Afganistan’da Taliban’ın başşehir Kabil’i ele geçirdiği 15 Ağustos günü, birtakım kuaförler ve hoşluk salonlarının vitrininde gelinlik giymiş bayanların olduğu afiş ve posterlerin üzeri siyaha boyandı. Kentte çok sayıda hoşluk salonu da kapatıldı. Kimileri tam hizmet vermeye devam edeceğini söylerken, kimileriyse büsbütün kapılarını kapatmak zorunda kalacağından korkuyor. Kabil’de Taliban’dan saklanarak hayatını sürdüren makyaj sanatkarı Efsun (gerçek ismi değil), hoşluk kesiminin Afgan bayanlar için neden kıymetli olduğunu anlatıyor.
Efsun, 15 Ağustos Pazar günü saat 10.00’da hoşluk salonunda birlikte çalıştığı arkadaşının telefonu ile gözünü açtı. Efsun’un en memnun hissettiği yer çalıştığı kuafördü. Saç kurutma makinesi sesi ile sohbetlerin birbirine karıştığı salonda, şampuanın ve yeni sürülmüş ojelerin birbirine karışan kokusunu duymayı seviyordu.
Telefondaki meslektaşı “Sakın bugün gelme” dedi ona. “Kapatıyoruz. Her şey bitti.”
Yatağında doğrulup telefonunun ekranını kaydırırken, arkadaşlarından ve ailesinden onlarca ileti, toplumsal medyada da yüzlerce paylaşım gördü. Taliban Kabil’e girmişti ve Batılı askeri güçler ve diplomatlar 16 gün içinde ülkeyi terk etmek zorundaydı.
Efsun, bir dehşet seli ile sarsıldı ve birebir anda buz kesildiğini ve midesinin bulandığını hissetti.
Kendi kendine “Her şey bitti” dedi. Artık saklanmak zorundaydı.
Efsun 20’li yaşlarının ortasında ve kendisini çağdaş bir Afgan bayanı olarak tanımlıyor.
Toplumsal medyayı, sinemaya gitmeyi seviyor. Otomobil kullanıyor ve mesleği konusunda da tutkulu.
Efsun 90’lı yıllarda doğduğu için Taliban’ın daha evvel tekrar idaresi eline geçirdiği periyodu hatırlamıyor. Taliban bu periyotta ülkedeki tüm hoşluk salonlarını yasaklamıştı.
Genç bayan hoşluk salonları ve kuaförlerin günlük hayatın bir kesimi olduğu bir Afganistan’da büyüdü. 2001’de ABD liderliğindeki koalisyon güçlerinin işgali ile Taliban idareden uzaklaştırıldıktan sonra yalnızca Kabil’de 200’den fazla hoşluk salonu açılmıştı.
Efsun gençlik yıllarında vaktinin birçoklarını mecmua ve toplumsal medya platformlarında göz alıcı görünümlü bayanların fotoğraflarına bakarak geçiriyordu. Ailesindeki bayanlarla birlikte de sık sık hoşluk salonlarına gidiyordu.
Bu dünyaya dair her şeyi seviyordu. Rengarenk ojeler, makyaj sanatkarlarının müşterilerinin gözlerine siyah sürme çektiği, parıltılı farlar ve rimeller sürdüğü anları izlemek onu keyifli ediyordu.
En sonunda hayallerini gerçekleştirdi ve makyaj sanatkarı oldu. Hayatta böylesine istediği öbür hiçbir şey yoktu.
Kabil’deki başka hoşluk salonları üzere onun çalıştığı salonun vitrini de, şık ve ışıltılı bayanların yüzleri ile süslenmişti.
Başşehrin erkeklerin baskın olduğu sokaklarında, bu afişlerin kapladığı vitrinin arkasında salona doluşan her nesilden bayanın kendisine nasıl bir hayat alanı kurduğunu görmek zordu.
Birçok vakit tabiplerden gazetecilere, müzikçilerden düğüne hazırlanan gelin adaylarına, anneleriyle bir arada felekten bir gün çalmak için dışarı çıkmış kıkırdayan genç kızlara 10’dan fazla bayan içeride olurdu.
Salon hiç boş kalmıyor, hatta Ramazan ayı üzere periyotlarda günler öncesinden randevu almak gerekebiliyordu.
“Kadınları çok seviyorum. Bayanların özgür olabileceği ve parlayabileceği alanlar yaratmak için çalışmak istedim” diyen Efsun, salonda bayanların erkeklerden uzakta rahatlayabildiğini söylüyor.
Lakin Taliban’ın Kabil’de Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na girdiği gün, yıllarca çalışıp biriktirdiği kazanımları birden kayboldu.
Kabil’de neredeyse gece yarısı ve telefonda konuştuğumuz Efsun, kaygıdan kısık sesle yaşadıklarını anlatıyor. Kabil’in örgütün eline geçtiği gün konutunu terk edip inançlı bir meskene yerleşmiş.
“Güzellik dalında çalışan, bilhassa yaptığı çalışmalarla kamusal alanda görünür olan bayanlar, Taliban’ın hedefi” diyor.
Efsun daha sonraki günlerde Kabil’de yaşayan ve Taliban’dan korkan çok sayıda insanın hoşluk salonu afişlerinin üstünü boyadığını öğrenmiş. Ortalarında Taliban’ın öfkesini çekmemek ve böylelikle hoşluk dalında çalışan kendi bayan arkadaşlarını korumak isteyen Efsun’un bir arkadaşı da varmış.
“Örtülmemiş yüzler, boyunların vitrinlerde olmasını kabul etmelerine imkan yok. Bayanların dikkat çekmemesi gerektiğinin dinin bir gereği olduğu konusunda daima açıklardı” diyen Efsun, Afganistan’da hoşluk kesiminin sonunun geldiğine inanıyor.
Afsoon’un bir uçakla Kabil’den çıkması ve diğer bir ülkeye sığınması için gereken resmi evrakları yok.
Onun için ülkeden bir çıkış yolu da yok.
Efsun, çalıştığı salondaki arkadaşlarıyla bir iletileşme kümesinden konuşmayı sürdürüyor. En son 24 Ağustos’ta maaşını aldı ve bunun gerisi gelmeyecek. Salonu kapılarını kapattı ve çalışanlar da işe dönemeyeceklerini kabul etmiş durumda.
Geleceğinden bahsetmekte zorlandığını söyleyen Efsun, tıpkı o afişler üzere geleceğinin üstünün de kalın siyah boyalarla kaplandığını hissediyor.
“Tek düşünebildiğim şey ayakta kalmak. Ölmekten korkmuyorum lakin böylesine endişe içinde ve çaresizce ölmek de istemiyorum” diyen Efsun, her saniye Taliban’ın onun için geleceğinden korkuyor.
- Afganistan’da ‘sıkışıp kalmış’ bayan gazeteciler anlatıyor: ‘Bir konuttan başkasına kaçarak Taliban’dan saklanıyoruz’
- Afganistan’da bayanlar Taliban’ın değiştiğine inanıyor mu?
- Taliban rejiminden Türkiye’ye kaçan Afgan bayanlar anlatıyor: ‘Kimse bayanlara zulmetmeyeceklerine inanmasın’
- Afganistan’da bayanların ve kız çocuklarının hangi kazanımları tehdit altında?