ABD Adalet Bakanlığı, Teksas eyaletinde kürtajı büyük oranda yasaklayan yasanın yürürlüğe girmesinin akabinde, kürtaj yaptırmak isteyenlerin ya da kürtaj hizmeti veren kişi ve kliniklerin maksat alınmasına müsamaha gösterilmeyeceğini duyurdu.
Kürtaj kliniklerine yönelik saldırgan tavırlar karşısında kelam konusu kliniklerin ardında duracaklarını bildiren ABD Adalet Bakanı Merrick Garland, bu doğrultuda federal kolluk güçlerinden takviye sağlanacağını da vurguladı.
Garland, kelam konusu sıhhat hizmetlerine erişimin engellenemeyeceğini lisana getirdiği açıklamada, 1994 tarihli bayan sıhhati hizmetlerine erişim özgürlüğü yasasını (FACE Yasası) referans gösterdi.
FACE Yasası, üreme sıhhati hizmetleri alan yahut sağlayan bir bireye müdahale etmek için güç kullanımını ve fizikî engellemeyi yasaklıyor. Eski ABD Lideri Bill Clinton, kürtaj terslerinin 1980’lerde ve 90’lardaki şiddet hareketlerine karşı maddeyi desteklemişti.
Teksas Valisi Greg Abbot ise Washington’dan gelen açıklamaya cevap vermedi.
Teksas’ta kürtaj yasası
Teksas’ta tartışmalı kürtaj yasası, kürtaj terslerinin sözüyle ceninin kalp atışının duyulmasından sonra, yani şimdi birçok bayanın gebe olduğunu bile fark etmediği bir evrede kürtajı yasaklıyor.
Yasanın yürürlüğe girmesiyle Teksas’ta 6 haftayı geçmiş bir gebeliğe son veren ya da buna yardımcı olan herkes hakkında dava açılabilecek.
6 hafta birçok bayan için hamileliğin farkında olmadıkları bir devir olduğundan, eyalette kürtaj fiilen büyük oranda yasaklanmış oluyor.
Yasa 1 Eylül Çarşamba günü yürürlüğe girdi. Bayan hakları kümeleri Yüksek Mahkeme’ye yürütmenin durdurulması için başvurmuştu. Lakin yapılan oylamada Yüksek Mahkeme yargıçları 4’e karşı 5 oyla yürütmeyi durdurma başvurusunu reddetti.
Böylelikle yasa, yargı pürüzüne de takılmadan yürürlüğe girmiş oldu.
ABD Lideri Joe Biden maddeyi “aşırı” diye niteleyerek kınamış ve bu düzenlemenin bayanların sıhhat hizmetlerinden yararlanmasını “ciddi formda engelleyeceğini” söylemişti.
Biden, mahkemenin hali için ise “Anayasal haklara görülmemiş bir saldırı” dedi ve kürtaj hakkı konusunda “topyekün mücadele” kelamı verdi.
Biden’ın hangi adımları atabileceği ise merak konusuydu. ABD Lideri, Sıhhat ve İnsani Hizmetler Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı’na, federal hükümetin “kadınlar ve hizmet sağlayıcıların korunması için” ne cins adımlar atılabileceğini araştırmaları için talimat verdiğini söyledi fakat daha fazla detaya girmedi.
Adalet Bakanlığı’nın açıklaması, kürtaj kliniklerine yönelebilecek atakların karşısında federal hükümetin ve kolluk güçlerinin duracağını bildirmesi bakımından kıymet taşıyor.
Yeni yasa uygulamada ne manaya gelecek?
Teksas Kalp Atışı Yasası diye de anılan düzenleme kürtaj terslerinin “ceninin kalp atışı” diye niteledikleri noktadan sonra gebeliğin sonlandırılmasını yasaklıyor. Bu da ekseriyetle hamileliğin altıncı haftasından itibaren kürtajın yasaklanması manasına geliyor ki birçok bayan bu noktada gebe olduklarını anlamamış bile olabiliyor.
Amerikan Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanları Koleji yetkilileri, “kalp atışı” teriminin aldatıcı olduğuna dikkat çekiyor ve bu basamakta duyulan şeyin kalp atışı değil cenin dokusunun daha sonra fetus geliştikçe kalp haline gelecek olan kısmının verdiği ses olduğunu vurguluyor.
Kürtaj aykırısı kümeler Teksas’da maddeden yana şovlar düzenlediTeksas’taki yasa, ayrıyeten koyduğu yasağı alışılmışın dışında bir yaptırıma da bağlıyor: Her Amerikan vatandaşına, yasa dışı kürtajın yapılmasına “yardım ve yataklık eden” herkes hakkında dava açma hakkı veriyor.
Bu da teorik olarak, her bireyin kürtaj yapan tabipler ve klinikleri hatta muhtemelen bu sürece bir halde katılan yahut dayanak veren işçi, aile mensupları, din adamları dahil herkesi 10 bin dolara kadar tazminat talebiyle mahkemeye verebilmesi demek.
Yasanın uygulanmasının yaptırımının yetkili mercilere değil vatandaşlara verilmesi, Yüksek Mahkeme de müdahale etmeyi reddettiğine nazaran, muhtemelen yasaya hukuken itiraz edilebilmesi için, bir vatandaşın kürtaj maddesine dayanarak tazminat davası açmasını beklemek gerektiği manasına geliyor.
Yasa yalnızca acil tıbbi gereklilik durumunda tabip raporu olması kuralıyla kürtaj yasağına istisna getiriyor fakat ensest ya da tecavüz sonucu meydana gelen gebelikler için muafiyet koymuyor.
Bu durumda altı haftadan büyük gebelikler için, kürtaj yaptırmak isteyen Teksaslı bayanların diğer eyaletlere gitmesi gerekecek.
- Biden’dan Texas’ta kürtaj hakkı için ‘topyekun mücadele’ kelamı
- ABD’nin Texas eyaletinde tartışmalı kürtaj yasağı yürürlüğe girdi, Yüksek Mahkeme yürütmeyi durdurmadı
- ABD’nin Texas eyaletinde kürtaj yasağı bayanları nasıl etkiledi?