İran’ın yeni cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Meclis’te düzenlenen merasimde yemin ederek vazifesine başladı. 18 Haziran’da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanan Reisi, Salı günü ülkenin manevî önderi Ayetullah Ali Hamaney’den mazbatasını almıştı. Muhafazakar çizgisiyle tanınan 60 yaşındaki Reisi, İran İslam Cumhuriyeti’nin sekizinci cumhurbaşkanı olarak misyon yapacak.
“Seçim sonucu kibirli güçlere karşı bir mesaj”
Vazifeye geldikten sonra yaptığı birinci konuşmada muhafazakar bedellere vurgu yapan Reisi, dış siyasette izleyeceğinin çizginin de ipuçlarını verdi. “Kendimi halkın hizmetine, ülkenin onuruna, din ve ahlakın yaygınlaştırılmasına, hakikat ve adaleti desteklemeye adayacağım” diyen Reisi, İran’ın bölgedeki ve Batı’daki düşmanlarına karşı koyma kelamını verdi. Yeni İran Cumhurbaşkanı, seçim sonucunun “kibirli güçlere” karşı bir ileti niteliğinde olduğunu tabir etti.
Ortadoğu’daki başka ülkelerle bağları düzgünleştirme kelamı veren Reisi, “Başta komşularımız olmak üzere bölgedeki tüm ülkelere dostluk ve kardeşlik eli uzatıyorum” dedi. Cumhurbaşkanı, Suudi Arabistan ile münasebetleri güzelleştirmenin önünde bir “engel” olmadığını da kelamlarına ekledi.
Yaptırımlar ve nükleer mutabakat
Reisi ayrıyeten İran’ın başta petrol satışı olmak üzere, dış dünyayla ilgilerini büyük ölçüde kısıtlayan ABD yaptırımlarının kaldırılmasında ilerleme kaydetme kelamı verdi. “Yaptırımlar kaldırılmalı” diyen Reisi, “Bu maksadı destekleyen her türlü diplomatik planı destekleyeceğiz” tabirini kullandı. Her ne kadar bağlantıları düzgünleştirme kelamı verse de, Reisi yargıç olarak misyon yaptığı mühlet boyunca insan hakları ihlallerine imza attığı gerekçesiyle, halihazırda ABD’nin yaptırım listesinde. Reisi’nin görüşmelerde, selefi Hasan Ruhani’den daha sert bir hal alması bekleniyor. İran’ın nükleer programının sınırlanması ve bunun karşılığında milletlerarası yaptırımların sona ermesi amacıyla, Tahran idaresi ile ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Rusya ve Çin ortasında diplomatik müzakereler sürüyor. Eski ABD Lideri Donald Trump, 2016’da imzalanan İran Nükleer Muahedesi’nden 2018’de çekilmişti. Halefi Joe Biden muahedeye geri dönmek istediğini tabir etse de görüşmelerde bir ilerleme sağlanabilmiş değil.
Cumhurbaşkanı’nı bekleyen meseleler
Reisi, her türlü değerli kararda son kelam söyleme yetkisini elinde bulunduran manevî önder Ayetullah Ali Hameney’in yakın müttefiki olarak biliniyor. Ülkenin Batı ile alakaları ise son birkaç ayda berbatlaştı. İsrail, ABD ve İngiltere, geçen hafta iki kişinin vefatına neden olan bir insansız hava aracı saldırısı ile İran açıklarındaki bir dizi deniz saldırısından Tahran’ı sorumlu tutuyor. Öte yandan ülke genelinde yaygın su ve elektrik kesintileri halkın geniş çaplı protestolarına neden oluyor. Rejim muhalifleri ise Reisi’nin, selefi Ruhani’den daha sert bir siyaset izlemesinden tasa ediyor. Reisi’nin yemin ederek vazifeye başlamasıyla, İran’da yasama, yürütme ve yargı muhafazakar bölümün denetimi altına girmiş oldu.