Çin Devlet Lideri Şi Jinping, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyi’ndeki konuşmasında, ülke dışındaki kömür santrallerine verdikleri finansman takviyesini keseceklerini bildirdi.
Şi Jinping, doruktaki imajlı bildirisinde, “Çin, gelişmekte olan ülkelerde yeşil ve düşük karbonlu güce dayanağını artıracak ve ülke dışında yeni kömür santrali inşa etmeyecek” dedi.
Pekin’in uzun vakittir beklenen bu kararı, iklim değişikliği gayelerinin tutturulması için değerli bir eşik olabilir.
Çin, “Kuşak ve Yol” ismiyle bilinen devasa altyapı projesi kapsamında, Endonezya ve Vietnam üzere ülkelerde kömüre dayalı güç projelerine takviye veriyordu.
Pekin idaresine, Paris İklim Muahedesi hedeflerinu ulaşılması için, kömür santrallerine verdiği finansmanını çekmesi yolunda memleketler arası kamuoyu baskısı artıyordu.
Şi Jinping yeni atağına ait öbür ayrıntı vermese de, kelam konusu adım gelişmekte olan ülkelerdeki kömür santrallerinin kapasitesini sonlandırabilir.
“Kuşak ve Yol” projesi, birden fazla gelişmekte olan ülkelerde olmak üzere tren sınırları, limanlar, yollar üzere çok sayıda projenin yanı sıra, kömür santralleri kurulmasını da kapsıyordu. Fakat yıllar sonra birinci sefer, 2021’nin birinci yarısında rastgele bir kömür santrali projesine dayanak verilmedi.
Çin, ülke içerisindeki güç gereksiniminde da büyük oranda kömüre bağımlı bir ülke ve sera gazı salımında başı çekiyor.
Şi Jinping, geçtiğimiz yıl duyurduğu amaçlar ortasında, 2030’a kadar sera gazı salımında tepe noktasına ulaşarak 2060 prestijiyle karbon-nötr iktisada geçme taahhüdünü de saymıştı.
Dünya kamuoyu ‘memnun’ ama belirsizlikler var
ABD İklim Değişikliği Özel Temsilcisi John Kerry, Şi Jinping’in açıklamasını memnuniyetle karşılayarak, “Başkan Şi’nin bu kıymetli kararını duymaktan son derece şad oldum” dedi.
Kasım’da İskoçya’nın Glasgow kentinde toplanacak Birleşmiş Milletler İklim Doruğu’na (COP26) başkanlık edecek Alok Sharma ise “Kömür gücü için yolun sonu göründü. Lider Şi’nin ülke dışında kömür santrali inşa etmeyi durdurma kararını memnuniyetle karşıladım” diye konuştu.
BBC Çin Muhabiri Robin Brant, kelam konusu duyurunun bir müddettir beklendiğini aktararak, “Önemli ayrıntıların aydınlatılması lazım” dedi ve şu soruları sordu:
- Bu karar ne vakit yürürlüğe girecek?
- Karar, onay verilen yeni projeleri kapsayacak mı?
- Karar yoksa yalnızca şimdi inşa edilmemiş olanları mı kapsayacak?
Çin’in ülke dışındaki kömür santrallerine dayanak vermeyi bırakması, iklim aktivistlerinin de uzun vakittir talepleri ortasındaydı.
Çin hala yeni kömür santrali projelerinde başı çeken ülke pozisyonunda. Dünyadaki yeni kömür projelerinin yüzde 53’üne Çin mesken sahipliği yapıyor.
Ülke dışındaki projelere finansman dayanağı sunma bakımından da Çin, Güney Kore ve Japonya’nın akabinde öne çıkıyor. Öte yandan Güney Kore ve Japonya, bu yıl prestijiyle ülke dışında kömüre sundukları maddi dayanağa son vereceklerini bildirdi.
Şi Jinping’in konuşması, ABD Lideri Joe Biden‘ın iklim değişikliği ve pandemi üzere global problemlerin tahlili için ülkeleri birlikte davranmaya çağırdığı konuşmasının akabinde geldi.
- İklim çalışmalarıyla bilinen E3G’ye nazaran kömür santrali projelerinin yüzde 80’i Türkiye dahil 6 ülkede
- Erdoğan, BM Genel Heyeti’nde konuştu: Paris İklim Muahedesi’ni önümüzdeki ay Meclis onayına sunmayı planlıyoruz
- Çin’in iklim siyaseti neden hepimiz için değerli?
Biden konuşmasında “demokrasinin otoritarizme yenilmeyeceğini” söylemiş lakin Çin’in ismini anmamıştı.
ABD ile Çin ortasındaki bağlar, ticaret, insan hakları ve Covid-19’un kökeni üzere bahisler üzerinden hayli düşük bir düzeye gerilemişti. Şi Jinping, konuşmasında, milletlerarası bağlantılarında barışçıl bir yol izleyeceğini söyledi. Biden ise “yeni bir Soğuk Savaş ya da bölünmüş bir dünya peşinde olmadıklarını” lakin ABD’nin topraklarını, müttefiklerini ve çıkarlarını müdafaayı sürdüreceğini vurguladı.
