Bebeklere ve çocuklara masal kitapları okumak ebeveynlerle çocuklar ortasındaki bağları güçlendirmenin yanı sıra onları uykuya hazırlamak için de kıymetli.
Ayrıyeten konuşma ve lisan yeteneklerinin gelişmesinde de tesirli.
Konuşma ve lisan terapisti Janet Cooper’a, masal okurken nelere dikkat etmek gerektiğini sorduk.
Ne vakit okumaya başlamak lazım?
Yeni doğan bir bebeğe kitap okumak garip gelebilir ancak Janet Cooper, “başlamak için erken” diye bir şeyin olmadığını, hatta masal okumak için bebeğin doğmasını beklemeye bile gerek olmadığını söylüyor:
“Bebekler hamileliğin 24. haftasından itibaren duyabilirler. Onlara kitap okumak düzgündür.
“İlla çocuk kitabı okumanıza da gerek yok. Değerli olan, sesinizin ritmini tanımaya başlamaları.
“Masal okumaya başlamak için çok erken, okumayı bırakmak için de çok geç diyebileceğimiz bir vakit yoktur.”
Zamanlama her şeydir
Çocuğunuz birkaç günlük yahut artık uyumamak için koşarak sizden kaçacak yaşa gelmiş de olsa, masal okumak için gerçek vakti ve yeri bulmak kıymetli.
Cooper “Doğru anı seçin. Çok yorgun, ilgisiz yahut etkin olmak isteyen bir çocuğu o an zorlamayın” diyor ve ekliyor:
“Genellikle dinlenme muhtaçlığı duydukları vakitler yeterlidir. Bu yüzden yatmadan evvel kitap okumak zamanlama açısından harikadır. Ama gün içinde de birlikte vakit geçirmek ve dinlenmek istedikleri vakitlerde bunu yapabilirsiniz.”
Kitap okurken dikkat dağıtacak şeylerden kurtulmak da değerli. Örneğin televizyon yahut dikkat dağıtıcı bir müzik açıksa, çocuğunuzun ilgisini çekmekte zorlanabilirsiniz.
Çocukların masalları dinlerken rahat hissetmesi de değerli.
Kitaplarınızda çocuklar için fotoğraflar bulunması da muhtemel. Bu yüzden okurken onların da fotoğrafları görebileceği bir durumda oturmaya dikkat edin.
Masal okumayı yalnıza uyku öncesiyle sınırlandırmayın
Tekrarın değeri
Çocuğunuz 10 akşam üst üste birebir masal kitabını okumanızı istemesi sizin için sıkıcı olabilir ama tekrarlar onların gelişiminde tesirli.
“Söz dağarcıklarını geliştirip cümle yapılarını anlamaya başlıyorlar” diyen Janet Cooper, çocukların tekrarı neden sevdiğini şöyle anlatıyor:
“Hikayenin nasıl devam edeceğini kestirim etmeye başlamak onlara keyif veriyor. Çocuklar ebeveynleriyle eğlenmeye bayılır, o yüzden kıssayı artık uygunca öğrenmeye başladıkları vakit birtakım sözleri değiştirerek fark edip etmediklerine bakabilirsiniz.
“Bu dinleme yeteneklerini geliştirmek için yararlıdır.”
Cooper, bir öyküyü kaç defa anlattığınızın kıssanın kendisinden daha değerli olduğunu söylüyor.
Dahası, bu kıssaları her vakit kitaplardan okumaya gerek de yok.
Bildiğiniz masalları çocuklara ezberinizden de okuyabilirsiniz.
Değerli olan, çocukların sizinle hoş vakit geçirmesi.
Eğlenceli kılın
Masal okurken çocukların eğlenmesini sağlamak için neler yapabilirsiniz?
Gülünç tonlamalar her vakit kaide olmasa da öykü anlatımınıza ritim katmak için fonksiyonel olabilir.
Janet Cooper “Herkes o denli sesler çıkarma konusunda raht hissetmeyebilir. Lakin ses tonunuzu ne kadar kalınlaştırıp inceltirseniz o kadar âlâ olur” diyor ve ekliyor:
“Masaldaki karakterlerle kimi ses tonlarını eşleştirebilirsiniz. Örneğin dev bir karakterin kelamlarını yüksek sesle okurken bir sincabın kelamlarını sesinizi incelterek okuyabilirsiniz.
“Hikayeyi monoton bir halde anlatırsanız çocuğun ilgisi kaybolabilir. Çok büyük bir performans ortaya koymanıza gerek yok, ses tonunuzu birazcık değiştirmek bile tesirli olur.
“Hikayenin bir kısmını fısıldayarak anlatmanız da fark yaratır zira çocuklar sesinizi alçalttığınızda sizi daha dikkatli dinleyebilirler.”
Çocukların dikkatini daha çok çekmek, yeni sözleri öğrenmelerini de kolaylaştırabilir.
Masal okuyacak birden fazla yetişkin varsa, herkes bir karakteri oynamayı deneyebilir
Etkileşim sağlayın
Çocuklarınızın kıssaya katılmasına imkan tanıyın. Pek çok çocuk kitabında uyaklı bir anlatım vardır ve çocuklar büyüdükçe sonraki kelimeyi kestirim edebilmeye başlarlar.
Çocuklarınızı kıssa anlatımına dahil etmek onların lisan yeteneklerinin yanı sıra özgüvenlerini de geliştirir.
Çocukların masal boyunca sormak istediği pek çok soru olur. Uyku vakitleri yaklaşmış olsa da onlara yanıt vermeye ve meraklı olma konusunda cesaretlendirmeye çalışın.
Ortada siz de onlara soru sorabilirsiniz. Ama bunun bir sorgulama üzere olmamasına dikkat edin.
Janet Cooper, kitap seçiminin de kıymetli olduğunu söylüyor:
“Konuşma ve lisan terapistinin bakış açısıyla şunu söyleyebilirim: Kitabın lisanının çocuğun düzeyine uygun olduğundan emin olun.
“Seviyelerinin üstünde bir kitap ilgilerinin dağılmasına yol açabilir, elinizde öylesi bir kitap varsa cümleleri kolaylaştırmaya çalışın.
“Masalın ortasında ilgisini yitirirse, masalı bitirmek zorunda olmadığınızı hatırlayın.
“Önemli olan birlikte hoş vakit geçirmek ve çocuğun da buna taraf vermesini sağlayabilmek.
“İkinizin de ilgisini çeken bir kitap bulabilirseniz bu en güzeli olur. Siz okurken eğlenmezseniz çocuk da muhtemelen eğlenmeyecektir.
“Siz ne kadar eğlenirseniz, çocuk da bu süreçten o kadar keyif alır.
“Burada kıymetli olan, öykü anlatımından çok etkileşiminiz.”
