Macaristan’da dün yapılan genel seçimde 12 yıldır iktidarda olan Başbakan Viktor Orban büyük bir zafer kazandı.
Orban’ın dünyanın dikkatle takip ettiği seçimde elde ettiği zaferin Avrupa Birliği (AB) için büyük bir baş ağrısına neden olabileceği düşünülüyor.
Orban, AB ile yıllardır hukukun üstünlüğü, basın özgürlüğü ve göç üzere değerli hususlarda fikir ayrılığı yaşadı.
Pazar gecesi zafer konuşması yapan Orban “Galibiyetimiz o kadar büyük ki Brüksel’i bırakın Ay’dan görebilirsiniz” dedi.
Budapeşte ile Brüksel artık ise Rusya’nın Ukrayna’yı işgali konusunda uyuşmazlık içinde.
Viktor Orban, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile sürdürdüğü yakın bağ ile tanınıyor.
Macaristan, birçok AB ülkesi üzere Rusya’dan güç ithal ediyor. Lakin uzmanlar, bundan öte iki önder ortasındaki benzerliklere dikkat çekiyor.
İkisinin de AB’yi, siyasi muhalefeti, araştırmacı basını ve LGBT hakları üzere bahisleri küçümsediği düşünülüyor.
Lakin Orban elbette hem AB hem de NATO üyesi bir ülkenin önderi olarak Putin’den çok farklı.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Macaristan’daki seçim kampanyasının son haftasında en baskın bahis oldu.
AB ve NATO, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini çok sert bir formda kınıyor, bu periyotta her iki ittifakın da Putin ile bağlantıları bozuldu. Bu da Macaristan’ı sıkıntı bir pozisyonda bırakıyor.
24 Şubat’ta başlayan işgalden çabucak evvel konuştuğum bir AB ülkesinin dışişleri bakanı, “Budapeşte’deki arkadaşımız için endişeleniyorum” tabirini kullanmıştı.
Batı ülkeleri işgalin akabinde Rusya’ya karşı yaptırım uygulamaya başladığında Macaristan katılmaya karar verdi. Fakat Macaristan’da muhalefet başkanları, devlet medyasının Ukrayna’daki savaş konusunda Rusya yanlısı ve propaganda içeren haberlere yer vermesinden şikayetçi. Başkanlar, Mart başında Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’na (AGİT) bu mevzuda resmi şikayette bulundu.
Orban Budapeşte’de oy kullanıyorUkrayna ile hudut paylaşan Macaristan’a Rusya’nın işgalinden bu yana neredeyse 400 bin kişi göç etti.
Lakin Orban, Macaristan’ın iki dev ülke ortasındaki savaştan uzak durması gerektiğini, karışmanın Macaristan için çok tehlikeli olacağını söyledi.
Orban, Ukrayna’ya silah takviyesi göndermeyi ve öteki ülkelerin silahlarını Macaristan aracılığıyla göndermesini reddetti.
Orban tıpkı vakitte Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy’i eleştiren tek AB önderi oldu.
Hükümet, Zelenskiy’nin Macaristan’da muhalefet ile işbirliği yaparak Macar birlikleri savaşa sürüklemekle suçladı.
‘Orban’ın oligarkları’
Siyasi yorumcu Peter Kreko, “Macaristan’da Ukrayna savaşı konusunda çok önemli ölçüde dezenformasyon dolaşıyor. Hatta o kadar çok ki Macarlar savaşı Ukrayna’nın başlattığını düşünüyor” diye anlatıyor.
Macaristan’da birçok devlet ve özel basın kurumu Orban destekçileri tarafından yönetiliyor.
Orban yanlısı figürler tıpkı vakitte ülkedeki birçok değerli şirketin, üniversitenin ve sivil toplum kuruluşunun da başında yer alıyor.
Uzmanlar, ülkede giderek büyüyen Orban destekçisi seçkin ve güçlü sınıfa “Orban’ın oligarkları” lakabını taktı.
Macaristan giderek tecrit ediliyor
Pazar günü sandıklarda konuştuğum Orban aykırısı seçmenlerin bile büyük çoğunluğunun Ukrayna’daki savaşı kimin başlattığı ve ölümlerden kimin sorumlu olduğu konusundaki kararsızlıkları şaşırtıcıydı.
Bu kararsızlık, Ukrayna bayraklarıyla sarıp sarmalanmış öteki AB ülkelerine kıyasla çok farklı.
Orban, kendisini pragmatik bir siyasetçi olarak tanımlıyor. Berlin Duvarı’nın yıkılışından sonra çok açık bir biçimde komünist aykırısı olan Macar başkan, bugün nostaljik milliyetçi ve muhafazakar olarak tanımlanabilir.
Lakin yıllardır doğu ve batı müttefiklerle çeşitli işbirlikleri yapan ve hudutları zorlayan Orban’ın Ukrayna konusundaki tavrı AB ve NATO ülkeleri için rahatsız edici.
- Macaristan’da seçim: 12 yıldır iktidarda olan Viktor Orban seçimin galibi
- Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin Polonya-Macaristan ilgilerine tesiri
Macaristan bu devirde giderek izole oluyor.
Orban, en yakın AB müttefiki olan, fakat Rusya konusunda çok sert ve eleştirel bir tavra sahip Polonya’yı bile kendisinden uzaklaştırmayı başardı.
Lakin her şeye karşın Orban, AB’nin en tecrübeli önderinden biri olduğu için AB ve NATO onu büsbütün dışlamak istemeyecektir.
Batı’nın Putin’e karşı tam birlik içinde olmayı hedeflediği bu periyotta Orban, AB için keskin bir diken olabilir.