Getty ImagesAlmanya’nın başşehri Berlin’de halk, kira artışlarına karşı konutların ‘kamulaştırılması’ teklifini oylamak için sandık başına gidiyor.
Berlin’de bugün milletvekili ve eyalet seçimleriyle tıpkı anda düzenlenen ‘kamulaştırma referandumu’nda teklif kabul edilirse, 226 binden fazla apartman dairesi dev emlak şirketlerinin elinden alınarak kamuya devredilecek.
Referandum sonucu bağlayıcı değil ve lokal hükümete tavsiye niteliği taşıyor.
Lakin sonuçların hem mahallî idare, hem de dev emlak şirketleri üzerinde baskı oluşturması hedefleniyor.
Berlin sakinlerinin kamulaştırmaya onay vermesi halinde bu oylama, yalnızca Berlin’de değil tüm Avrupa’da konutlaşma ve “kentsel dönüşüm” tartışmalarına öbür bir boyut kazandırabilir.
226 binden fazla kiralık daire kamuya devredilebilir
Berlin, uzun yıllardır Avrupa’da kiraların en uygun olduğu başşehir olarak öne çıkıyordu.
Lakin son devirde kentte kiralarda önemli bir artış kayda geçti.
Getty ImagesBerlin halkının kira krizine olan yansıları bir halk hareketine dönüştü. Kampanyacıların imza kampanyası sonucu referandum talepleri karşılık buldu.
Berlin’deki referandum, özel mülk haline getirilen konutların kamuya geri devredilmesi için düzenlenen birinci halk oylaması niteliği taşıyor .
Bloomberg’in haberine nazaran anket sonuçları, Berlin halkının kamulaştırmadan yana olduğunu gösteriyor.
Öte yandan Berlin sakinleri ‘Evet’ dese dahi, kamulaştırmanın hayata geçmesi için kentte yeni kurulacak lokal idarenin onayına muhtaçlık var.
Nasıl bu noktaya gelindi?
Berlin’de halk oylamasına giden süreç, Paris ve Londra üzere Avrupa başkentlerine oranla daha düşük kiraların ödendiği kentte kiraların süratle artması ile başladı.
1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılmasından sonra çok sayıda sanatçı ve Bohem hayat stili süren birçok kişi Berlin’e akın ederken, kiraları ödemekte zorlanan pek çok başşehir sakini öbür kentlere gitmek zorunda kalmıştı.
Bloomberg’in haberine nazaran ortalama kira fiyatları da 2010 yılından bu yana yüzde 86 artış gösterdi.
Getty ImagesBerlin’de yaşayan nüfusun yüzde 84’ü kirada ve konut sahiplerinin sayısı az.
Kentte kira artışlarına karşı protestolar düzenlenirken, halk oylaması düzenlenmesi için de internet üzerinden imza kampanyaları başlatıldı.
Referandumu isteyen aktivistler, özel şirketlerin konut dalındaki baskınlığının Berlin’deki kira probleminde büyük rol oynadığını savunuyor.
Bloomberg’e yaptığı açıklamada kampanyaya öncülük eden isimlerden Cambridge Üniversitesi’den sosyolog Joanna Kusiak, bu şirketlerin Berlin’de kiracıları koruyan yasal düzenlemeleri manipüle ettiğini öne sürüyor.
Yasal olarak kentte kiralar, bir bölgedeki ortalama kira fiyatlarının en fazla yüzde 10 üzerine çıkabilir. Kusiak’a nazaran bir bölgedeki konutların birden fazla muhakkak bir özel şirketin monopolünde olduğu vakit, şirketler konut kiralarında yapacakları en ufak artışla dahi bütün bölgede kira alt hududunu üst çekebiliyor.
Getty ImagesBerlin’de 1960’lı ve 1970’li yıllarda Türkiye’den Almanya’ya göç eden topluluklara konut sahipliği yapan Kreuzberg’deki Kottbusser Tor mahallesi, bu şirketlerinin konut piyasasına olan tesirini yansıtan yeterli bir örnek.
Yıllardır Berlin’de yaşayan Türkiyeli göçmenlerin de merkezi olan mahalledeki apartmanlar, son vakitlerde kente yeni taşınan genç nüfus için de cazibe merkezi haline geldi.
2010’dan bu yana mahalledeki ortalama kiralar yüzde 86 arttı.
Bu da mahalleli profilinin değişmesi ile sonuçlandı.
Emlak devleri referanduma karşı
Referanduma en büyük reaksiyon, Almanya’nın en büyük özel emlak şirketi Deutsche Wohnen’den geldi.
Deutsche Wohnen’den yapılan açıklamada kamulaştırmanın Berlin konut piyasasındaki meseleleri çözemeyeceği belirtildi.
Bloomberg’e yaptığı açıklamada emlak şirketi, bu türlü bir değişikliğin “on yıllar uzunluğu sermaye ve kaynakların kullanılmasının önüne geçeceğini” ve giderek büyüyen kentte ivedilikle muhtaçlık duyulan konutlaşmanın ve başka yatırımların tehlikeye gireceğini savundu.
Yalnızca emlak şirketleri değil, bugün düzenlenen seçimlerde yarışı önde götüren Toplumsal Demokrat Parti (SDP) de kampanyaya karşı çıkıyor.
Bu da aslında bağlayıcı bir nitelik taşımayan referandumda başarılı olsalar dahi, kampanyacıların kamulaştırma amacına ulaşmasının önünde mani teşkil edecek.
Neden değerli?
Öte yandan sonuç ne olursa olsun kampanyanın kent siyasetlerine tesir etmeye başladığı bir gerçek.
Bloomberg haber ajansının tahliline nazaran, geçtiğimiz Cuma günü 2.46 milyar euro kıymetindeki 14 binden fazla konutun iki emlak devi Deutsche Wohnen ile Vonovia SE’den geri alınması için bir muahede imzalandı.
Şirketlerin Berlin’deki varlıklarının yalnızca bir kısmını kapsıyor olsa da, bu adım kampanyanın değişimin önünü açabileceğine işaret.
Financial Times’ın tahliline nazaran, referandumdan geçirilse dahi kamulaştırma Berlin sakinlerinin konut meselesini ortadan kaldırmaya yetmeyecek.
Fakat dünyada gelişmiş ülkelerin başşehirlerinde yaşanan konut piyasası krizine olan öfkenin ne kadar büyük olduğunu göstermesi nedeniyle, oylama değerli.
Almanya’da geçen yılın Şubat ayında Berlin’deki kiralar eyalet hükümetinin kararıyla beş yıllığına dondurulmuştu. Yasa, kentten orta sınıfın göçünü engellemeyi amaçlıyordu.