Hollanda Hükümdarı Willem – Alexander’a verilen yıllık 1 milyon euroluk maaşı dışında, 5 milyon euroluk ödeneğin nereye harcandığının açıklanmaması tartışma yarattı.
Temsilciler Meclisi’nin çoğunluğu, vergi mükelleflerinin, ceplerinden çıkan her kuruşun nereye gittiğini bilmeye hakkı bulunduğunu belirterek, sarayın harcamalarının açıklanmasını istiyor.
Geçen yıl bütçe görüşmeleri sırasında bu teklife sıcak bakan Başbakan Mark Rutte ise, “Kralın mahremiyetinin ihlal edileceği” gerekçesiyle buna karşı çıkıyor.
Hollanda Hükümdarı’nın her yıl ulusal bütçeden elde ettiği geliri iki kısımdan oluşuyor. Birincisi, yaklaşık 1 milyon euro kıymetindeki yıllık maaşı.
Oburu de kraliyet sarayının işçi ve ekipman harcamaları için ödenen yıllık 5 milyon 100 bin euro.
Kraliyet ailesinin güvenlik, barınma ve ulaşım üzere sabit maliyetleri esasen devlet tarafından karşılanıyor. Bu da yıllık yaklaşık 48 milyon euroyu buluyor.
Hollanda Temsiler Meclisi, geçen yıl, sarayın temel sarfiyatları dışında her yıl Kral’a ödenen 5 milyon euronun kâfi mi ya da fazla mı olduğunu öğrenmek için, bu hesaplara erişim istedi.
Başbakan Mark Rutte, geçen yılki bütçe görüşmeleri sırasında bu talebe yeşil ışık yakarak, Kral’ın hesaplarının inceleyebileceğini söyledi.
Lakin bu yıl, Kral Willem – Alexander’ın özel hayatını etkileyeceği gerekçesiyle buna karşı çıktı.
Ortalarında koalisyon ortağı Demokratlar 66 Partisi (D66) muhalefet partilerinin yer aldığı meclis çoğunluğu ise, Kral Willem – Alexander’ın harcamalarının kamuoyuna açıklanmasında ısrar ediyor.
Muhalefetteki Emekçi Partisi (PvdA) ile iktidar ortağı sol liberal D66, saraya verilen paranın halkın vergilerinden karşılandığını belirterek, “Vergi mükelleflerinin, bu paranın nereye gittiğini bilmeye hakkı var” diyor.
İki partinin bu hedefle verdiği önerge, meclisin çoğunluğu tarafından kabul edildi.
Sosyalist Parti (SP) ise Başbakan’ın, paranın nereye harcandığını açıklamayarak, Kral’a kötülük ettiğini savunuyor.
Muhalefet partisine nazaran, bu türlü bir tartışma Kral’a ziyan veriyor.
Başbakan Rutte, anayasanın, bunu açıklamayı engellediğini, kraliyet ailesinde resmî işlerle özel ömrün birbirine karıştığı için 5,1 milyonun nereye harcandığının açıklanamayacağını savunuyor.
Başbakan, geçen yıl bu mevzuda fazla istekli davrandığı için de pişman olduğunu söylüyor.
Koalisyon ortağı D66, Başbakan Rutte’yi, anayasayı kalkan olarak kullanmakla suçlayarak, anayasanın saha fazla şeffaflığa hiçbir vakit mani olmaması gerektiğini savunuyor.
Parti, kraliyet sarayı ile ilgili temel dokümanlara saha fazla erişim istiyor.
D66, Kral Willem – Alexander’ın harcamalarının kamuoyu İle paylaşılması konusunda bundan sonra neler yapılabileceğini araştırıyor.
Anayasa hukukçuları da Kral’ın geliri konusunda Başbakan Rutte’nin izlediği tavrı eleştiriyor.
Prof Dr. Paul Bovend’Ert, İSİM gazetesine yaptığı açıklamada, Kral’ın harcamalarına ait şeffaflık, açıklık ve hesap verebilirlik gerektiğinin altını çiziyor.
Bir öteki anayasa hukuku uzmanı Peter Rehwinkel de Temsilciler Meclisi’nin hakikat bir adım attığını vurgulayarak, Hollanda Sayıştayı’nın da Kral’ın harcamalarının şeffaf olmasını istediğine işaret ediyor.
Hukukçulara nazaran, Lider Rutte’nin tutumu, karmaşaya yol açıyor.
