Ayşe Sayın
Uygun Parti Genel Lideri Meral Akşener’in, “Cumhurbaşkanlığına aday değilim, başbakanlığa adayım” açıklaması siyaseti dalgalandırdı. İktidara yakın kısımlarda, Akşener’in bu çıkışı, cumhurbaşkanlığına aday olabileceği bildirileri veren CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu’na “Sen de aday olma, kazanacak adayda uzlaşalım” bildirisi olarak yorumlanıyor.
CHP’de ise Akşener’in bu açıklaması bir rahatsızlık yaratmış değil, tam bilakis, “Millet İttifakı içinde kimin aday olacağı üzerinden kırılma yaratma gayretlerini boşa çıkarma” atağı olarak görülüyor.
Pekala Akşener’in bu çıkışının altında ne yatıyor? Bu tavır muhalefet ittifakı içindeki cumhurbaşkanlığı adaylığına ait istikrarları nasıl tesirler?
Akşener’in yakın kurmaylarından, Âlâ Parti Genel Lider Yardımcısı Bahadır Fazilet, BBC Türkçe’nin bu husustaki sorularını yanıtladı:
‘Cumhurbaşkanının vazifesi, devleti milleti temsil olacak’
Akşener’in “Cumhurbaşkanı adayı değilim, başbakan adayıyım” açıklamasının zamanlaması, ne bildiri vermek istediği üzerinden bir tartışma yürüyor. Bu çıkışın altında ne yatıyor?
Genel Liderimiz prensipler üzerinden gidiyor. Baştan beri söylediği bir şey var; sistemi değiştirmek, parlamenter sisteme geçmek istiyor. Net söz etti. Bizim cumhurbaşkanına verdiğimiz mana ve güçle, Cumhur İttifakı’nın verdiği güç ve mana birebir değil. Cumhur İttifakı, şu anki sisteme nazaran bütün yetkilerin bir bireyde toplandığı bir tek adamı seçecek. Biz de bu tek adam rejimini devam ettirecek Erdoğan’ın alternatifi bir kişiyi seçmiyoruz.
Sayın Kılıçdaroğlu’nun da, Sayın Akşener’in de üzerinde basa basa “Niteliklerinde hemfikir olduğum” dediği kişi, şunu bilerek misyona başlayacak: Ülkeyi önümüzdeki seçimlerde seçimi kazandıktan sonra kuvvetler ayrılığının olduğu bir parlamenter rejime geçireceğiz.
Bu parlamenter rejimin anayasasına bir ekleme yapacağız ve hali hazırda o anda misyon yapmakta olan cumhurbaşkanının vazifesine devam edecek. Sayın Genel Lider şunu söylemek istiyor: “Benim değiştirmek istediğim bu tek adam rejiminde cumhurbaşkanını, devletin ve milletin temsilcisi olarak görüyorum. Bense Yeterli Parti Genel Lideri olarak devleti, ülkeyi hükümeti yöneteceğim, benim değiştirdiğim sistemde de bu misyonlar başbakana ait” diyor.
Bu demek değildir ki cumhurbaşkanlığı değerli değildir, çok değerli bir makamdır. Lakin değiştirmek istediğimiz rejimde bu makamın misyonu yalnızca devleti ve milleti temsille hudutlu. Baştan beri söylediği bir şey var. “Biz kendimizi milletin önüne koymayacağız, ne ben şahsım olarak ne Güzel Parti olarak. Biz masayı deviren olmayacağız biz daima makulü arayan partiyiz” diyor. O nedenle “Başbakan olacağım” kelamı, en başta söylediğiyle uyumlu bir açıklama. Esasen aklında olanı, evvelden de üstü kapalı olarak söylüyordu bu sefer açıkça deklare etti yalnızca. Yapılan bu.
‘Başkanlık Divanı’nda, GİK’te de söyledi, sürpriz değil’
Bu niyetini daha evvel sizlerle, yetkili konseylerde paylaştı mı, yoksa partiye de sürpriz mi oldu?
Hayır, genel liderimiz daha evvelce söylüyordu. Başkanlık Divan’nda da, Genel Yönetim Konseyi’nde da (GİK), “Ben başbakan olacağım” diye söylüyordu. Bizim parti olarak misyonumuz ülkeyi bu tek adam rejiminden kurtararak güçlü bir parlamenter sisteme döndürmek, cumhurbaşkanının kararının kanunlarla yarışmadığı bir güçlü parlamento, tam manasıyla siyasi iktidarın yahut rastgele bir siyasi gücün üzerinde hiçbir halde üzerinde baskı kurmadığı tarafsız bir yargı ve yetkileri devleti milleti temsil olan cumhurbaşkanının olduğu bir sistem. Kendisini yürütme yetkisine sahip başbakan olarak konumlandırıyor ve baştan itibaren bunu söylüyor aslında.
O nedenle, Genel Başkan’ı tanıyanların birlikte çalışanların bu karara şaşırdığını düşünmüyorum. Benim bildiğim bir karar, bildiğim bir açıklama. Lakin olağan o anda o gece mi açıklayacaktı, onu bilemezdik. Partinin gittiği vilayet, ilçe teşkilatlarında da söylüyor. O nedenle partide kimseye büyük bir sürpriz değil.
‘Tercihim ülkeyi yönetmek’ diyor, sıkıntı olanı üstleniyor’
Akşener, 2018 seçimlerinde cumhurbaşkanlığı konusunda epey iddialıydı. Artık neden cumhurbaşkanlığı tezinden vazgeçtiği sorgulanıyor.
Nedeni şu: Şu anda halkın seçeceği cumhurbaşkanı, Erdoğan’ın sahip olduğu güçlerle ülkeyi yönetmeyecek. Doğal ki o esnada seçilen cumhurbaşkanı bakanlarıyla birlikte Millet İttifakı’nın ortak hükümetiyle birlikte ekonomiyi düzeltecek, dış alakaları bir an önce rayına oturtacak, eğitim sistemini, yargıyı düzeltecek.
Şayet cumhurbaşkanı olursa yalnızca devleti, milleti temsil edecek, “Bunu tercih etmiyorum, tercihim hükümet etmek, ülkeyi yönetmek” diyor. Genel Lider aslında güç olanı yükleniyor. Birebir vakitte 2018’de aday olduğunda unutmayalım, parlamenter sistem çalışması yoktu. O vakit genel lider Türkiye’yi gezerek, cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin gelmemesi gerektiğini söyledik fakat o vaktin koşulları farklı. Artık parlamenter sisteme dönme konusunda millet bize yetki veriyor. Kamuoyu araştırmalarında şu anda vatandaşların yüzde 72’si parlamenter sisteme geçelim, diyor. Biz de aslında söylediğimizin ne kadar halk nezdinde kabul gördüğünü anlıyoruz. Talip olduğumuz bu vazifeyi gerçekleştireceğiz.
‘Anayasaya husus koyacağız, seçilen cumhurbaşkanı vazifesine devam edecek’
Parlamenter sisteme geçişle ilgili anayasa değişikliğinde “Seçilen cumhurbaşkanı devam edecek” dediniz. Nasıl bir düzenleme yapılacak bu mevzuda?
Çok kolay. Kamuoyunda hukukçular çok tartışıyor, ‘Sayın Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı olarak birinci 5 yıllık devrini mi sürdürüyor, ikinci periyodunu mi yaşıyor’ diye. Sebebi anayasada “Bir kişi lakin iki periyot cumhurbaşkanı olur” denmesinden kaynaklı. Fakat, “Şu andaki cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir” diye yazmıyor, bir istisna husus koymuyor. Biz diyoruz ki, “Anayasa açıkça yazıyor iki defadan fazla seçilemez diyor, bu ikinci dönem” diyoruz.
Öbürü de, “Anayasa değişti sistem değişti, hasebiyle birinci dönemi” diyor. Bunların sebebi anayasada açıkça yazmaması, düzensizlik yarattı.
Muhtemelen referanduma sunulacak olan yeni anayasada, halihazırda misyon yapan cumhurbaşkanının misyonunun devam edeceğine ait unsur koyacağız. Hasebiyle halk referandumu kabul edince, cumhurbaşkanı misyonuna devam ediyor olacak. Parlamenter sisteme geçtiğimizde, hükümet yahut Meclis, 5-6 ay sonra genel seçim yapılacak diyecek. Ve genel lider da diyor ki, “Ben bu sistemi değiştiren insan olarak, o seçimlerde kazanacağım”.
‘Fazla büyük bir diyet olmaz mı?’
Şöyle yorumlar var: “Akşener, cumhurbaşkanlığı argümanından vazgeçerek, sanki Kılıçdaroğlu’na “Sen de aday olma, kazanabilecek bir aday üzerinde anlaşalım” bildirisi mı verdi?” Zira partiniz içinden, “Kılıçdaroğlu son periyotta daima tekil konuşuyor” tenkitleri geldi.
Bu türlü bir ileti değil. Bir insan bir öteki adayının önünü kesmek istese, onun için kendi cumhurbaşkanı adaylığında vazgeçer mi, bu biraz fazla büyük bir diyet olmaz mı? Hatta tam aykırısı Genel Başkan’ın kelamlarının altını güzel okumak lazım. “Sayın Kılıçdaroğlu ile cumhurbaşkanının nitelikleri konusunda en ufak bir ayrılığımız yok”, diyor. “Aynı manaları, birebir vazifeleri veriyorum birebir karakter özelliklerini istiyorum ben”, diyor. Şahıslar üzerinden bir bildiri yok bunda.
