T24 Dış Haberler
Dünya genelinde çok sayıda ülkede kahveden kömüre, çeşitli eserlerin kıtlığı yaşanıyor. Yaşanan kıtlıklarda Covid-19 pandemisi kaynaklı dağıtım zinciri sorunu en kıymetli münasebet olarak gösterilse de her ülkede kıtlık yaşanan durum için farklı nedenler de bulunuyor.
BBC, kahveden kömüre, ilaçtan doğalgaza; ülkeleri ve eksikliği yaşanan eserleri derledi:
Çin: Kömür ve kağıt
Oxford Güç Çalışmaları Enstitüsü’nden Dr. Michel Meidan, Çin’de tüketicileri ve işletmeleri etkileyen “büyük bir fırtına” yaşandığını söylüyor. Meidan, Çin’de kağıttan besine, dokumadan oyuncağa çok sayıda eserin etkilendiğini belirtiyor.
Çin’de kıtlık yaşanan eserlerin en büyük sebebinin elektrik krizi olduğu belirtiliyor. Ülkede son haftalarda 20’den fazla bölgede güç kesintileri meydana geldi.
Çin’de elektriğin yarıdan fazlası dünya geneli fiyat artışı yaşanan kömürden sağlanıyor. Bu fiyat artışı katı tavan fiyat uygulaması nedeniyle tüketiciye yansıtılamadığı için güç şirketleri üretimi azaltmak zorunda kaldı.
Dr. Meidan, ülkede kömür üretimini madenlerdeki güvenlik denetimleri ve daha sıkı etraf kuralları nedeniyle de etkilendiğini belirtti.
ABD: Oyuncak ve tuvalet kağıdı
ABD’de bir Beyaz Saray yetkilisi, vatandaşların Noel’de alamayacağı çeşitli eserler olabileceğine ait bir ikazda bulunmuştu. ABD’de limanlarda yaşanan tıkanıklığın oyuncak, tuvalet kağıdı, şişe su, dokumacılık ve hayvan besini üzere eserlerde kasvete neden olabileceği belirtiliyor.
Eylül ayında bir gün, Los Angeles limanında 73 gemilik bir konteyner gemi sırası oluşmuştu. Limanlar, baskının azaltılması için artık 7/24 çalışma sistemine geçti.
Hindistan: Otomobil ve bilgisayar çipi
Hindistan, dünya genelinde yaşanan bilgisayar çipi kıtlığından etkilenen ülkelerden biri. Ülkenin en büyük araç üreticisi Maruti Suzuki, üretimi çip sorunu nedeniyle azaltmak zorunda kaldı.
Bilgisayar çipine global artış pandemiden evvel de 5G teknolojisiyle artışa geçmişti lakin pandemiyle birlikte konuttan çalışmaya geçiş, bilgisayar ve telefonlara muhtaçlığı artırarak çip talebini yükseltti.
Çip krizi, Hindistan’a ulaşan eserlerde probleme neden olarak güç dağıtımındaki problemlerle birlikte büyüdü. Ülkede kömür stokları önemli manada düştü.
Brezilya: Kahve ve su
Brezilya bu yıl son vakitlerin en kurak devirlerinden birini geçirdi. Bu kuraklığın beklentilerin altında kalan kahve üretimine neden olabileceği belirtiliyor.
Ülkedeki kahve üreticileri, kuraklığın yanı sıra yüksek taşıma fiyatları ve konteyner eksikliği üzere sıkıntılarla da karşılaştı. Dünyanın en büyük kahve üreticisi Brezilya’da yaşanan sorunun dünya geneli kahve fiyatlarını artırabileceği belirtiliyor.
Nijerya: Pişirme gazı
Nijerya, çoklukla yemek pişirmek için kullanılan “Sıvılaştırılmış doğalgaz” kıtlığıyla karşı karşıya. Afrika’nın en büyük doğalgaz rezervlerine sahip Nijarya’da sıvılaştırılmış doğalgaz fiyatları nisan ve temmuz ortasında neredeyse yüzde 60 arttı.
Çok sayıda Nijeryalı, yemek pişirmek için gereken doğalgazı alamaz hâle geldi. Fiyat artışındaki nedenlerden birinin global tedarik soruları olduğu belirtildi.
Lübnan: Su ve ilaç
Lübnan’da su, ilaç ve petrol kıtlığına ait telaşlar sürüyor. Son 18 aydır derin bir ekonomik krizin tesirindeki Lübnan’da nüfusun dörtte üç yoksulluk hududuna geldi. Pandemi öncesi de problemler yaşanan Lübnan iktisadı, Covid sonrası daha makûs bir durumda.
Yakıt kıtlığı ülkede tertipli aşanan elektrik kesintilerine neden oldu.
Birleşmiş Milletler Lübnan İnsani Yardım Koordinatörü Najat Rochdi, ağustos ayında ülkedeki yakıt krizinin ülkedeki milyonlarca insanın ilaç ve suya erişimini etkileyeceğini söylemişti.