ABD askerlerinin Afganistan’dan çekileceği 31 Ağustos’a sayılı günler kaldı. Perşembe günü 100’ü aşkın Afgan ve 13 Amerikan askerinin hayatını kaybettiği terör saldırısına karşın binlerce Afgan, öteki bir ülkeye seyahat edebilmek umuduyla, Kabil havalimanında beklemeye devam ediyor.
Terör taarruzları olabileceği istikametinde arka arda yapılan uyarılara rağmen, vefatı göze alarak Hamid Karzai Havalimanı’nda beklemeyi sürdürenlerin sayısının yaklaşık 5 bin olduğu belirtiliyor. Bunlar yalnızca Kabil havalimanına gelebilenlerin sayısı.
Bugüne kadar yaklaşık 100 bin kişinin tahliye edildiği belirtiliyor. Ülkelerin çoğunluğu, askeri tahliye operasyonlarını durdurduklarını açıkladı. ABD ise Salı gününe kadar, hatta “son dakikaya” kadar, tahliye edebilecekleri kadar çok insanı Afganistan’dan çıkarmaya çalışacaklarını duyurdu.
“Korkunç trajedi”
Havalimanı etrafında bekleyen insanlarda bitkinlik ve öfke hakim. Bebekleri, çocuklarıyla birlikte havalimanının güvenliğinden sorumlu olan Amerikan askerlerine sesini duyurmaya çalışan bayanlar ve erkekler, ellerindeki dokümanları havaya sallayarak “bize yardım” edin diye bağırıyor… Görgü şahitleri, havalimanındaki izlenimlerini “burada vahim bir trajedi yaşanıyor” kelamlarıyla aktarıyor.
Almanya da tahliye operasyonlarına son veren ülkeler ortasında. Merkel Hükümeti, Alman Ordusu’nun 500’ü Alman vatandaşı, 4 bini Afgan toplam 5 bin 347 kişiyi tahliye ettiğini açıkladı. Halbuki Almanya’nın tahliye etmesi gereken Afganların sayısının 10 bin olduğu ve hala 300 Alman vatandaşının da ülkede olduğu belirtiliyor.
Gerçi Merkel, evvelki gün yaptığı açıklamada Afganistan’dan tahliye edemediklerine “Sizleri unutmayacağız” kelamlarıyla seslenmiş, 31 Ağustos’tan sonra da tahliyeleri mümkün kılmak için Taliban ile görüşmelerin süreceğini kaydetmişti.
“Büyük tehlike altındalar”
Lakin geride kalanlarda kırgınlık, Almanya’da onlarla yıllarca birlikte çalışanlarda ise kızgınlık hakim.
Alman Ordusu bünyesinde yer alan “Afgan Mahallî İşçi için Yardım Ağı Derneği” Alman Hükümeti’ni eleştiriyor. Derneğin Lideri Marcus Grotian, artık orduya takviye olan Afganların ülkeden çıkartılması imkanı kalmadığı görüşünde.
Grotian, hala Afganistan’da tahliye edilmek için Kabil’de aileleriyle birlikte bekleyen en az 5 bin kişi bulunduğunu söyledi. Terör saldırısı ve Almanya’nın askeri tahliyelerini durdurması sonrasında tahliye edilmeyi bekleyenlerde artık “büyük bir hayalkırıklığı, küskünlük ve umutsuzluk” olduğunu lisana getiren Grotian, “Bu beşerler büyük tehlike altında” dedi.
Halk, terör ihtarlarına karşın ülkeden ayrılmak için havalimanına akın etmeye devam ediliyor. Terör saldırısından bir gün sonra havalimanına gidenlerden biri de Jamşad.
“Gitme vakti geldi”
Jamşad, neden terör tehlikesine karşın eşi ve üç çocuğuyla havalimanına gittiğini, “Patlamadan sonra ülkeden ayrılmayı denemem gerektiğini düşündüm, kanımca artık gitme vakti geldi. Zira daha fazla taarruzlar olmasından korkuyorum” kelamlarıyla aktarıyor.
Uçakla ülkeden ayrılamayan pek çok insan, komşu ülkelere kaçmaya çalışacağı belirtiliyor. Birleşmiş Milletler Göç Kuruluşu en makus senaryonun gerçekleşmesi halinde, Afganistan’dan en az yarım milyon kişinin ülke dışına kaçabileceği tasasını gündeme taşıdı.
Türkiye’nin Kabil havalimanı ısrarı
Taliban, Batılı ülkelerin tahliye etmek istedikleri Afganların 31 Ağustos’tan sonra da, gerekli evraklara sahip olmaları halinde sivil, ticari uçuşlarla seyahat edebilecekleri garantisini verdi. Fakat rastgele bir havayolu şirketinin Taliban’ın denetimi altındaki bir havalimanından uçuş gerçekleştirmesi en azından şimdilik bir oldukça sıkıntı görünüyor. Türkiye, Almanya ve ABD üzere ülkelerle Taliban ortasında Kabil havalimanın işletilmesine dönük görüşmelerin nasıl sonuçlanacağı da merak ediliyor.
Lakin Afganların gelecekleri ile ilgili büyük bir karamsarlık yaşadıkları, Batılı ülkelerin çekilmesinden ve yıllarca onlara hizmet ve dayanak vermiş olmalarına karşın geride bırakılıyor olmaktan dolayı büyük bir hayal kırıklığı yaşadıkları bir gerçek.
Umudunu kesenler de var
15 Ağustos’ta Taliban’ın ülkede denetimi devralmasıyla birlikte bilhassa bayanlar için karanlık bir devrin kapıları yine aralanmış görünüyor.
Bu bayanlardan biri öğretmen olan Hoş Tabrik. Beş gün aralıksız olarak Kabil havalimanında bir uçağa binebilme umuduyla bekleyen Tabrik, kendisini aşağılanmış hissettiğini, kızgın olduğunu ve bu nedenle de ülkenin kuzeyindeki köyüne dönmeye karar verdiğini anlatıyor.
“Güvenimi kaybettim”
Ebe olan Şagufta Dastaggir de kaçmayı denemiş ve başaramamış. İngilizce ve Almanca bilen, bir Alman sivil toplum kuruluşu için çalıştığını anlatan Dastaggir, Batılı ülkeleri Afganistan halkına verilen kelamları tutmamakla eleştirirken, artık onlara inancını kaybettiğini ve konutuna dönmeyi yeğlediğini söylüyor.
Taliban her ne kadar bayanların çalışma hakkına hürmet gösterileceğini açıklamış olsa da bunun fakat Şeriat’a uygun olması kaydıyla mümkün olacağını duyurdu. Bunun ne manaya geleceğini ise şimdi kimse bilinmiyor.
