Ruanda’da 1994’te gerçekleşen soykırımda yöneticisi olduğu otelde sakladığı yüzlerce kişiyi kurtarma eforu Hotel Rwanda sinemasına mevzu olan Paul Rusesabagina, “terör örgütüne dayanak verme” suçlamasıyla yargılandığı mahkemece hatalı bulundu.
Ruanda’daki mahkeme, 67 yaşındaki Rusesabagina’yı, 2018-2019 yıllarında ayrılıkçı bir kümenin can akınlarını desteklemekten hatalı bularak 25 yıl mahpus cezasına çarptırdı.
Ailesi, mahkemenin yurt dışındayken zorla ülkeye getirilen Rusesabagina’yı cezalandırmak için kurulmuş “düzmece bir mahkeme” olduğunu savundu.
Rusesabagina’nın oturumu olan ABD de mahkemenin sonucundan “kaygı duyduğunu” açıkladı.
Hotel Rwanda sinemasından sonra dünyaca ünlü bir isim haline gelen ve birçok ödül de alan Rusesabagina’nın “devlet düşmanı” olmasına giden yol, son yıllarca hükümete karşı tenkitlerinin yoğunluğunun artmasına dayanıyor.
27 yıl evvel yaşananların anlatıldığı Oscar mükafatını de aday olan sinemada, Rusesabagina’yı Don Cheadle canlandırdı. Sinemada, bir Hutu olan Rusesabagina’nın yönettiği otele sığınan 1.000’den fazla Tutsiyi müdafaası hikayeleştiriliyor.
Nisan 1994’te başlayan ve üç aydan uzun süren olaylarda, Hutuların içinden çıkan birtakım radikal kümeler, çoğunluğu Tutsilerden oluşan 800 bin kişiyi katletmişti.
2005’te yayımlanan sinemayla ilgili, olaylardan sağ çıkan kimi görgü şahitlerinin tenkitleri vardı.
Lakin bu, Rusesabagina’nın ünlenmesinin önünde bir mani olmadı. Soykırım sonrası Ruanda’nın başına geçen Lider Paul Kagame’ye yönelik tenkitleri de bu sebeple ilgi gördü.
Rusesabagina, ülkede insan hakları ihlâlleri olduğuna ve Hutuların amaç alındığına yönelik tenkitleri yüksek sesle lisana getiriyordu.
İnsan hakları kümeleri, iktidardaki Ruanda Vatansever Cephesi’ni muhalifleri tutuklamak ve baskı uygulamakla suçluyor. İnsan Hakları İzleme Örgütü, ülkede keyfi gözaltılar, berbat muamele ve azabın de sık görüldüğünü savunuyor.
Soykırım sonrası yurt dışında yaşayan Rusesabagina, muhalif bir koalisyon oluşturarak başına geçti. Bu koalisyonun bir de silahlı kanadı vardı: Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLN)
2018 yayımladığı bir görüntü bildirisinde da, ülkede “rejim değişikliği çağrısı” yaparak “Ruanda’da değişim için her türlü aracı kullanacağımız vakit gelmiştir” tabirlerini kullanmıştı.
Getty Images Don Cheadle sinemada Rusesabagina’yı canlandırmıştı FLN, 2018 ve 2019 yıllarında düzenlenen ve yetkililerin dokuz kişinin öldüğünü açıkladığı taarruzları düzenlemekle suçlanıyor. Rusesabagina ise hiçbir destekçisine sivilleri maksat alması talimatı vermediğini söz etti, fakat kümeye maddi dayanak sağladığını kabul etti.
Rusesabagina’nın ailesi, kendisinin geçen yıl kaçırılarak zorla ülkeye götürüldüğünü söylüyor. Kızı Carine Kanimba, BBC’ye, “bu yasadışı sürecin akabinde görülen bir mahkemenin adil olması mümkün değil” dedi.
Mahkemede konuşan bir şahit ise Rusesabagina’nın zorla değil; “Burundi’ye gideceklerine dair yanlış bilgi verilerek Dubai’den uçağa bindirildiğini, yani kandırılarak ülkeye getirildiğini” anlattı.
Rusesabagina, Mart ayından itibaren “adil bir yaklaşımla yargılanmadığı” gerekçesiyle duruşmalara katılmıyor.
- Ruanda Oteli sinemasında öyküsü anlatılan ‘kahraman’ ülkesinde yargılanıyor: ‘Terör örgütünü destekledi’
- ‘Ruanda soykırımının finansörü’ Félicien Kabuga 25 yıl sonra yargı önüne çıktı
- Hotel Rwanda sinemasının esin kaynağı olan Hutu ‘terörist faaliyetler’ yürüttüğü gerekçesiyle gözaltına alındı