Ukrayna’da on binlerce kişi haftalardır, kuşatma altındaki Mariupol’de mahsur. Kentte elektrik, su ve doğalgaz yok. Yardım dağıtımı için insani koridorlar açılması ve kent sakinlerinin tahliye edilmesi teşebbüsleri başarısız oldu. Kentten kaçmayı başaranlar için de zorluklar devam ediyor. Bilhassa de çocuklar için.
Birinci satın aldıkları şeyler ekmek, sosis ve suydu. Nadia Denisenko ve üç çocuğu, daima bombalanan kuşatma altındaki Mariupol’de, yakınlarda patlayan bir top mermisi nedeniyle camları kırılan soğuk bir dairede üç hafta yaşadıktan sonra kenti terk etti. Günlerce yiyecek fazla bir şey bulamadılar. Ve neredeyse hiç suları yoktu.
“Şise suyu bulunca çok sevindik. Suyu saniyeler içinde bitirdik” diyor Denisenko, 5 ve 14 yaşındaki oğulları ve 12 yaşındaki kızıyla yeni geldikleri meskendeki birinci günlerini anlatırken:
“Savaş başladığında küçük oğlum, ‘Anne, ekmek istiyorum’ dedi.”
İnanılmaz bir trajedinin ortasında bir yürek hikayesi onlarınki. Kalın duvarlar ortasında günler geçirdiler. Geceleri bodrumdaydılar. Çoklukla sabah 5’te uyanıyorlardı. Bazen uzak, bazen yakından duyulan patlamalar, hepsini uykusuz bırakıyordu.
Mariupol’de bir süpermarkette çalışan 39 yaşındaki Denisenko, “Cehennemi yaşadık. Sabah uyanıp uyanmayacağımızı bilmediğimiz günlerdi” diyor.
Mariupol, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde dehşeti yaşadı. Havadan, karadan ve denizden zalimce bombalanan kentte binlerce kişi ömrünü yitirdi. Birçok kişi çabukla toplu mezarlara gömüldü. Yıkılan binalarıyla kent harabeye döndü.
Nadia Denisenko’nun beş yaşındaki oğlu annesine ‘Bizi neden öldürmeye çalışıyorlar’ diye soruyor Denisenko, “Ağır topçu ateşi altındaydık. Hiçbir şeyi umursamıyorlardı. Oğlum daima patlamaları soruyordu. “Ona ‘Korkma oğlum, bunlar havai fişek’ diyordum” diyor.
Mariupol’de kaldıkları mühlet içinde komşuları sokakta yemek pişiriyordu. Denisenko, içeriden daha sıcak olduğu için vakitlerinin birçoklarını dışarıda geçirdiklerini söylüyor. Son iki günde yiyecek hiçbir şey bulamamışlar. Mısır gevreği ya da yulaf bile. Kent sakinlerine nazaran paranızın olması da bir şey değiştirmiyor. Zira kente hiç yiyecek kalmamış.
Kaçma teşebbüslerinden birinde, tahliye noktası sandıkları bir yere gitmişler. Burada otomobiller toplanmıştı. Lakin taarruza uğradılar. Bir adam onu ve çocuklarını yıkılmış bir binaya götürmüş. Burada inançta olacaklarını düşünmüşler.
Nadia Denisenko, çocuklarının bu travmayı atlatacağını söylüyor.Denisenko gerisini şöyle anlatıyor:
“Ayrıldığımızda vahim bir şeye şahit olduk. Bir otomobile top mermisi isabet etmişti. Otomobilin şoförü bir askerdi. Ailesini kentten çıkarmaya çalışıyordu. Başından yaralanmıştı. Adamı bodruma taşıdık. Hekim olmayan genç bir bayan iğne-iplikle ona dikiş attı. Konuta geldiğimizde oğlum ‘Anne, bizi neden öldürmeye çalışıyorlar?’ diye sordu. Ona ne diyebilirim ki? Yanıtını bilmiyordum.”
Günler sonra; 17 Mart’ta sonunda bir sivil konvoyla kentten çıkmayı başardılar. Manguş diye bir köye geldiler. Sonra Rusların kontrolü altındaki Berdiansk’a gittiler. Buradan da Zaporijniya’ya giden bir otobüse bindiler. Yol, Rus askerleri ya da ayrılıkçıların kurduğu barikatlarla doluydu.
Denisenko, “Sürekli otobüsü durduruyorlardı. Erkekleri denetim ediyorlardı. Telefonlarımıza bakıyorlardı” diyor. Mariupol’de çektiği tüm fotoğrafları silmişti:
“Şehri terk ettiğimizde çamur içindeydim. Banyo yapamamıştım. Daha içecek su bile bulamazken banyo yapmayı düşünemiyorsunuz.”
Nadia Denisenko, Mariupol’da çekilmiş bir fotoğrafını gösteriyor: “Şehrimizi yerle bir ettiler. Geriye hiçbir şey kalmadı.’Zaporijniya’dan ülkenin batısındaki Lviv’e beş günde gelebildiler. Lviv’in büyük kısmında hücum olmadı. Burada, ülkenin savaşta olduğunu hatırlatan tek şey günde birkaç sefer çalan hava saldırısı sirenleri.
Nadia Denisenko, “Burada inançtayız. Yiyecek satın alabiliyoruz. Lakin oğlum kaldığımız dairenin farklı yerlerinde hâlâ ekmek ve şeker saklıyor” diyor.
Bir gün oğluna neden ekmek sakladığını sormuş. “Yarın yiyecek bir şeyimiz olsun diye” karşılığını almış.
Denisenko, çocuklarının yaşadıkları travmayı atlatacaklarını söylüyor. Kızı kentte yeni arkadaşlar edinmiş.
Bir gün savaş bittiğinde ve yine inşa edildiğinde Mariupol’e geri döneceklerine de inanıyor:
“Şehirden geriye hiçbir şey kalmadı. Mariupol çok canlıydı ve daima gelişiyordu. Harikaydı. Tüm bunlar neden oldu, bunu neden yaptılar anlamıyorum.”
Bu habere Orysia Khimia da katkıda bulundu Fotoğraflar: Roman Golovchak
- Mariupol’ün öncesi ve sonrası: Fotoğraflar kentteki yıkımın boyutunu gösteriyor
- Ukrayna’da çatışmaların sürdüğü Mariupol kentinde Türk vatandaşlarının son durumu ne?
- Mariupol’ü ele geçirmek Rusya için neden kıymetli?