Türkiye’de Malatya Yeşilyurt ile Ordu Korgan belediyeleri başta gelmek üzere pek çok kentten hizmet pasaportlarıyla Almanya’ya insan kaçakçılığı yapıldığı argümanlarıyla ilgili olarak Almanya’da ilk dava Cuma günü Hannover’de başlıyor.
Duruşmada Türkiye’deki pek çok belediyeye, iş insanı sıfatıyla davetiye gönderen ve bir etraf projesi yapılacağını beyan eden 1982 doğumlu Ersin K. hakim karşısına çıkacak. DW Türkçe’nin davanın görüleceği Hannover Sulh Mahkemesi’ne yönelttiği sorulara cevap veren mahkeme sözcüsü hakim Patrick Skeries, ceza hakimi Björn von Bargen’in bakacağı davada sanık Ersin K.’ya Almanya İkamet Maddesi’nin 96’ncı hususu uyarınca “insan kaçakçılığı” suçlamasının yöneltildiğini söyledi. Sözcü, kabahatin sabit görülmesi halinde üç ay ile beş yıl ortasında mahpus cezasının, hafif cürümden karar verilmesi halinde ise para cezası ile beş yıla kadar mahpus cezasının mümkün olduğunu bildirdi.
DW Türkçe’nin ulaştığı iddianamede ise savcılık, Ersin K.’yı “Almanya’ya 53 yabancı ülke (Türkiye’den) vatandaşını davet etmek, bunlardan da 46’sının hizmet pasaportu ile gelmesini sağlamakla” suçluyor. İddianamede sanık Ersin K.’nın davet ettiği bireylerle ilgilenmeyi hedeflemediği, onlara kalacak yer ayarlamadığı üzere Almanya’da bir seyahat programı da sunmadığı belirtiliyor ve sanık “ülkeye yasa dışı yollardan seyahati mümkün kılan uydurma bir davetçi” olarak nitelendiriliyor. İddianamede, hizmet pasaportlarıyla Türkiye’den gelen bireylerin Hannover’e ulaşmalarının akabinde ufak kümeler halinde bilinmeyen bölgelere dağıldıkları, beşinin de sığınma başvurusu yaptığı söz ediliyor.
Başka üç soruşturma devam ediyor
Türkiye’de belediyelerin hizmet pasaportlarıyla insan kaçakçılığı yaptığı savlarıyla temaslı Almanya’nın Bavyera Eyaleti’nde de üç soruşturma devam ediyor. Bavyera eyalet hükümeti, soruşturmaların Münih Başsavcılığı ile hudut bölgelerinden sorumlu olan Weiden in der Oberpfalz ile Traunstein savcılıkları tarafından yürütüldüğü bilgisini verdi.
Türkiye İçişleri Bakanlığı ise mevzuyla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne verilen soru önergelerine en son 22 Eylül 2021 tarihiyle verdiği karşılıkta, tekrar “Mülkiye Teftiş Heyeti Başkanlığı tarafından bahisle ilgili 19 vilayette inceleme ve soruşturma yürütüldüğünü” duyurdu, lakin ayrıntı vermedi. Bahisle ilgili DW Türkçe’nin Türkiye İçişleri Bakanlığı ile Mülkiye Teftiş Heyeti Başkanlığı’na yönelttiği sorular da karşılıksız kaldı.
“Asıl soruşturmaların, asıl mahkemelerin Türkiye’de yapılması lazım”
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dışişleri Kurulu üyesi ve mevzunun Türkiye’deki takipçilerinden CHP milletvekili Utku Çakırözer de Türkiye’de ilerleme sağlanamaması ve bilgi verilmemesinden şikayetçi. DW Türkçe’ye konuşan Çakırözer, TBMM’ye yönelttikleri soru önergelerine aylardır tıpkı standart karşılığın verildiğini belirterek “Türkiye’nin hizmet pasaportları kullanılmış, asıl soruşturmaların, asıl mahkemelerin Türkiye’de yapılması lazım, zira işin belediye ayağı var ancak tıpkı vakitte işin valiler, kaymakamlar ayağı var, lakin bunların hiçbirinin üzerine gidilmiyor” dedi.
Yönelttikleri önergelere İçişleri Bakanlığı’ndan “19 vilayette inceleme, soruşturma sürüyor’ biçiminde tıpkı karşılığı aldıklarını söyleyen Çakırözer, “Almanya’da Hannover’de bu işin ortacısı olan şahıslar hakkındaki soruşturma dava kademesine geldi. Ülkenin Bavyera Eyaleti ve başka eyaletlerinde birçok soruşturma sürüyor, onlar da yargılama evresine gelmek üzere. Lakin işin asıl sorgulanması gereken yer olan Türkiye’de neredeyse hiçbir şey yapılmıyor” diye konuştu. Çakırözer, kullanılan hizmet pasaportu sayısı ve belediyeler dışında sivil toplum kuruluşlarının da bu yolla yurt dışına insan gönderip göndermediğinin açıklanmasını talep etti. Çakırözer ayrıyeten Dışişleri ile İçişleri bakanlıklarının gri pasaport probleminden ne vakit haberdar olduğunu ve İçişleri Bakanlığı’nda bu işe karışanların olup olmadığını da merak ettiklerini lisana getirdi.
DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Almanya Dışişleri Bakanlığı ise Nisan 2021’den beri Alman makamların Türk yetkililerle diyalog içinde olduğunu vurgulayarak Türk tarafının, devlet memuru olmayan şahısların gri pasaportla belediyeler ortası işbirliği kapsamında yurt dışına çıkmasına ait uygulamayı durdurduğunu açıklamıştı.
Türkiye’de gri pasaportlar ile ilgili usulsüzlük yapıldığını birinci defa Nisan ayı başında, Malatya Yeşilyurt Belediye Meclisi Üyesi CHP’li Günnur Tabel ortaya çıkarmıştı. Tabel, Malatya Yeşilyurt’tan “Çevreye Hassas Bireyler Yetiştirme” Projesi ismi altında Şubat 2020’de Almanya’nın Hannover kentine gitmek üzere gri pasaport verilen şahıslardan 43’nün dönmediğini ve misal olayların diğer belediyelerde de yaşandığını kamuoyuyla paylaşmıştı.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da Nisan ayında verdiği bir demeçte 2018’den itibaren hizmet pasaportu ile yurt dışına çıkan toplam kişi sayısının 109 bin olduğunu, belediyelerden küme halinde yurt dışına çıkan toplam 2 bin 872 kişi bulunduğunu, pasaport müddeti bitip de dönmeyenlerin sayısının da 804 olduğunu açıklamıştı.
