliğinin de medyada sahip oldukları geniş denetim olduğu belirtildi. Çekya’da Başbakan Babiš”in gazeteleri, internet siteleri olan büyük bir medya şirketi olduğu, Macaristan’da Orban’ın devlet televizyonu ve çok sayıda özel medya kurumunu kendi yakınlarına teslim ettiği belirtildi.
Budapeşte merkezli araştırma kümesi Political Capital’ın yöneticisi Peter Kreko, Macaristan’daki medyanın epeyce merkezileşmiş bir durumda olduğunu anlattı. Öte yandan Kreko, ülkedeki muhalefetin hareketinin siyasi dinamiği değiştirebileceğini söyledi ve ekledi: “İyi bir bildirileri var: Şayet popülistlere karşı savaşırsanız işler farklı olabilir”
Çekya seçimlerinde de genel temanın misal olduğu belirtilen haberde, Başbakan Babiš”in Macaristan Başbakanı Orban kadar radikal olmadığı fakat kendini Çekya halkından epeyce uzaklaştırdığı belirtildi. Habere nazaran, Babis halk tarafından “serveti ve şirket ilişkileriyle kendine ziyadesiyle güç sağlayan bir zorba” olarak görülüyordu.
“Birleşmek tek alternatifti”
Güney Moravya kentinde seçim için bir ortaya gelen iki muhalefet partisinden birinin adayı olan Marie Jilkova, iktidara karşı birleşmenin kendileri için “tek alternatif” olduğunu söyledi. Jilkova, kendi partisi Hristiyan Demokratlar’ın kürtaj ve eşcinsel evlilik üzere hususlarda merkezdeki partilerden farklı görüşte olduğunu belirtti lakin “Kampanya mühletince bunları konuşmayacağımız konusunda anlaştık” dedi.
Çekya’da genel seçimleri muhalefet ittifakı kazandı
