Christine Lehnen
Almanya’da hakkında nüfuzunu kullanarak genç bayan gazetecileri taciz ettiği tezleri bulunan gazeteci Julian Reichelt’ın Bild Gazetesi genel yayın direktörlüğünden alınması büyük yankı uyandırdı. Reichelt ve Bild Gazetesi’nin bağlı bulunduğu Axel Springer Yayınevi’nin İdare Heyeti Lideri Matthias Döpfner hakkındaki tezlerle ilgili evvel New York Times’ta, akabinde Almanya’nın haftalık haber mecmuası Der Spiegel’in internet sayfasında yayınlanan haberler, Bild Gazetesi ve Axel Springer Yayınevi’nin medyadaki rolünü de tartışmaya açtı.
Pekala tartışmaların odağındaki Julian Reichelt kim ve Axel Springer Yayınevi Almanya ve milletlerarası arenada nasıl bir rol oynuyor?
41 yaşında genç bir yönetici olan Julian Reichelt, 2017 yılından bu yana Almanya’nın en çok satan gazetesi Bild’in genel yayın direktörlüğü vazifesini yürütüyordu. Hala günlük satışı 1 milyon 240 bin olan gazete, kurulduğu 1952 yılından beri hem yaptığı haberler hem de izlediği çizgiyle reaksiyonlara yol açıyor ve birebir vakitte Alman Basın Kurulu’nun haberlerini kınamasıyla da sık sık gündeme geliyor.
68 jenerasyonu zıddı haberleri ve bombalı hücuma uğraması
2. Dünya Savaşı sonrasında kurulan Axel Springer Yayınevi ise büyük bir medya devi. Yükünü başlangıçta günlük gazete ve mecmualara veren şirketin kurucusu Axel Springer de yeniden medyası kadar kendisi de tartışmalı bir figürdü. Springer’in komünizm zıddı açık tavrı nedeniyle Almanya’da terör örgütü olarak kabul edilen Kızıl Ordu Fraksiyonu (RAF), yayınevinin Hamburg ofisine 1972 yılında bombalı hücum düzenlemişti. Öncesinde ise 1960’lı yıllarda Bild Gazetesi, tüm dünyada olduğu üzere Almanya’da da düzenlenen öğrenci protestoları ile öğrencilerin talepleri hakkında saldırgan ve eleştirel haberler yapmış, bilhassa 1968 neslinin öğrenci başkanı Rudi Dutschke’ye karşı kamuoyunu kışkırtmıştı. Rudi Dutschke, daha sonra fizikî ve ruhsal sonuçlarını uzun yıllar çekeceği bir atağa uğramıştı.
Medya bilimcisi Christopher Boschow’a nazaran bugün Axel Springer’den bahsedilirken artık klasik manada bir yayınevinden konuşmak mümkün değil, çünkü Axel Springer artık bir medya ve dijital platformlar holdingi. Gelirini de büyük ölçüde gazetecilikten değil, sahibi olduğu meslek sitesi Stepstone üzere farklı platformlardan sağlıyor.
Axel Springer’in İdare Heyeti Lideri Mathias Döpfner için de Buschow, “Başka medya yöneticilerinden daha evvel, gözüne kestirdiği çerçevede gazetecilik yapabilmek ve onu sürdürebilmek için diğer alanlara yatırım yapması gerektiğini kavradı” diyor. Buschow, Springer’in 2014 yılında Hamburger Abendblatt ve Berliner Morgenpost üzere lokal, fakat güçlü kimi gazeteleri satarak yeni gelirler de elde ettiğini, bu geliri de yeni dijital yatırımlar için kullandığını hatırlatıyor.
Lakin Axel Springer son yıllarda yalnızca dijitalleşmeye tartı vermekle kalmadı, birebir vakitte milletlerarası arenada da satın aldığı şirketlerle büyüdü. Örneğin 2010 yılında Doğu Avrupa’da pek çok gazeteyi satın aldı ve bu sene yaz aylarındaysa elden çıkardı. Elden çıkarma münasebetini medya bilimci Buschow, Doğu Avrupa ülkelerinde bağımsız ve özgür gazetecilik yapmanın giderek daha da güçleşmesine yoruyor.
Axel Springer ABD pazarına açılıyor
Medya uzmanı Christopher Buschow, Axel Springer’in Doğu Avrupa’daki gazeteleri elinden çıkarmasına paralel olarak ABD merkezli KKR şirketiyle yeni yatırımlara odaklandığına dikkat çekiyor. Axel Springer’in dünya çapında kıymetli bir aktör olmayı hedeflediğini söyleyen Buschow, “Küresel çapta muvaffakiyet göstermenin anahtarının platform temelli medyanın hakim olduğu, kuralları da büyük ölçüde teknolojinin devlerinin belirlediği ABD’de işe girmekten geçtiğinden yola çıkıyor” diye konuşuyor.
Kısa bir müddet evvel Axel Springer, ABD’li medya kümesi Politico’yu satın almıştı. ABD pazarında hissesini artıran şirketin bu yatırımının Axel Springer’in tarihindeki en büyük yatırım olduğu tabir ediliyor. Şirket, satışla ilgili detaylı bir açıklama yapmadı, lakin iktisat gazetesi Handelsblatt’a nazaran Springer, ABD’li medya kümesini 630 milyon euroya satın aldı.
Axel Springer’in ABD’de büyüme amacı ve bu tarafta attığı adımlar nedeniyle Julian Reichelt’le temaslı skandal, memleketler arası arenada da yakından izleniyor.
“Yat, takviyeyle, işten at”
Pazartesi akşamı Bild Gazetesi genel yayın direktörlüğünden alınan Julian Reichelt’e yönelik suçlamalar birinci olarak Mart ayında ortaya çıkmış, hakkında şirket içi soruşturma başlatılmış, soruşturmadan aklanan Reichelt 12 gün uzaklaştırmadan sonra misyonuna geri dönmüştü. Reichelt’e yönelik tezler ve hakkında yürütülen şirket içi soruşturmaya ait birinci haber geçen Mart ayında Der Spiegel’de yayınlamıştı. Spiegel, “Yat, takviyeyle, işten at” başlığıyla aktardığı haberde, Reichelt’in Bild Gazetesi bünyesinde bayanlar için düşmanca bir çalışma atmosferi yarattığı yorumu yapılmıştı.
Pazar günü New York Times’ta çıkan haberde ise Reichelt hakkındaki savların devam ettiği dokümanlarla aktarılmış, ayrıyeten IPPEN.MEDIA kümesi ve Handelsblatt gazetesine bağlı araştırmacı gazetecilerin Reichelt’le ilgili aylar süren bir çalışma sonucu hazırladıkları haberin ilgili medya kuruluşlarında yayınlanmadığı da ortaya çıkmıştı.
New York Times’ın haberine nazaran ortalarında Frankfurter Rundschau, Münchner Merkur, Buzzfeed üzere gazete ve internet portallarının da bulunduğu çok sayıda medyaya sahip IPPEN.MEDIA ve Handelsblatt gazetesinin Reichelt’e dair haberlerinin yayınlanması engellendi. New York Times, Handelsblatt’ı şahsen Reichelt’in kendisinin aradığını yazdı. IPPEN.MEDIA’da ise haberi yayınlamayı reddeden, kümenin sahibi Dirk Ippen oldu. Münasebeti de rakip medyanın maddi ziyana uğramasına sebep olma izlenimi uyandırmamaktı, lakin bu açıklama kamuoyunu ikna etmedi.
Reichelt hakkında Almanya’da da kâfi araştırmalar yapan gazeteciler olmasına karşın Bild üzere güçlü bir gazetenin genel yayın direktörü hakkındaki eleştirel haberin basılması için evvel skandalın New York Times tarafından ifşa edilmesi gerekti. Aslında Bild’in bağlı olduğu Axel Springer’i Reichelt’in misyonuna son vermeye götüren de hususun memleketler arası toplulukta da dikkatleri üzerine çekmesi oldu.
Nüfuzunu berbata kullanan erkekler örneği
Vazifeden alınan Bild Genel Yayın Direktörü Julian Reichelt’le ilgili yaşanan bu skandal, Almanya’da medyada hâlâ yetki sahibi üst seviye erkek yöneticilerin bayan çalışanlarına karşı vazifesini berbata kullanmaktan çekinmediğini de ortaya koymuş. Skandal, Alman medyasında rakip olmalarına karşın üst seviye erkek yöneticilerin birbirini desteklediğini de gösteriyor.