Laura Bicker – BBC News, Seul
Kuzey Kore’den kış yaklaştıkça çevresel felaketlere karşı savunmasız olan birçok insanın açlıktan ölebileceğine dair tasa verici ikazlar geliyor. Güney Kore’de sığınmacılar, Kuzey’de yaşayan ailelerinin açlık çektiğini söylüyor.
Kuzey Kore’den haberler paylaşan haber platformu Daily NK’nın editörü Lee Sang Yong, “Bize daima sokaklarda yetim çocuk sayısının arttığı ve açlıktan ötürü ölümlerin gerçekleştiği haberleri geliyor” diyor.
Sang Yong, ülkede bu yıl besine erişimde zorluğun ve kıtlığın beklenenden de fazla olduğu için birçok insanın acı çektiğini anlatıyor.
Kuzey Kore’den haber almak gitgide zorlaşıyor. Covid-19’un Çin’den yayılmasını önlemek için ülkenin sonları Ocak ayından beri kapalı. Beşerler Güney Kore’de yaşayan aileleriyle irtibat kurmak için büyük bir risk alıyor. Resmi olarak kaydedilmemiş cep telefonuyla yakalananlar ise personel kamplarına gönderilebiliyor.
Buna karşın birçok insan sevdiklerine yahut Güney Kore’nin başşehri Seul’daki haber kanallarına mektup ve sesli iletiler gönderiyor.
‘Her bir pirinç tanesi’
Kuzey Kore, tarihi boyunca sık sık besin kıtlıkları yaşadı lakin bu sefer Covid-19 yüzünden durum düzgünce vahim hale geldi. Ülkenin başkanı Kim Jong-un, krizi 1990’larda Sovyetler Birliği’nin çöküşü akabinde yaşanan ve Güçlü Yürüyüş ismi verilen, binlerce kişinin öldüğü açlıkla çaba sürecine benzetti.
Durumun şimdi bu kadar makûs olmadığı düşünülüyor, en azından şimdilik. Kuzey Kore’nin Çin ile hududunu açması bekleniyor lakin ülkenin büyük ziyan görmüş iktisadını onarmak için ne boyutta ticaret ve yardıma gereksinim olacağı şimdi bilinmiyor.
Bu yılın hasadı da çok değerli. On binlerce insan ve askerin pirinç ve mısır toplamak için tarlalara gönderildiği söyleniyor. Birleşmiş Milletler (BM) ülkenin besin tedarikinde 2-3 aylık bir eksiklik olduğunu kestirim ediyor.
Anlatılanlara nazaran Kim Jon-un, ülkedeki her bir pirinç adedinin toplanmasını ve herkesin gidip yardım etmesini emretti.
Daily NK editörü Sang Yong, “Hasat müddetinde hırsızlık ve dolandırıcılıktan oluşabilecek kaybı en aza indirmek için çok sıkı bir cezalandırma stratejisi geliştirildi. Ülkeyi dehşet sardı” diyor.
Geçen hafta Güney Kore’deki Hükümet ve Ulusal İstihbarat Örgütü’nde (NIS) kapalı bir meclis oturumu gerçekleşti. Oturuma katılan meclis üyelerine nazaran Kim Jong-un, “ülkenin ekonomik durumunun çok hassas” olduğunu söyledi.
NIS’in ülkede birebir vakitte ilaç ve tıbbi eser kıtlığından ötürü tifo üzere hastalıkların süratle yayıldığını söylediği sav ediliyor.
Ülkede gitgide büyüyen tasa haline ek olarak devletin medya kanalları hasat kaybını önlemek için hazırladıkları planı ve propaganda afişlerini dağıtıyor.
Çağdaş çiftçilik
Kuzey Kore şu anda besin tedarik sistemiyle ilgili iki değerli meseleyle karşı karşıya.
Bunlardan birincisi kullandığı çiftçilik formülleri. Kuzey Kore’nin başşehri Pyongyang geçtiğimiz yıllarda askeri teknolojiye çok büyük yatırım yapmasına karşın uzmanlar süratli ve verimli çiftçilik için gerekli altyapının olmadığını söylüyor.
Kore Kırsal İktisat Enstitüsü’nden Choi Yongho, “Gıda üretimindeki problemin en önemli sebebi yetersiz sayıda tarım ekipmanının olması” diyor.
Güney Kore’de konuştuğumuz bir çiftçi bize tarlasındaki pirinci makineyle toplamasının bir saat sürdüğünü, Kuzey’deki üzere elleriyle toplamaya kalksa bir hafta uğraşması gerekeceğini söyledi.
İklim krizi ile gayret
Kuzey Kore’nin besin tedarikini tehdit eden kıymetli bir etken daha var.
Ülke, ABD istihbarat ajansları tarafından iklim değişikliğinin tesirlerine karşı en savunmasız 11 ülkeden biri olarak listelendi ve besin üretimi yapabileceği hudutlu sayıda alanının tehlikede olduğu söylendi.
Stratejik Risk Kurulu üyesi Catherine Dill, “Kuzey Kore şiddetli yağmur ve seller üzere doğal afetlere karşı savunmasız bir durumda olduğu için pirinç ve mısır tarımında önemli meseleler yaşanabilir” diyor.
2019 yılında yayımlanan Yeşil İklim Fonu raporuna nazaran Kuzey Kore’de yıllık ortalama hava sıcaklığının 2050 yılına kadar 2.8-4.7 derece artması bekleniyor.
Güney Kore yetkilileri, Kuzey Kore ile iki ülkeyi de etkileyecek iklim krizi sorunu üzerine birlikte çalışmak istiyor.
Pyongyang’ın Birleşik Krallık Büyükelçisi bu hafta gerçekleşen COP26 doruğuna katıldı.
Güney Kore Etraf Bakanı Han Jeoun-ae, Glasgow’da Kuzey Kore yetkilileriyle buluşup işbirliği üzerine konuşmak istediğini belirtti.