Güney Koreliler için “Kaç yaşındasın”? sorusu hiç de kolay yanıtlanabilecek bir soru değil.
Bu ülkede bir bebek doğduğunda bir yaşında kabul edilir. Yılbaşı geldiğinde, yaşlarına bir yıl daha eklenir. Yani, Aralık’ta doğan bir bebek birkaç hafta içinde iki yaşında sayılır.
Fakat Güney Kore Cumhurbaşkanı seçilen Yoon Suk-yeol, bu asırlık yaş hesabının kaldırılması için adım atıyor.
Yoon’un bu iş için görevlendirdiği komitenin lideri Lee Yong-ho, Güney Kore’yi dünyanın geri kalanıyla tıpkı çizgiye çekmek üzere yaş hesabını standartlaştırmaya çalıştığını söyledi.
Farklı yaş hesaplamalarının “sürekli baş karışıklığı” ve “gereksiz toplumsal ve ekonomik maliyetler” yarattığını belirtti.
Yaygın bir halde benimsenmiş görünse de yeni adımların uygulanıp uygulanmayacağı konusunda kuşkular lisana getiriliyor.
Bir soru, üç yanıt
Güney Kore’de kişinin yaşını hesaplamanın üç yolu var.
Resmi olarak ülkede, 1962’den beri birden fazla yasal tarifte ve idari süreçlerde kişinin doğum tarihini kullanan memleketler arası hesaplama sistemi kullanılıyor.
Öteki resmi prosedür ise bebeklerin 0 yaşında doğduğu ve her 1 Ocak’ta bir yaş kazandığı hesap usulü. Buna nazaran, Aralık 2020’de doğan bir bebek, aslında o yılın Aralık ayında iki yaşında sayılması gerekirken Ocak 2022’de bu yaşa ulaşmış sayılıyor.
Bu usul, temel olarak, askerlik hizmeti de dahil olmak üzere nüfusun kıymetli bir kısmını etkileyen hukukî emelli yaş hesabı yahut istismara karşı korunması gereken gençlerin yaşını belirlemek için kullanılıyor.
Bir de toplumdaki herkes tarafından daha yaygın kullanılan, herkesin doğumda otomatik olarak bir yaşında olduğunu ve doğum tarihlerinden bağımsız olarak her yılbaşında bir yaş aldığını hesaplayan “Kore yaşı” usulü var.
Bu formüllere nazaran, Güney Koreli ünlü K-pop kümesi BTS’nin 30 Aralık 1995 doğumlu Kim Tae-hyung (V), klâsik Kore hesabı ile 28 yaşında, memleketler arası hesaplamaya nazaran 26 yaşında, yahut öbür resmi Kore yaş hesabına nazaran de 27 yaşında.
- Güney Kore’de uykusuzluk sorunu: ‘Gecede 20 uyku hapı alan var’
- Güney Kore başkanı Moon: Köpek eti tüketimini yasaklamanın vakti geldi
BTS’den V’nin yaşı, sorana nazaran üç farklı halde söylenebilirÖnemli problem
Kimileri için yaş yalnızca bir sayıdan ibaret olabilir, lakin yaş Güney Kore’de çok ciddiye alınan bir husus.
Kore Üniversitesi Kore Lisanı ve Edebiyatı Kısmı’nda profesör Shin Ji-young, “Güney Koreliler için, birinin kendilerinden daha yaşlı olup olmadığını anlamak, toplumsal bağlamda birinin ismini öğrenmekten daha kıymetlidir. Bu, bireye nasıl hitap edileceğini ve gerekli unvanı seçmek açısından çok önemlidir” diyor.
Kore yaş hesabı geleneğinin kökenleri Çin’e ve Asya’nın farklı bölgelerine dayanıyor. Lakin Güney Kore’nin yaşı hala bu halde hesaplayan tek ülke olduğuna inanılıyor.
Hansung Üniversitesi Hukuk ve Siyaset profesörü Kim Eun-ju’ya nazaran, “Küreselleşme Korelileri milletlerarası yaş hesabı konusunda daha fazla bilinçlendirdi. Korelilerin bu hesap yolları ile alay edildiğini hisseden gençler üzerinde tesirli oldu.”
Alay konusu olmak bir yana, izlenen siyasetlerin Güney Koreliler üzerinde de gerçek tesirleri oldu.
Örneğin birtakım ebeveynler, Aralık ayındaki bebeklerinin okulda ve bunun sonucunda da ömrün ilerleyen devirlerinde dezavantajlı olacağından kaygı ettikleri için doğum kayıtlarıyla oynamaya çalışıyor.
Pandemi sırasında da sıhhat yetkililerinin, aşıda yaş aralığını belirlemede hem milletlerarası yaş hesabı hem de Kore yaş sistemini birlikte kullanması çok fazla baş karışıklığına neden olmuş ve yaşın standardize edilmesi tarafında davetler artmıştı.
Lee ayrıyeten daha evvel ek fiyatlar ve emeklilik için yaş tarifiyle ilgili baş karışıklığı nedeniyle yüksek mahkemeye giden bir davaya atıfta bulunarak, Kore yaşının getirdiği “gereksiz toplumsal ve ekonomik maliyetlere” vurgu yapıyor.
- Güney Kore’de ‘sevilmeyenlerin seçimi’ muhafazakar Yoon Suk-yeol’un zaferiyle bitti
- Bayan düşmanlığı, Güney Kore’de başkanlık seçim kampanyasının kesimi haline nasıl geldi?
- Güney Kore’nin en büyük süt şirketi, reklamında bayanları inek olarak gösterdiği için özür diledi
Güney Kore’nin yeni cumhrubaşkanı Yoon Seok-yeolGeleneği terk etmek mi?
Bu, Güney Koreli yetkililerin tek bir yaş hesaplama metodu oluşturmaya çalıştığı birinci teşebbüs değil.
2019 ve 2021’de, iki milletvekili misal biçimde yasa tasarıları önermiş, lakin bu teklifler Kore Meclisi’nde onaylanmamıştı.
Öte yandan uzmanlar, idari bir bakış açısıyla teklife katılmalarına karşın, yeni tedbirin Kore toplumu için ne manaya geldiği konusunda ikiye bölünmüş durumda.
Dankook Üniversitesi Doğu Çalışmaları Araştırma Merkezi’nden Jang Yoo-seung, “Toplumumuz geleneği terk etme konusunda pek telaşlı görünmüyor. Kendi yeganeliğimizi ve kültürümüzü terk edip daha monoton hale gelme riski altında mıyız?” diyor.
Fakat herkesin üzerinde anlaşabileceği şey, milletlerarası yaş hesabı kabul edilse bile, Korelilerin resmi ya da gayri resmi olarak yakın vakitte “Kore yaşını” kullanmaya son vermeleri pek muhtemel değil.