Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Rusya-Ukrayna savaşında Türkiye’nin, her iki tarafla da irtibat kanallarını açık tuttuğunu ve iki ülke başkanlarını bir ortaya getirmeye hazır olduğunu belirterek, “Şimdi gereksinimimiz olan şey, iki önder, Putin ve Zelenski ortasında stratejik seviyede bir toplantı.” dedi.
Kalın, Katar merkezli televizyon kanalı Al Jazeera canlı yayınına katılarak Rusya-Ukrayna savaşına ait soruları yanıtladı.
Rusya-Ukrayna savaşında bir barış mutabakatının mümkün olup olmadığına ait soruya karşılık veren Kalın, “Hepimiz bunu gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Cumhurbaşkanımız bu savaşın başlangıcından beri Zelenski ve Putin’le iki telefon görüşmesi yaptı. Elimizden gelen her şeyi deniyoruz.” dedi.
“Donbas ve Kırım konusunda görüş ayrılıkları var”
Kalın, öte yandan mevkidaşlarıyla görüşmeler yapması için Moskova’ya ve Ukrayna’ya Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun da gittiğini belirterek, Çavuşoğlu’nun Moskova’ya son vakitlerde giden birkaç dışişleri bakanından biri olduğunu söyledi.
Farklı kanalları kullanarak bu savaşı sona erdirmek için çabaladıklarını aktaran Kalın, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenski ortasında “Donbas” ve Kırım’ın konumu konusunda görüş ayrılıkları bulunduğunu vurguladı.
Kalın, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın Rusya ve Ukrayna başkanlarının görüşmesini sağlama konusunda hazır olduklarını vurgulayarak, taraflar ortasında Belarus’ta yapılan müzakerelerin “teknik düzeyde” gerçekleştiğini söyledi.
Siyasi seviyede birinci toplantının Antalya Diplomasi Forumunda (ADF) yapıldığını hatırlatan Kalın, “Şimdi muhtaçlığımız olan şey, iki başkan, Putin ve Zelenski ortasında stratejik seviyede bir toplantı” dedi.
“Müzakere takımları giderek daha da birbirine yakınlaşıyor”
Kalın, Rusya ve Ukrayna’nın, tarafsızlık, NATO’ya üye olmama, Avusturya modeline nazaran silahsızlanma ve Rus lisanının korunması üzere 4 nokta üzerinde fikir birliğine varmasının akabinde, “Donbas” ve Kırım’ın toprak ve siyasi-hukuki statüsüne ait mevzuların da başkanlar seviyesinde ele alınabileceğini söyledi.
Cumhurbaşkanlığı Kalın, “Bu hususlarda daha fazla yakınlaşma olmasını ve bu toplantının er ya da geç gerçekleşmesini umuyoruz. Zira hepimiz bunun sona ermesini umuyoruz.” tabirini kullandı.
Rusya ve Ukrayna ortasında bir barış muahedesinin “mümkün” olabileceğine işaret eden Kalın, “(Barış anlaşması) Mümkün ancak ne vakit ve nasıl? Asıl soru bu. Bir noktada olması gerekecek. Bu noktada en son bir yazılı muahede olmamasına karşın müzakere takımları giderek daha da birbirine yakınlaşıyor. İşlerine devam ettikçe ve pozisyonlarını birbirlerine yaklaştırdıkça iki önderin görüşme ihtimalinin artacağını düşünüyorum. Zira kalıcı barış muahedesi, kalıcı ateşkes fakat bu stratejik seviyedeki toplantıyla sağlanabilir.” dedi.
Kalın, Rusya Devlet Lideri Putin’in bu taleplerin karşılandığından emin olmak için ne kadar ileri gidebileceğine ait soruya da, savaşın dehşetli ve üzücü olduğu ve savaşı yasallaştırmanın hiçbir yolu olmadığı cevabını verdi.
“Rusya tarafıyla bağlantı kanallarını açık tutarak, onların güvenlik tasalarını anlamaya çalışmak zorundayız”
En başından beri Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü, egemenliğini ve siyasi birliğini desteklediklerini vurgulayan Kalın, “Ancak biz Rusya tarafıyla da irtibat kanallarını açık tutarak, onların güvenlik telaşlarını anlamaya çalışmak zorundayız” dedi.
Kalın, Rusya için bu savaşın askeri ve ekonomik olmak üzere iki boyutunun olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Putin’in, seçenekleri değerlendirdiğine inanıyorum”
“Putin’in, Rusya’yı güçlü bir pozisyonda tutacak ve tıpkı vakitte bir barış mutabakatını kabul etmesini sağlayacak bir çeşit muahedeye varmanın farklı olasılıklarına bakarak, tüm bu seçenekleri değerlendirdiğine inanıyorum. Önderler bir ortaya gelmeden ve Rusya bir barış mutabakatını kabul etmeden bunun ne vakit, nerede yahut ne kadar ileri gitmesi gerektiğini söylemek sıkıntı. Lakin bu ne kadar uzun sürerse, Rus ordusuna ve Rus iktisadına de o kadar önemli ziyanlar vereceğine inanıyorum.”
Putin’in görüşmelerdeki ruh halinin nasıl olduğunun sorulması üzerine Kalın, bu mevzuda psikolojinin değil, siyasi dinamiklerin belirleyici olacağını tabir etti.
“Türkiye bu toplantıya imkan sağlamaya hazır”
Kalın, “Türkiye bu toplantıya imkan sağlamaya hazır. İki başkan, Putin ve Zelenski şahsî problemlerini yahut eğilimlerini bir kenara bırakacak.” dedi.
İki başkan ortasındaki kimyanın uyuşmadığının bariz olduğunu kaydeden Kalın, buna karşın Zelenski ve Putin’in “bu farklılıkları bir kenara bırakıp ülkelerinin ve milletlerinin çıkarlarını her şeyin önüne koyacaklarını” düşündüğünü söyledi.
Kalın, barış muahedesi yapmanın her vakit güç olduğunu belirterek, burada diplomasinin devreye girmesiyle bu sıkıntıların tahliline yardımcı olabileceklerine işaret etti.
Rusya ve Ukrayna ortasında bir barış mutabakatı sağlanamaması konusundaki mahzurun “Donbas”ın durumu olup olmadığının sorulması üzerine Kalın, buna “evet” karşılığını vererek Rusya’nın Kırım’ı ilhakını ve bölgedeki iki cumhuriyetin kelamda bağımsızlığının tanınmasını talep ettiğini lisana getirdi.
Kalın, bunların başka dördüne kıyasla en sıkıntı bahislerden ikisi olduğunu belirterek, “Bunlar Ukraynalılar ve memleketler arası toplum için Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliği açısından kabul edilemez. Bu unsurların ihlali olur. Bu yüzden diğer fikirlerle gelmeleri gerekecek.” değerlendirmesini yaptı.
“Minsk Anlaşması’na bir baht daha verilmemesi için bir neden göremiyorum”
Öte yandan Kalın, Minsk Mutabakatı’na atıfta bulunarak, “Oldukça yıpratılmış ve zayıflatılmış olmasına karşın Minsk Anlaşması’na bir talih daha verilmemesi için bir neden göremiyorum. Ya da Ukrayna’da bilhassa Donbas bölgesinde yaşayan Rus nüfusuna hitap edecek Minsk muahedesi üzere bir şeye. Lakin bunlar, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünde yapılmalı.” dedi.
Türkiye’nin aracı rolünü ne kadar ileri götürebileceğinin sorulması üzerine Kalın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Putin ve Zelenski ile âlâ münasebetleri olduğunu hatırlattı.
Kalın, öteki ülkelerin Rusya’ya karşı çeşitli durumlar aldığını belirterek, şöyle devam etti:
“Diğer ülkelerin hislerini ve aldıkları konumları biliyoruz. Lakin biz Rusya ile irtibatı açık tutmamız gerektiğine inanıyoruz. Herkes Rusya ile gemileri yakarsa, günün sonunda onlarla kim konuşacak? Bu itimat kanallarını açık tutuyoruz. Aslında bu yanlışsız. Örneğin bu temaslar sayesinde boğazları ve Karadeniz’i bu savaşın dışında tuttuk. Karadeniz, savaş gemilerinin geçişi açısından epeyce inançlı. Ayrıyeten Mariupol ve başka yerlerde en azından ateşkes ve birtakım tahliyelerin gerçekleşmesini sağladık.”
İbrahim Kalın, Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın tahliyeler ve insani yardım konusunda mevkidaşlarıyla daima irtibat halinde olduğunu kelamlarına ekledi.