Sudan’ın Darfur bölgesinde 2003-2008 yılları ortasında yaşanan ve yaklaşık 30 bin kişinin öldürüldüğü katliamlara ait dava, Lahey’deki Memleketler arası Ceza Mahkemesi’nde başladı.
Sudan hükümeti yanlısı Cancavid milislerinin eski önderi Ali Muhammed Ali Abdal Rahman, Lahey’deki mahkeme önüne çıkan birinci zanlı oldu.
Ali Kushayb olarak da bilinen Abdal Rahman, savaş ve insanlığa karşı işlenmiş 31 farklı kabahatle itham ediliyor.
Lahey’deki birinci duruşma, Salı günü yargıç Joanna Korner’in başkanlık ettiği Milletlerarası Ceza Mahkemesi’nde başladı.
Duruşma mahkeme başsavcısının Darfur’daki katliamlara ilişikin iddianameyi okumasıyla başladı. Bunun için 6 saatlik bir mühlet ayrıldı.
‘Acımasız bir komutan’
Başsavcı Karim Ahmed Khan, Ali Muhammed Ali Abdal Rahman, elinde bulundurduğu güç ile gurur duyan “acımasız bir komutan” olarak tanımladı.
Akabinde sanık Abdal Rahman’ın yeminsiz kısa tabiri alındıktan sonra, mağdurların avukatları da kısa bir sunum yapacak.
Darfur katliamından sonra yıllarca kaçan Abdal Rahman 2020 yılında Orta Afrika Cumhuriyeti’nde kendi isteğiyle teslim oldu. Eski milis kuvvetleri önderi hakkında, “insanlığa karşı hata ve savaş hatası kapsamında, cinayet, insanlık dışı muamele, tecavüz, azap, zorla göç ettirme, zulüm, yapma ve cinayete teşebbüs” üzere 31 farklı suçlama var.
72 yaşındaki Abdal Rahman, hakkındaki suçlamaları reddediyor. Abdal Rahman, mahkemede “masum” olduğunu öne sürdü.
Memleketler arası mahkemeye nazaran, Abdal Rahman ve buyruğundaki milisler; tecavüz, azap, öldürme ve yağmalama dahil çok sayıda kabahat işledi.
Mahkeme, Darfur’da, Sudan hükümetinin “savaş hataları ve insanlığa karşı hataların işlenmesiyle sonuçlanan” isyanla gayret stratejisinin Ali Muhammed Ali Abdal Rahman tarafından uygulandığını vurguladı.
- Sudan’ın yol haritası neden şaştı, muhtemel senaryolar neler?
- Memleketler arası Af Örgütü: Sudan güvenlik güçleri Darfur’da hala savaş kabahatleri işliyor
- Sudan’a ‘kimyasal saldırı’ suçlaması
Ömer el-Beşir gözaltında, şimdi iade edilmedi
Darfur’daki çatışmalar, birinci olarak 2003’te çoğunlukla Arap olmayanların ayrımcılık ve gelişme eksikliğinden şikayet ederek hükümete karşı silaha sarılmasıyla başladı.
Sudan Devlet Lideri Ömer el-Beşir, isyancılara karşı savaşmak için çoğunlukla Arap Cancavid milislerini seferber etti.
Sivil nüfusa karşı yaygın etnik paklık suçlamalarıyla yüzlerce köy yakıldı ve yağmalandı.
BM Güvenlik Kurulu, 2005 yılında Memleketler arası Ceza Mahkemesi’ne dava açılmasına karar verdi.
Memleketler arası Ceza Mahkemesi, Darfur katliamı nedeniyle Ömer el-Beşir hakkında yakalama kararı çıkarmıştı. Savaş ve soykırım kabahati işlemekle suçlanan el-Beşir, 2019’da bir darbeyle devrildikten sonra şu anda ülkesinde gözaltında tutuluyor.
Sudan, memleketler arası mahkeme ile ilgili mukavelelere taraf olmadığı için, el-Beşir, şimdi Lahey’e iade edilmedi.
Mevcut askeri rejim geçen yıl el-Beşir ve öbür eski önderlerin Lahey’de yargılanacağına kelam verdi.
Mağdur yakınları ve Sudanlı insan hakları savunucuları, davayı “tarihi” olarak kıymetlendiriyor.
Mağdur avukatlarından insan hakları savunucusu Mossaad Muhammed Ali, duruşma öncesi yaptığı açıklamada, “Darfur’da cezasızlık döngüsünün kırıldığı günü görmek için savaşmayı asla bırakmayan kurbanlar ve hayatta kalanlar için çok değerli bir gün” dedi.
Sudanlı avukat, davanın Abdal Rahman ve komutası altındaki milisler tarafından işlenen bilhassa müthiş cinsel hatalar konusundaki sorumluluğuna ışık tutmasın beklediklerini vurguladı
