Financial Times gazetesi, Rusya’nın bugün İstanbul’da devam edecek Ukrayna ile müzakerelerde, ülkenin “Nazilerden arındırılması” talebinden vazgeçtiğini ve askeri bir ittifaka girmemesi halinde AB üyesi olabilmesine müsaade vermeye hazırlandığını yazdı.
Gazete, görüşmeler hakkında bilgi sahibi dört şahsa dayandırdığı haberinde, Moskova ve Kiev’in çatışmaların durdurulmasını görüştüğünü ve mümkün bir mutabakatın modülü olarak, Ukrayna’nın güvenlik garantileri ve potansiyel AB üyeliği karşılığında NATO üyesi olma isteğinden vazgeçmesinin gündemde olduğunu belirtti.
Mutabakat şimdi sonuçlandırılmadığı için isminin açıklanmasını istemeyen yetkililerin verdiği bilgilere nazaran, taslak ateşkes mutabakatı metninde, Rusya’nın başta lisana getirdiği üç ana ana talep olan “Nazilerden arındırılma” ve “Silahsızlanma” ve “Ukrayna’da Rusça için yasal koruma” yer almıyor.
Tarafların temsilcilerinin bugün İstanbul’da bugün dördüncü cins görüşmelere başlayacağını belirten gazete, Rusya’nın ödünlerinin, Ukrayna’nın beklenenden daha sıkı bir direniş göstermesi ve Rusya’nın operasyonel yetersizlikleri sonucu bir aydır süren işgalin genel manada durma noktasına gelmesi sonucu olduğunu vurguluyor.
‘Perdeleme kaygısı’
Fakat Ukrayna ve Batılı destekçilerinin Putin’in görüşmeleri yorgun güçlerini tazelemek ve yeni bir atak başlatmak için bir perdeleme olarak kulanmasından kuşku duyduğu vugulanıyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’nin partisinin parlamentodaki önderi ve Kiev’in müzakere grubunun bir kesimi olan David Arakhamia da, gazeteye yaptığı açıklamada tarafların güvenlik garantileri ve Ukrayna’nın muhtemel AB üyeliği konusunda uzlaşmaya yakın olunduğunu belirtiyor, lakin büyük bir ilerleme ihtimali konusunda ihtiyatlı olunması gerektiğine dikkat çekiyor.
Arakhamia “En başından beri tüm problemler masada lakin hala çözülemeyen noktalar var” diyor.
Görüşmelere yakın bir diğer kaynak da Rusya’nın neredeyse her gün hem askeri baskı hem de Kiev’in silahsızlanması hususlarında tavır değiştirmesinden korkulu olduklarını belirtiyor.
Kremlin Söcüsü Dimitri Peskov’un da “Rusya görüşmelerdeki ilerlemeler konusunda konuşamaz ve konuşmayacaktır. Bu yalnızca müzakere sürecine ziyan verir” dediği aktarılıyor.
Bedellendirilen muahedeye nazaran, Ukrayna’nın NATO üyeliğinden vazgeçmesinin yanı sıra, nükleer silah geliştirme ve topraklarında yabancı askeri üs bulundurmamasının da öngörüldüğü kaydediliyor.
Karşılığında da, Ukrayna’nın ortalarında Rusya, ABD, İngiltere, Kanada, Fransa, Almanya, Çin, İtalya, Polonya, İsrail ve Türkiye’den güvenlik garantileri alacağı söyleniyor.
Fakat Ukrayna başkanı Volodimir Zelenskiy’nin rastgele bir mutabakatın garantörler tarafından kabul edilmesi ve parlamentolar tarafından onaylanması gerektiğini söylediği hatırlatılıyor.
Zelenskiy’nin ayrıyeten, anayasayı değiştirmeden evvel muahedeyi referanduma sunacağını söylediği ve bunun en az bir yıl alacak bir süreç olduğu kaydediliyor.
Arakhamia ise “Uzlaşılan tek mevzu milletlerarası garantiler. Ukrayna bunu istiyor lakin bunun için hala garantörlerin onayı gerek, aksi takdirde muahede asla olmaz” diyor.
Değerlendirilien taslak metinde, Ukrayna’nın Rusya’nın 2014’te ele geçirdiği iki bölgesini geri alma talebinden bahsedilmediği ve bunun Putin ve Zelenskiy ortasında gelecekte yapılacak müzakerelere bırakıldığı tabir ediliyor.
Arakhamia Moskava’nın Rusya’nın, Kiev’in Kırım’ın ve doğudaki iki bölgenin ilhakını tanımasını talep ettiğini söylüyor ve “Bağımsızlık Bildirgemiz’in dışındaki hiçbir sonu kabul etmeyeceğiz. Bu en kritik nokta” diyor.
Ateşkes muahedesi başarılı olursa, Ukrayna ve Rusya dışişleri bakanlarının buluşup, güvenlik garantilerini ve Rusça’nın Ukrayna’da korunması üzere toplumsal problemlerdeki mutabakatları sonuçlandıracağı tabir ediliyor. Bunu da Putin ve Zelenskiy ortasındaki bir görüşmenin izleyeceği kaydediliyor. Lakin Kremlin Sözcüsü Peskov’un bu türlü bir görüşme için “herhangi bir hareket” olmadığını söylediği de aktarılıyor.