Fransa’da Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci cinsine kalan Emmanuel Macron ve Marine Le Pen, canlı yayın tartışmasında karşı karşıya geldi.
Pazar günü gerçekleşecek seçim öncesinde yapılan anketlerde çok sağcı başkan Le Pen, siyasi yelpazenin merkezinde yer alan Macron’un gerisinde. Lakin milyonlarca insan hala seçimde kime oy vereceğine karar vermiş değil.
İki saat 45 dakika süren münazarada ortamın kızışması çok uzun sürmedi.
Hayat pahalılığı, Rusya, iklim değişikliği ve göç üzere mevzular, iki başkanın tartışmasında değerli yer tuttu.
Güç ve market fiyatlarının giderek artması, münazaranın merkezinde yer aldı. Tartışma, büyük haber kanallarının yanı sıra, ülkenin en büyük iki TV kanalında yayınlandı.
Emmanuel Macron 2017’deki seçim münazarasında, telaşlı ve hazırlanmamış görünen rakibi karşısında büyük ölçüde galip gelmişti. Lakin Le Pen, bu defa başından itibaren daha itidalli ve hazırdı.
Tartışma boyunca daha saldırgan, karşısındakinin kelamını tekrar tekrar kesen ve vazifedeki bir öndere nazaran çok daha fazla meydan okuyan kişi ise Macron oldu.
Fransız halkının yüzde 70’inin ömür standartlarının son beş yıl içinde düştüğü görüşüne sahip olduğunu aktaran Le Pen, kendisinin sivil barış ve ulusal kardeşliğin önderi olacağını söyledi:
“Fransızlara, kendi ülkelerinde öncelik vermeliyiz.”
Macron ise, koronavirüs pandemisi ve Avrupa’da başlayan savaş üzere zorluklarda ülkesini yönetim ettiğini ve Fransa’yı daha güçlü bir ülke haline getirdiğini belirtti.
Neler konuşuldu?
Uygar bir formda başlayan münazara, kıymetli sıkıntıların masaya gelmesiyle bir arada daha doğuşçu bir hal aldı.
Hayat pahalılığı: Marine Le Pen’in güçlü noktalarından biri artan hayat maliyetleri oldu. Başından itibaren Le Pen, önceliğinin bu olduğunu söyledi: “Enerjide KDV’yi kalıcı olarak kaldıracağım. 30 yaş altı beşerler için de gelir vergisi olmayacak.” Le Pen ayrıyeten, Macron’u emekli maaşı düzeylerinin gerçek manada düşürmekle suçladı.
Macron, Le Pen’i Kremlin ile olan bağlantısı konusunda sıkıştırdı.Macron ise hayat pahalılığındaki tahlilini, fiyatlara bir üst hudut getirmek olarak açıkladı. Ona nazaran, bu vergileri düşürmekten iki kat kada tesirli bir tahlil.
Güç fiyatlarını nasıl aşağı çekecekleri konusunda anlaşamayan iki adayın tartışması daha da hararetlendi. Macron, rakibinin tekliflerinin uygulanamaz olduğu tekraren tekrarladı. Le Pen ise Macron’a, “Fransızlara paralarını geri vermek istiyorum” diyerek karşılık verdi.
Milletlerarası bağlantılar: Gecenin ikinci büyük bahis başlığı Rusya-Ukrayna savaşı oldu. Rusya’nın “ölümcül bir yola girdiğini” söyleyen Macron, Fransa ve Avrupa’nın rolünün Ukrayna’ya askeri teçhizat sağlamak ve sığınmacıları sahiplenmek olduğunu söyledi.
Kremlin ile yakın bağları olan ve partisi için bir Rus bankasından kredi alması nedeniyle eleştirilen Le Pen ise Ukrayna’ya askeri teçhizat sağlamanın Fransa’yı da savaşa sokabileceği konusunda ikazda bulundu lakin, rakibinin Ukrayna’yı destekleme ve sığınmacıları kabul etme siyasetini da destekledi.
Bu noktada ise Macron, rakibinin Rusya’nın 2014 yılında Kırım’ı ilhakını tanıyan birinci siyasi başkanlardan biri olduğunu işaret ederek atağa geçti ve “Rusya ile konuştuğunuzda bankacınızla konuşuyorsunuz” dedi.
Le Pen, hiçbir Fransız bankasının partisine kredi vermemesi nedeniyle Ruslardan para aldığını söyledi. Macron, kendisinin milyonlarca Fransız üzere borç para almak zorunda kaldığını savunan Le Pen’e, Fransızların finansman için Rusya’ya bakmadığını belirterek karşılık verdi.
Avrupa Birliği: Marine Le Pen, AB ile ilgili siyasetlerinde değişikliğe giderek birlikten ayrılmak yerine birlik içinde değişim arayışına gitti. Le Pen’in “Ulusların Avrupası” fikrinin birliğin sonunu getireceğini savunan Macron, rakibini hayal satmakla suçladı.
Fransa’nın mevcut AB’de, ülke çıkarlarını savunmakta başarısız olduğunu lisana getiren Le Pen, kendisinin “Fransız üreticilere ve çiftçilere ziyan veren” ticaret mutabakatlarını terk edeceğini söyledi.
Le Pen, Macron’a emeklilik siyasetleri konusunda baskı uyguladı.Emeklilik yaşı ve maaşı: Münazarada bir öbür öne çıkan başlık da emeklilik politikalarıydı. Macron, Fransa’nın emeklilik yaşını 2031 yılında 62’den 65’e çıkarması gerektiğini söylerken, Le Pen ise bu yaş sonunu 62’de tutacağını belirtti.
Le Pen, Macron’un teklifinin “kesinlikle tahammül edilemez” olduğunu savundu. Macron ise Le Pen’in emeklilere karşı daha cömert olacağına dair kelamlar verdiğini lakin bunu nasıl yapacağını söylemediğini lisana getirdi. Le Pen de Macron’un iktisat karnesinin çok zayıf olduğunu argüman etti.
İklim değişikliği: Yenilenebilir güç, tartışmada iki adayın taban tabana zıt olduğu bir başka husus olarak öne çıktı. Gerçekten münazaranın en hareketli kısımlarından de birine de husus başlığı sahne oldu. İki adayın da üzerinde anlaştığı tek şey, daha fazla nükleer santral inşa etmek oldu.
Macron rakibine “İklim konusunda kuşkucu birisin, bu çok açık” dedi. Seçimde ikinci tipe kalamayan Yeşiller adayı, seçmenlerine Macron’u destekleme daveti yapmıştı. Marine Le Pen rakibi için “iklim ikiyüzlüsü” diyerek sert bir cevap verdi.
Bununla bir arada Le Pen, iklim değişikliğinden binlerce kilometre öteden yapılan ithalatın sorumlu olduğunu ve mahallî üretimin global ısınmayla uğraşa yardımcı olacağını argüman etti. Ayrıyeten Le Pen, rüzgar tribünlerinden daha makûs bir şey olmadığını da kelamlarına ekledi. Le Pen’in fosil yakıtların yerini almak için nükleer güce güvenme siyasetinin “savunulmaz” olduğunu belirten Macron, yenilenebilir kaynakların sürecin bir kesimi olması gerektiğini vurguladı ve “Rüzgar tribünleri istihdam yaratıyor” dedi.
Dijital gelecek: Emmanuel Macron, Fransa’dan Avrupa’nın en büyük teknoloji teşebbüsçüsü ülke olarak bahsederken, Marine Le Pen ise büyük kentlerde yaşamayan insanların sıkıntılarına değindi- ki bu beşerler da Le Pen’in çekirdek seçmen kitlesini oluşturuyor.
Le Pen, teknoloji bölümünün düşük maliyetli teminatsız işler yarattığını söyledi. Refaha çıkan tek yolun, düşüşteki sanayi olduğunun altını çizdi. Macron ise buna karşı çıktı.
Macron’un birinci çeşidi kazanmasına rağmen, kamuoyu yoklamalarında fark 2017’dekine nazaran bu defa daha yakın. Göç ve İslam: Le Pen’in daha saldırgan olduğu kısım buydu. Halka, Fransa’dan kimin ayrılıp kimin kalacağını belirleyecek bir referandum kelamı verdi ve “anarşik ve kitlesel göçe” son vereceğini taahhüt etti.
Daha sonra, bayanların “İslamcı baskıdan” kurtulması gerektiğini savunarak, kamusal alanda başörtüsü takmayı yasaklayan bir başka değerli siyasetlerinden bahsetti. Macron, İslam’ı İslamcılıkla karıştırmanın yanlış olduğunu savunarak itiraz etti. Le Pen’in siyasetinin “iç savaşa” yol açacağını ve Fransız bedellerine ihanet olacağını söyleyen Macron, “Böyle bir durumda sokaklarda kipa takan [Yahudi] erkekleri ve başörtülü kızları kovalayan polislerin olur” dedi. Rakibinin teklifinin hoşgörüsüz olduğunun altını çizen Macron, kelam konusu siyasetin milyonlarca yurttaşı kamusal alandan dışarı iteceğini söyledi.
Anayasa değişikliği: Marine Le Pen’in büyük siyasetlerinden bir başkası de “demokratik yenilenme” olarak nitelediği Anayasa değişikliği. Macron’u beş yıllık vazife mühletinin akabinde ülkeyi bölmekle suçlayan Le Pen, “Fransa’yı yine inşa etmemiz ve insanları bir ortaya getirmemiz gerekiyor” dedi.
Münazara neden değerli?
İkinci çeşide kalan adaylarının münazarası, neredeyse 50 yıldır Fransa Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en değerli olaylarından biri.
Ülkede kamuoyu anket sonuçları iki adayı birbirine yakın gösterdiği vakitlerde, sonuçlarda belirleyici olan TV düelloları oldu. 1974 yılında münzarada âlâ bir performans gösteren muhafazakar Valéry Giscard d’Estaing, Sosyalist Partili François Mitterrand’ı yenmeyi başardı. 1981’de ise Mitterrand rövanşta daha başarılı oldu ve ikinci tıpta seçimi kazanan taraf oldu.
Bu seçimle birlikte, o vakitten bu yana birebir iki aday birinci sefer üst üste ikinci sefer karşı karşıya geliyor.
2017’deki tartışma Le Pen için bir fiyaskoydu. Sonucunda da ikinci tıpta oyların yalnızca üçte birini alarak mağlup oldu.
Bu sefer yarış çok daha yakın ve Le Pen’in münazaradaki güçlü performansı, kararsız seçmenlerin oylarını almasına neden olabilir. Le Pen de tartışmaya konsantre olmak ismine, Pazartesi günü seçim çalışmalarını durdurdu.
Birinci tıpta vazifedeki Cumhurbaşkanı Macron, oyların yüzde 27,85’ini, Le Pen ise yüzde 23,15’ini aldı. Anketlerde ise Macron’un ikinci cinste yüzde 53 ile yüzde 57 ortasında oy alması bekleniyor.
Adaylar neyi temsil ediyor?
Seçmenlerin tercihi, Emmanuel Macron’un bir siyasetçi olarak çok daha az deneyimle kazandığı 5 yıl evvelkine nazaran çok daha net.
Macron’un sıkı Covid siyasetleri birçok seçmenini kendisinden uzaklaştırdı. Ayrıyeten Macron, “zenginlerin Cumhurbaşkanı” olmakla suçlandı. Büyükşehirlerde daha tanınan olan mevcut Cumhurbaşkanı, AB yanlısı liberal görüşleri ve global görünümü nedeniyle ana akım sol ve sağ partilerin takviyesini aldı.
Marine Le Pen ise seçim kampanyası sırasında milliyetçi ve AB zıddı telaffuzlarını yumuşattı. Fakat tartışmada da açıkça belirttiği üzere, Fransa’nın AB ile münasebetini gözden geçirmeyi gaye edinmeye devam ediyor. Le Pen, kırsal ve daha fakir bölgelerde daha fazla tanınan.