Uluslararası Af Örgütü, Rusya-Ukrayna savaşının Birleşmiş Milletler (BM) Mukavelesi’nin açık bir ihlali ve memleketler arası hukuka nazaran cürüm sayıldığını belirterek, ihlaller nedeniyle bu suça karışanlardan hesap sorulması davetinde bulundu.
İngiltere merkezli örgütten yapılan açıklamada, Rusya-Ukrayna savaşının, “insan hakları felaketi” olduğu belirtilerek, BM’ye üye ülkelerin, rastgele bir devletin toprak bütünlüğüne yahut siyasi bağımsızlığına karşı kuvvet kullanımını yasaklayan mukaveleyi desteklemesi ve savunması gerektiği bildirildi.
Açıklamada, bu kararların tek istisnasının, “meşru müdafaa ve BM Güvenlik Kurulu’nun bu çeşitte güç kullanımına müsaade vermesi” olduğuna işaret edilerek, bunların hiçbirinin bu kriz için geçerli olmadığı vurgulandı.
Memleketler arası hukuka nazaran, milletlerarası uyuşmazlıkları barışçıl yollarla ve memleketler arası barış, güvenlik ve adaleti tehlikeye atmayacak halde çözmenin “tüm devletlerin görevi” olduğunu hatırlatılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Uluslararası Af Örgütü, BM’ye üye devletleri Rusya’nın işgal cürümlerini kınamak, çatışmadan kaçanlar da dahil Ukrayna vatandaşlarına dayanak ve yardım sağlamak ve Rusya’nın işgalin sonuçlarının dünyayı şiddet, ihlal ve güvensizlik uçurumuna yaklaştırmasına pürüz olmak konusunda birlikte durmaya çağırdı.”
“Rusya’nın sunduğu hiçbir münasebet aksiyonlarını haklı gösteremez”
Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnes Callamard da mevzuya ait yaptığı açıklamada, Rusya’nın legal formda seçilmiş Ukrayna hükümetini devirmek için Ukrayna’nın kalbine savaş açarak, sivillerin hayatı ve güvenliği üzerinde çok derin tesirler yarattığını ve bundan sonra da yaratabileceğini bildirdi.
Callamard, “Rusya’nın şimdiye kadar sunduğu hiçbir münasebet aksiyonlarını haklı gösteremez. Üstelik tüm bunlar, BM Güvenlik Kurulu’nun daimi bir üyesi tarafından gerçekleştiriliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Rusya’nın milletlerarası yükümlülüklerini açıkça ihlal ettiğinin altını çizen Callamard, şu tabirleri kullandı:
“Rusya’nın hareketleri, BM’nin temelini oluşturan kural ve unsurlara açıkça karşıttır. BM’nin tüm üyeleri bu davranışı kesin surette kınamalıdır. Rusya’nın kuralları pervasızca yok saymasının diğerlerini da birebir formda hareket etme tarafında cesaretlendirmesine müsaade verilemez. Ayrıyeten, BM’nin bu tıp davranışları denetim altına alma marifetine ziyan verilmemelidir.”
“Uluslararası toplumu, UCM’nin soruşturmasında iş birliği yapmaya çağırıyoruz”
Callamard, dün Milletlerarası Adalet Divanının (ICJ) Ukrayna’nın, Soykırım Mukavelesi’nin ihlali gerekçesiyle Rusya aleyhine dava açtığı ve Divan’dan “acil önlem kararı” talep ettiği açıklamasına ait de şu değerlendirmelerde bulundu:
“Örgüt, UCM’ye taraf olan tüm devletleri ve genel olarak memleketler arası toplumu UCM’nin soruşturmasında iş birliği yapmaya çağırıyor. UCM’nin soruşturması tek başına gerçekleşemez. Ukrayna’da kapsamlı hesap verebilirlik, BM ve organlarının uyumlu ve yenilikçi eforlarının yanı sıra üniversal yargı unsuru uyarınca ulusal seviyedeki teşebbüsleri gerektirir. Bu erken evrede, delillerin toplanması ve korunması, gelecekteki soruşturmaların başarısı bakımından çok değerlidir.
Her şeyden evvel, Ukrayna’da vahim halde artan sayıda savaş kabahati mağdurunun, milletlerarası toplumun çektikleri acının telafisini sağlamaya kararlı olduğu bildirisini duymasını sağlamalıyız.”
