Sonu kraliyet statüsünü kaybetmeye varsa da tenkitlere aldırmayıp sevdiği erkekle evlenen Japonya Prensesi Mako’nun bu hareketi, Krizantem Tahtı’nın Mako kadar mert olma bahtını bulamayan, ne yapsalar kendilerini beğendiremeyen hanedan içi ve dışı bayan üyelerinin üzerindeki baskıyı tekrar gündeme getirdi.
Japonya İmparatoru Naruhito’nun 30 yaşına yeni basan yeğeni Prenses Mako hayli hareketli günler geçiriyor.
Evvel halktan gelen nişanlısı Kei Komuro ile birlikte imparator ve imparatoriçenin karşısına çıkıp hürmetlerini sundular. Sonra sıradan her çift üzere bulundukları bölgenin evlendirme dairesine başvurup sade bir merasimle evlendiler.
Tıpkı gün öğle yeni ismiyle Mako Komuro, basının karşısına çıkıp yaptığı izdivacın bir yanılgı olduğu halindeki acımasız tenkitleri kabul etmediğini ve yeni eşi Kei’nin kendisi için “Bu dünyada yeri doldurulamayacak kadar bedelli biri” olduğunu söyledi, kimseye hesap vermek zorunda olmadığını ima etti.
Mako aslında yanlışsız yahut yanlış bir seçim yapabilme talihine sahip olduğu için bile bir yere kadar şanslı sayılabilir.
Çünkü onun bilakis babaannesi Miçiko, yengesi Masako ve annesi Kiko dahil olmak üzere en az üç nesildir halktan Japon sarayına gelin giden bayan hanedan üyelerinin ne yazık ki sonrasında kendi yollarını çizme bahtları olmadı.
Evvelki imparator Akihito’nun 1958’de veliaht prens iken tenis oynarken görüp beğendiği ve bir yıl sonra da evlendiği 23 yaşındaki Miçiko, o vakitler 2000 yıllık esaslı Japon hanedanına halktan giren birinci kişi olarak çığır açmıştı.
Ne var ki eşi Akihito’nun annesi, şimdiki imparator Naruhito’nun babaannesi İmparatoriçe Kojun onu asla kabul etmedi ve oğluna layık görmediği için daima eleştirdi. Bunun sonucu Miçiko 30 yıl evvel çok önemli bir depresyon geçirdi, hatta bir mühlet sesini bile kaybetti. Evliliğinin dördüncü yılında tehlikeli bir hamilelik sonucu kürtaj olmak zorunda kalmasını da bu gerilime bağlıyor.
Yıllar sonra torunu da misal bir durumla karşılaştı.
Japon bulvar basını ve Japon halkı, müstakbel damat Kei Komuro’yu at kuyruğu saçı, annesinin mali durumu üzere özel nedenlerle eleştirdi, onu hanedana yaranmaya çalışan “zengin eş avcısı”na benzetti. Japon halkının bir kısmı sokaklarda bu evliliği tasvip etmedikleri tarafında sloganlar bile attı. Bu amansız tenkitler sonucu ruhsal travma geçiren Mako’ya PTSD (travma sonrası gerilim bozukluğu) teşhisi kondu.
Özel hekimi, Mako’nun ruh halini “Bir birey olarak prestijinin ayaklar altına alındığını hissediyor. Kendisinin bedelsiz bir kişi olduğunu düşünüyor” formunda açıkladı.
Japon halkının onayladığı kraliyet evliliklerinde bile bayan üyeler üzerindeki baskıların bitmediği, biçim değiştirip bu sefer güzel eş ve anne olmak üzere yeni baskılar eklendiği ve hanedana katılan bayanların yüzünün yeniden gülmediği bilinen bir gerçek.
Düğün tarihi açıklanmadan evvel ABD’den Tokyo’ya dönen Komuro’nun at kuyruğu büyük tartışma yarattıBunun en güzel örneği, şimdiki imparatorun eşi İmparatoriçe Masako.
Miçiko’nun gelini, Mako’nun da yengesi olan Masako, Harvard mezunu, geleceği parlak bir bayan diplomatken o zamanki Veliaht Prens Naruhito’dan gelen evlilik teklifini, sonrasında mesleğinin biteceği ve hayatının değişeceği ile ilgili önemli telaşlar taşıdığı için altı yıl beklettikten sonra kabul etmişti.
Naruhito’nun içtenlikle eşinin yanında olacağı; Japon sarayını yöneten çok klasik İmparatorluk Sarayı Ajansı ve onun buyruğundaki saray vazifelilerinin onu rahat bırakacağı ile ilgili taahhütleri Masako’yu bir yere kadar koruyabildi.
Evlenir evlenmez tek misyonunun Japon tahtına bir veliaht doğurmak olduğu konusunda çok baskıya maruz kalan Masako, gitgide içe kapanıp kamuoyunda daha az görünür hale geldi. Evvel bir düşük yapıp akabinde tekrar gebe kaldığında duyulan sevinç, 2001 yılında Masako’nun bir kız çocuk doğurmasıyla yerini sessizliğe bıraktı.
Masako’nun kızı Prenses Aiko, ilkokulda ve lisede zorbalığa maruz kaldığını söylemiş ve hatta psikolojisini düzeltmek için okuldan bir ay boyunca müsaade almak zorunda kalmıştı.
Şu an 19 yaşında bir üniversite öğrencisi olan Prenses Aiko, dördüncü nesil olarak şimdiden hanedan bayanlarının yüz yüze kaldığı zorluklarla baş ediyor. Onun da hanedan dışından biriyle evlenmesine ve hanedandan feragat etmesine kesin gözüyle bakılıyor zira Mako’nun ayrılmasıyla tahtta yalnızca 17 hanedan üyesi kaldı. Hiçbiri Aiko’nun evlenebileceği konumda değil.
Aslında Mako çağdaş vakitlerde halktan bir adamla evlenip kraliyet statüsünden feragat eden birinci ve tek Japon prensesi değil.
2018’de kuzenlerinden biri olan Prenses Ayako da Kei Moriya isimli bir iş insanıyla evlenmiş ve hanedandan ayrılmıştı.
Daha öncesinde de 2005’te şimdiki İmparator Naruhito’nun ablası ve evvelki imparator Akihito’nun tek kız çocuğu olan Prenses Sayako, 37 yaşındayken Tokyo Büyükşehir Belediyesi’nde kent planlamacısı olarak çalışan üniversiteden arkadaşı 39 yaşındaki Yoşiki Kuroda ile evlenmişti.
Sayako, tahttan feragat edip halka karışabilmek için otomobil sürmek ve süpermarketten alışveriş yapmak üzere kolay şeyleri bile öğrenmek zorunda kalmıştı.
Prenses Sayako ve Prenses Ayako’ya verilen takviye ve gösterilen sevgiye rağmen Mako’ya yapılan tam aksi muameleyi, Sayako’nun eşinin hanedan tarafından da toplum tarafından da tasvip edilen seçkin bir bürokrat olmasıyla açıklayanlar var.
Ayrıyeten hem Sayako hem de Ayako, müstakbel eşleriyle ailelerinin aracılığıyla yahut nezaretinde tanıştılar. Mako’nun ailesinin ise Kei Komuro’nun dul annesiyle bu türlü bir ön tanışıklığı yok. Anne-babası, Mako’nun evliliğine yeşil ışık yakmış görünmekle bir arada bu evliliği evvel Japon halkının onaylaması gerektiğini söyleyerek Mako’yu daha da sıkıntı bir duruma soktular.
Bunun yanı sıra Mako’nun çok tanınan bir hanedan üyesi olması ve şu vakte dek “hata sicilinin” tertemiz olmasına karşın Kei Komuro ile evlenmekle büyük bir kusur yaptığını düşünenler de çoğunlukta.
Geçmişi M.Ö. 660 yılına dayanan Japon hanedanı, dünyanın kesintisiz süregelen en uzun hanedanı olarak biliniyor.
Amerikan New York Times gazetesine konuşan Miami Üniversitesi’nden Mihoko Suzuki, “İmparatorluk ailesinin vakitsiz olduğu ve çağdaş toplumun bir modülü sayılamayacağı üzere bir niyet var” diyor:
“Tutucu klâsik kesim cinsiyet rolleri kelam konusu olunca kendi eski, tanıdık ve durağan önyargılarını imparatorluk ailesine empoze etmeye çalışıyor.”
Bunlar olurken Dünya Ekonomik Forumu tarafından her yıl yayımlanan Cinsiyet Eşitliği Raporu’nda Japonya bu yıl 156 ülke ortasında 120. olarak Suudi Arabistan’ın bir sıra önünde tarihinin en makûs derecesini yaptı.
Aslında halktan gelip saraya giren kişinin bayan yahut erkek olması hiç fark etmiyor, tekrar tıpkı acımasız muamele ve tenkitlere tabi tutuluyorlar.
Prenses Mako ile babası Prens Fumihito.Mako taraftarları ise isim vermeden Kraliyet ailesini onu yalnız bırakmakla suçluyor. Lakin ailenin de eli kolu bağlı zira kraliyet bayanlarının halktan biriyle evlenip statülerini kaybetmemeleri için Japon kanunlarının ilgili unsurlarının değişmesi lazım.
Bunun üzere bayan kraliyet üyelerinin tahta çıkmasını engelleyen başka bir unsurun değiştirilmesi Japonya’da şimdiye dek en az iki kez gündeme geldi.
Hanedan üyelerinin süratle yaşlandığı, doğum oranının düştüğü, saraydaki bayanların kendilerini erkek çocuk doğurmak ve ülkü eş olmak için daima baskı altında hissetmekten akıl sıhhatlerinin ziyan gördüğü bir ortamda, Japon hükümeti, Japon tahtında yakın gelecekte erkek varisin kalmayacağı konusunda endişelendi. Ve bayan hanedan üyelerinin de tahta geçebilmeleri için 2006 yılında bir önerge hazırladı.
Tam o sırada Mako’nun annesi, şimdiki veliaht prens Akişino’nun eşi Prenses Kiko bir erkek çocuk doğurunca ülkede baskın olan muhafazakarlar rahat bir nefes aldı. Islahat planı da rafa kaldırıldı. Bu ani dönüşüm bile Japon hükümetinin bu ıslahata nasıl isteksiz yaklaştığının ispatı.
Şu an tahtın devamının sorumluluğu, babasından sonra iki numaralı varis olan 15 yaşındaki bir lise öğrencisi Hisahito’nun omuzlarında.
2017 yılından beri evlenecekleri günü iple çeken ve Japonya’daki ortamdan bunalan Mako-Kei Komuro çifti, hazırlıklarını tamamlar tamamlamaz ülkeden ayrılıp Komuro’nun avukat olarak çalıştığı New York’a taşınmak için gün sayıyor.
- Japonya’da Prenses Mako sonunda ‘halktan’ sevgilisiyle evleniyor
- Japonya Prensesi Mako halktan biriyle evlendi, kraliyet statüsünü kaybetti
- Japonya’da bayanlar soyadı kanunu ıslahatı istiyor
- Japon Prenses Ayako, evlenmek için unvanından vazgeçti
- Japonya prensesi unvanına mal olacak evliliği resmen açıkladı
- Evlenmek için prenseslikten vazgeçiyor
