Taksi sürücüsü Chris, şimdiki bilgiler için telefonunu daima denetim ediyor.
Kendisini “Avusturya’dan küçük bir kripto para yatırımcısı” olarak tanımlayan Chris, “Neredeyse 2 bin 500 euroluk kripto para kaybettim” diyor.
Geçen hafta hacklenen kripto para borsası Liquid Küresel’in mağdurlarından sırf biri.
Şirket toplamda 100 milyon dolar kaybeden müşterilerine ödeme yapacağını söylüyor.
Ancak müşteriler paralarını alana kadar rahatlayamayacak.
38 yaşındaki Chris eski Volkswagen’ine baktıkça, kaybedebileceği paranın kendisi için ne manaya geldiğini düşünüyor:
“Arabam 20 yaşında ve o parayla daha yeni bir ikinci el araç alabilirdim.
“Benim için yıkıcı bir ölçü olmasa da azımsanmayacak bir para. Lakin bir yılda biriktirebilirim o kadarını.”
Reuters Birleşik Krallık’taki krito para sahibi olanların sayısı bir yıl içinde 1,9 milyondan 2,3 milyona yükseldi ‘Stres düzeyim 10 üzerinden 8’
Endonezya’da ise 27 yaşındaki Dina şok içinde olduğunu söylüyor:
“Çok stresliyim ve hackerlara çok kızgınım. 30 bin dolar civarında kripto param vardı ve hayatımı idame ettirebilmek için o paraya gereksinimim var. Kriptodan para kazanmaya çalışan sıradan bir konut kadınıyım.”
42 yaşında Norveçli bir tabip ise işine konsantre olmakta zorlandığını, zira hayatı boyunca biriktirdiği parayı kaybetme riskiyle karşı karşıya olduğunu anlatıyor:
“Hesabımda 969 bin euro vardı. Çok kaygılıyım ve gerilim düzeyim 10 üzerinden 8. Öteki bir şey düşünemiyorum.”
Panikleyen aileler
Avustralya’nın Sydney kentinde ise James ailesinin yaşadığı gerilime şahit olmuş. Şirket süreçleri kapatmadan, son anda paralarını çekebilmişler.
“Annem ve babamın orada 70 bin Avustralya doları parası vardı. Bu onlar için çok büyük bir para.
Liquid Küresel geçen hafta hacklendi ve ele geçirilen para muhtemelen hiçbir vakit geri alınamayacak.
Borsalar inançlı mi?
Liquid üzere borsaların kripto para dünyasındaki değeri giderek artıyor.
Beşerler burada hem Bitcoin ve Ethereum üzere kripto paraları alıp satabiliyor hem de kripto para ünitelerini bu sitelerdeki cüzdanlarda tutabiliyor.
Lakin bu borsaların güvenliği sorgulanıyor.
Bu ayın başlarında da Poly Network isimli öbür bir kripto platformu hacklenmiş ve 610 milyon dolar çalınmıştı.
2014’ten bu yana bu tıp platformlara yapılan onlarca atak sonucunda en az 1,6 milyar sterlinlik kripto paranın çalındığı varsayım ediliyor.
Hackerların en büyük kripto para taarruzları
- BitGrail: 2018’de İtalyan şirketinden 146 milyon dolar çalındı, 230 bin kullanıcının parasını kaybettiği düşünülüyor.
- KuCoin: Kuzey Koreli olduğu düşünülen saldırganların Seyşeller merkezli borsaya 2020’de düzenlediği akında 281 milyon dolar ele geçirildi. Şirket paranın birçoklarını geri almayı başardı ve müşterilerine ödeme yaptı.
- MtGox: 2014’te Japonya merkezli borsaya düzenlenen hücum sonucu birden fazla Bitcoin olan 450 milyon dolar pahasında varlık çalındı. Şirket batarken müşterilerin hiçbiri parasını geri alamadı.
- Coincheck: 2018’de 534 milyon doların ele geçirildiği akının akabinde şirket müşterilerine ödeme yaptı.
- Poly Network: Çin merkezli platformdan 610 milyon dolar ele geçirildi. Hacker parayı iade etti ve müşterilere ödeme yapılmaya başlandı.
Birkaç ayda bir onlarca yahut yüzlerce milyon dolar büyüklüğünde kripto para hücumları düzenlenmeye devam ediyor.
Getty Images‘Saç tıraşı’
Pek çok olayda müşteriler tüm parasını kaybetti yahut sadece bir kısmını geri alabildi. Buna “saç tıraşı” da deniyor.
Liquid Küresel yöneticisi Seth Melamed “Tek bir saç tıraşı bile yapılmayacak” dedi.
Finans yorumcusu Frances Coppola kripto para ünitesi sistemlerinin güvenlik konusunda ders almakta yavaş kaldığını söylüyor:
“Standart bankacılık sistemleri güvenlik alanında son derece korumacıdır ve bu alan en küçük detayına kadar düzenlenmiştir.
“Aslında bankalar da daima hacker akınlarına maruz kalıyor. Ancak savunmaları daha âlâ ve müşterilerinin ziyanlarını karşılamak üzere bir yükümlülükleri var. Kripto platformlarının ise bu türlü bir yükümlülüğü yok.”
Coppola, klâsik bankacılık sistemlerinde çoklukla bireylerin hacklendiğini yahut dolandırıldığını, bunun maliyetinin de milyonlarca dolar olduğunu söylüyor.
Klâsik bankalara akınlar
Büyük bankalarla çalıştıktan sonra kripto para platformu AllianceBlock’un kurucuları ortasında yer alan Dr. Amber Ghaddar, klasik bankacılık sisteminde de büyük ataklar yaşandığını hatırlatıyor.
2016’da bir Bangladeş bankası 81 milyon dolar kaybetmiş, 2017’de ise hackerlar Union Bank of India’dan 171 milyon dolar çalmıştı. İkincisinde para geri alınabilmiş, iki olayda da hiçbir halde müşterilerin paraları kaybolmamıştı.
Dr. Ghaddar kripto para hackerlarının, çok süratli büyüyen yeni bir bölüme dair problemlerin belirtisi olduğunu anlatıyor:
“Problemin bir kısmı da bu sistemlerin açık kaynak teknolojiler üzerine inşa edilmesi. Açık kaynak, yazılım ve protokollerin bir topluluk tarafından geliştirilmesinde kolektif zekayı kullanması açısından harikulade bir şey.
“Fakat dezavantajlı yanlarından biri, dâhi bir hackerın kodlarda zayıf noktalar tespit edebilme ihtimali.”
Dr. Ghaddar bu tıp taarruzların önüne geçmenin tek yolunun daha fazla regülasyondan geçtiğini düşünüyor:
“Denetleme ve testlere gereksinimimiz var. Kripto para ünitelerinin hakikaten kitlelere ulaşmasını istiyorsak pazarın bütünlüğünü korumak için uyulması gereken birtakım standartların olması gerekir.”
Kripto kaosu
Sıradan yatırımcılar siber akınların yanı sıra öteki problemlerle da karşılaştı.
Örneğin bu yıl Africrypt’in kurucuları ortadan kaybolduktan sonra savcılar hâlâ ne kadar kripto paranın yok olduğunu hesaplamaya çalışıyor.
Kanadalı QuadrigaCX’in müşterileri ise şirketin kurucusunun 2019’da vefatından sonra erişemedikleri 135 milyon dolarlık kripto para için hukuk gayreti vermeye devam ediyor.
Klasik finans sisteminde bugüne kadar ortaya çıkan çok sayıda saadet zinciri ve gibisi dolandırıcılıkların ölçüsü muhtemelen kripto para dünyasında yaşananlardan kat kat fazla.
Ama süratle büyümesine karşın kripto pazarı çok daha küçük ve son devirde yaşananlar sanayi çapında bir sorun olduğunu gösteriyor.
600 milyon dolar çalan bir hackerın yazdığı üzere:
“Biz hackerlar silahlı birlikleriz. Size silah verilse ve anonim kalarak milyarları kitlelerden koruyor olsanız, bir terörist mi olurdunuz yoksa Batman mi?”