,Liz Truss dün 46 yaşında İngiltere’nin tarihindeki ikinci dışişleri bakanı oldu. Daha evvel Muhafazakar Parti iktidardeyken bu vazifesi daima erkek siyasetçiler yürütmüştü. İngiltere’nin birinci bayan dışişleri bakanı ise 2006 ve 2007 yıllarına misyon yapan Personel Partili Margaret Beckett’tı.
Liz Truss birkaç başarısız denemeden sonra birinci sefer 2010 yılında milletvekili seçilmiş ve siyasi mesleğinde kısa mühlet içinde süratle yükselerek Muhafazakar Parti hükümetlerinde kıymetli misyonlara getirilmişti.
Truss’ı artık İngiltere’nin Avrupa Birliği’den ayrılık sonrası dış siyasetini şekillendirecek kritik bir devirde Rusya ve Çin ile bağlantılar, İran nükleer krizi üzere tartışmalı bahislerin da gündemde olduğu güçlü bir periyot bekliyor.
Thatcher’ı canlandırmıştı
1975 Oxford doğumlu, evli ve iki çocuk annesi Liz Truss, matematik profesörü olan babası ve hemşire olan annesini “sol görüşlü” diye tanımlıyor.
Lakin bu eğilimin kızlarına geçtiği söylenemez.
1983’de taşındıkları İskoçya’nın Paisley kentindeki okulunun tiyatro kolunun sahnelediği bir oyunda ülkenin o periyottaki güçlü başbakanı ve Muhafazakar Parti başkanı Margaret Thatcher’ı canlandırmıştı.
İdeoloji, siyaset ve iktisat okuduğu Oxford Üniversitesi’nde evvel Liberal Demokratların daha sonra Muhafazakarların saflarında etkin olarak öğrenci siyasetine katıldı.
Mezun olduktan sonra Shell ve Cable and Wireless üzere şirketlerin muhasebe kısımlarında çalıştı fakat kalbi daima siyasetteydi.
2001 ve 2005 seçimlerinde aday olduğu halde parlamentoya seçilemediyse de 2006 yılında Londra’nın Greenwich ilçesinde belediye meclisine girmeyi başardı. 2008 yılında tıpkı vakitte Islahat isimli ortanın sağındaki fikir kuruluşunun lider yardımcılığını yürüttü.
Devletin genişlemesine karşı ‘gerçek bir kapitalist’
Sonunda 2010 yılında milletvekili seçilerek parlamentoya giren ve Britannia Unchained (Zincirlerinden Kurtulan Britanya) isimli kitabın muharrirlerinden biri olan Truss, Muhafazakar Parti’de hür piyasa iktisadının en güçlü savunucularından biri olarak biliniyor.
Hayranlarının “kabinedeki gerçek bir kaç kapitalistten biri” diye övgüyle kelam ettiği Truss’ın örneğin geçen hafta hükümetin açıkladığı toplumsal güvenlik primlerini yükseltme adımına itiraz ettiği duyulmuştu. Bu hafta da bir konuşmasında Muhafazakar Parti’nin “devleti ölçüsüzce büyütmek” yerine “özel girişimciliği kucaklaması” gerektiğini savunan bir konuşma yaptı.
Süratli yükseliş kıssası
Liz Truss, milletvekili seçildikten sadece iki yıl sonra 2012’de eğitimden sorumlu bakan yardımcısı olarak kabineye girdi.
2016 yılında Theresa May başbakanlığındaki Muhafazakar Parti hükümetinde Adalet Bakanı oldu. Bir yıl sonra hükümetin ekonomik programının kalbi sayılan Hazine Başmüsteşarlığına getirildi.
2019 yılında Boris Johnson’un başbakan olduğu seçimlerden sonra Truss kabinede ülkenin ticaret potansiyellerini dünyaya tanıtmaya odaklı bir misyon olan milletlerarası ticaretten sorumlu bakanlığa getirilmişti.
Bu vazifedeki iki yılı boyunca Brexit sonrası İngiltere’nin global sistemdeki yerini tanım konusunda ustalaştı. İmzasını attığı her bir ticaret mutabakatını ilan ederken, çoşkulu milliyetçi tavrını hissettirdi.
ABD ile alakalar
Truss’ın yeni dışişleri bakanı olarak birinci seyahatine gelecek hafta çıkması ve Başbakan Boris Johnson’a New York’taki Birleşmiş Milletler Genel Konseyi toplantısında eşlik etmesi bekleniyor.
Üst seviye Muhafazakar Partili siyasetçilerin Guardian’a verdikleri bilgiye nazaran seyahatin gündeminin birinci sıralarında, Afganistan’dan geri çekiliş sırasında Biden idaresi tarafından bilgilendirilmediğini hisseden İngiltere’nin, ABD ile bağlantıları yine güçlendirme gayesi olacak.
Muhafazakar Parti etraflarında ayrıyeten Truss’ın, yakınlarda Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde izlenen siyasete yönelik açıkça eleştirel kimi konuşmalarına da işaret edilerek, Çin’le bağlantılar konusunda da daha “şahin” bir çizgi izleyebileceği beklentisi lisana getiriliyor.
Boris Johnson’un potansiyel rakiplerinden
Muhafazakar Parti kulislerinde Boris Johnson’un, Muhafazakar Parti’nin müstakbel başkan adayları ortasında ismi geçen birini kabinenin en değerli dört bakanlığından birine getirmesine şaşıranlar da oldu.
Bunun Truss’a diplomatik sorumluluklar vererek tahminen de iç siyasetteki tesirini azaltmaya yönelik olabileceğini düşünenler de var.
Truss dışişleri bakanlığının yanı sıra, daha evvel getirilmiş olduğu Bayanlar ve Eşitlik’ten sorumlu bakan yardımcılığı rolünü de sürdürecek. Parti içinde, dışişleri bakanlığının sorumluluğunu taşırken, bu misyonun hakkını veremeyeceğini söyleyenler de var.
