Amsterdam Temyiz Mahkemesi, 2014 yılında sergilenmek üzere Kırım’dan Hollanda’ya getirilen 600 modüllük İskit altınlarının Ukrayna’ya verilmesini kararlaştırdı.
Mahkeme, 2016 tarihli UNESCO Antlaşması’nı münasebet göstererek, “sanat yapıtlarının ödünç alınan devlete” yani Ukrayna’ya geri verilmesi gerektiğine karar verdi.
Mahkemeye nazaran, sanat yapıtları ödünç verildiğinde, Kırım hala Ukrayna’nın bir kesimiydi.
Amsterdam’daki Allard Pierson Müzesi’nin 2014 yılında sergilemek için ödünç aldığı tarihi eserler, Rusya’nın Kırım’ı ilhakının akabinde Hollanda’da kalmıştı.
Hem Ukrayna hem de Kırım idaresinin itirazları nedeniyle uzun mühletten beri yapıtların kime ilişkin olduğu belirlenemiyordu.
Türel süreçte neler yaşandı?
Allard Pierson Müzesi, 2014 yılında Amsterdam’da açılan “Kırım – Altın ve Karadeniz’in Sırları” isimli stant nedeniyle, Kırım’daki 4 müzeden 600 modül tarihi yapıtı ödünç aldı.
Takılar, süs eşyaları ve maskelerden oluşan İskit altınlarının sergilendiği sırada, Kırım, Rusya tarafından ilhak edildi.
Bunun üzerine Ukrayna hükümeti, Kırım’ın kendilerine bağlı olduğu gerekçesiyle altın sanat yapıtlarını Hollanda’dan geri istedi.
Kırım’daki müzeler ise, buna itiraz ederek, altınların geri verilmesini talep etti.
Mahkeme, Hollanda maddelerine nazaran Kırım’da hâkim bir devlet bulunmaması nedeniyle, müzelerden gelen yapıtların geri verilemeyeceğine hükmetti.
Kırım müzeleri, Ukrayna bir devlet olarak var olmadan evvel bile İskit altınlarının Kırım’da bulunup, korunduğunu vurgulayarak, karara itiraz etti.
Temyiz Mahkemesi’nin kararını 9 ay içinde açıklaması bekleniyordu. Lakin Ukrayna, yargıçlardan birinin, daha evvel Hollanda’da görülen, Kırım’da Rusya tarafından kamulaştırılan petrol şirketi Yukos davasında avukatlık yaptığını münasebet göstererek, reddi hakim talebinde bulundu.
Mahkeme heyetinin değişmesi ve yeni gelen takımın belgeyi baştan ele alması nedeniyle, temyiz süreci uzadı.
- Amsterdam’daki İskit altınlarının sahibi belirlenemedi, mahkeme Ukrayna ve Rusya’dan bilgi istedi
Amsterdam Temyiz Mahkemesi, Kırım’ın ilhak edilmeden evvel Ukrayna’nın bir kesimi olduğu gerekçesiyle, İskit altınlarının Kiev idaresine verilmesini kararlaştırdı.
Kırım’dan gelen 600 kesim tarihi yapıtın sigorta bedeli 1,5 milyon euro civarında.
Maddi olarak çok fazla olmasa da İskit altınları siyasi açıdan epey kıymetli.
Hollanda yargısının kararı, milletlerarası kamuoyunda tartışılan “Kırım’ın gerçek sahibinin kim olduğu” sorusuna da cevap veriyor.
Rusya, temyiz davasının kaybedilmesi halinde artık ülkesindeki sanat yapıtlarını Hollanda’daki müzelere ödünç vermeyeceğini açıklamıştı.
Moskova idaresi bu tavrını sürdürüse, bilhassa Saint Petersburg’daki Hermitage (Ermitaj) koleksiyonundan çok sayıda sanat yapıtını sergileyen Amsterdam Hermitage Müzesi’nin önemli biçimde etkileneceği belirtiliyor.
