Elmas Topcu
Almanya’da çok sağcı Nasyonal Sosyalist Yeraltı (NSU) isimli terör örgütünün varlığı, 4 Kasım 2011’de Eisenach kentinde düzenlenen bir banka soygunuyla ortaya çıkmıştı. Soygunda polisle yaşanan kovalamaca sonrası NSU örgütü üyeleri Uwe Mundlos ve Uwe Böhnhardt’ın bir karavanda meyyit bulunmalarıyla ortaya çıkmış, akabinde da 185 kilometre doğudaki Zwickau kentindeki konutlarında yangın çıkmıştı. Kundaklama olduğu tespit edilen yangında ziyan görmeden kurtarılan çok sayıda doküman, fotoğraf ve görüntü ele geçirildi. Çizgi sinema kahramanı Pembe Panter’in yer aldığı bir görüntüde ise NSU isimli bir örgütten ve 2000-2007’de işlenen cinayetlerden bahsediliyor, ayrıyeten öldürülen şahısların kurşunlanmış fotoğrafları görülüyordu.
Böylelikle NSU’nun yedi yıl zarfında Almanya’nın farklı kentlerinde 8’i Türkiye kökenli biri Yunan, biri Alman polis 10 kişiyi öldürdüğü anlaşıldı. Bilinen üç üyesi olan örgütün, 10 cinayetin yanı sıra en az 15 banka soygunu ve en az iki ağır bombalı taarruz düzenlediği tespit edildi. NSU davası sırasında Köln’de düzenledikleri iki hücum dışında, seri cinayetlere başladıkları yer olan Nürnberg’te 23 Haziran 1999 tarihinde Türkiye kökenli bir vatandaşın işlettiği birahaneye el fenerine yerleştirilmiş bomba koyanların da onlar olduğu ortaya çıktı.
Köln’de iki bombalı akın
Köln’deki taarruzlardan birincisi, market işleten İranlı ailenin dükkanına 19 Ocak 2001’de bir Noel armağan kutusunda bırakılan patlayıcıyla düzenlenen idi. Olayda ailenin kızı ağır yaralandı, dükkan büsbütün ziyan gördü. Aile her şeyini bir anda kaybetti. Babanın yıllar sonra, NSU örgütünün bilinen hayattaki tek üyesi Beate Zschäpe’nin yargılanması sırasında “Geriye baktığında patlayıcının sabah erken saatte müşteri yokken ve yakındaki okuldan çocukların tenefüste gelmesinden evvel meydana gelmiş olmasına, hiç cürmü günahı olmayan beşerler yerine yalnızca kendilerinin ziyan görmesine, acı duysalar da şükür ettiklerini” formundaki kelamları hafızalara kazındı.
NSU, Köln kentinde 9 Haziran 2004’te ise Türkiye kökenlilerin dükkan ve restoranlarının bulunduğu Keup Caddesi’nde çivili bomba saldırısı düzenledi. Sevilen bir berber dükkanının çabucak önünde duran bir bisiklete yerleştirilen patlayıcı gücü yüksek bombanın infilak etmesi sonucu birden fazla ağır, 22 kişi yaralandı. Can kaybı yaşanmaması büyük bir talihti.
Polis, bu taarruzun temasını araştırırken evvel sigortayı dolandırmak üzere Türkiye kökenli esnafın sahtekârlık yapmış olabileceği ihtimali üzerinde durdu. Ardından Kürtler ile Türkler ortasında bir uyuşmazlıkla ya da PKK ile irtibatlı olabileceği düşünüldü. Patlamanın mağdurları tekraren sabaha karşı meskenlerinden özel komandolar eşliğinde alınıp çapraz sorguya tabi tutuldular. Kimi esnafın bilinmeyen fiziki ve teknik takibe alındığı da yıllar sonra örgütün ortaya çıkması ve yargılama sürecinin başlamasıyla ortaya çıktı.
Polisin hiç çok sağ üzerinde durmaması, yıllarca fail yahut kuşkulu de bulamaması, ısrarla da olaylarda mafya,uyuşturucu, PKK ve Türk-Kürt çatışması, sigorta yolsuzluğu üzere savlara ağırlaşması mahallede kimi esnaf ve mahalle sakinini birbirine inançsız hale getirdi.
Birçok mahalle sakini ise başından beri olayın ardında çok sağcıların, Neonazilerin olduğunu savunuyordu. 9 Haziran 2004’deki kamera kayıtlarını izleyen esnafa nazaran bu, bir Neonazi ataktı. Onları buna ikna eden iki ipucu vardı: Biri bombanın bisiklete yerleştirilmiş olması, ikincisi de bisikleti patlamanın meydana geldiği Özcan Kuaför’ün önüne bırakan bireylerin de Türk yahut Kürt üzere görünmemesi. Lakin cadde sakinlerinin bu tezinin araştırılması talebine yaklaşık dört sene sonra Köln Başsavcılığı olumsuz cevap verdi ve soruşturma takipsizlikle sonuçlandı.
Derin devlet kuşkusu
NSU cinayetlerinin geç ortaya çıkması, daha sonra cinayetlerle ilgili yürütülen soruşturmalarda tespit edilen ihmaller ve kusurlar, hücumların ardında derin devlet olup olmadığı, yani “gizli bir gücün” soruşturmaları engelleyip engellemediği kuşkusuna neden oldu.
Kassel kentinde işlettiği internet kafede 2006 yılında 21 yaşındayken öldürülen Halit Yozgat’la ilgili evraka yansıyan ayrıntılar da bu kuşkuyu güçlendirmişti. Cinayetten çabucak evvel Anayasayı Müdafaa Teşkilatı çalışanı olduğu belirlenen Andreas Temme isimli kişinin olay mahallinde bulunduğu ortaya çıkmıştı. Olay sonrası Temme polis tarafından gözaltına alınmış, lakin cinayeti görmediğini sav eden Temme, kanıt yetersizliği nedeniyle özgür bırakılmıştı. Temme’nin cinayette bir rolü olup olmadığı ise hâlâ belirsizliğini koruyor.
Haziran 2012’de ise NSU’nun ortaya çıkmasından yalnızca birkaç gün sonra Almanya’da iç istihbarattan sorumlu olan Anayasayı Müdafaa Teşkilatı’nda NSU örgütü üyeleriyle kontaklı evrakların yok edildiğinin fark edilmesi de derin devlet kuşkusuna yol açtı.
Bu olayın akabinde periyodun teşkilat lideri Heinz Fromm misyonundan istifa etti.
Sanıklar ve aldıkları cezalar
İhmal tartışmalarıyla devam eden soruşturma sonrası NSU’ya yönelik hazırlanan iddianame 2012 yılında kabul edildi. Dava Mayıs 2013’te sıkı denetimler altında Münih’te başladı. Temmuz 2018’de sonuçlanan davada, NSU’nun yaşayan tek üyesi olarak bilinen sanık Beate Zschäpe, 10 kişinin öldürülmesine yardım ve yasa dışı terör üyeliğinden müebbet mahpus cezasına çarptırıldı. Ayrca örgüte silah temin eden Ralf Wohlleben de cinayete yardımdan hatalı bulundu ve 10 yıl ağır mahpus cezasına çarptırıldı. Carsten S. ile Holger G. isimli sanıklar da örgüte silah yahut doküman, araç ve materyal temin etmekten 3 ve 2 yıl mahpus cezalarına çarptırıldı.
NSU davasının ana sanığı Zschäpe, aldığı müebbet mahpus cezasına itiraz etti ve bahis Federal Yüksek Mahkeme’ye taşındı. Lakin Yüksek Mahkeme, Zschäpe hakkında verilen 10 cinayete yardım ve yasa dışı örgüt üyeliğinden aldığı cezayı onayarak Zschäpe’nin temyiz başvurusunu geri çevirdi. Zschäpe’nin mahkumiyet kararını Eylül ayında bu kere de Federal Anayasa Mahkemesi’ne taşıdığı geçen hafta ortaya çıktı.
NSU kaç kişiydi, destekçileri var mıydı?
Almanya’da 2012 yılında kurbanları anmak için bir devlet merasimi düzenlenmiş, Başbakan Angela Merkel, merasimde NSU cinayetlerinin aydınlatılacağı kelamını vermişti. Fakat Merkel, “Size Almanya’nın başbakanı olarak cinayetlerin aydınlatılacağı kelamını veriyorum. Yardım edenleri, onların yardımcılarını, art plandaki adamları açığa çıkarma ve hatalılardan yargı önünde hesap sorma kelamı veriyorum” dediyse de NSU tüm boyutlarıyla bugüne kadar hâlâ tam olarak aydınlatılmadı.
İç istihbarattan sorumlu Anayasayı Muhafaza Teşkilatı’nın bugünkü lideri Thomas Haldenwang de geçen ay Berlin’de katıldığı bir toplantıda NSU cinayetlerinin tüm taraflarıyla aydınlatılamadığını teslim etti. NSU’nun ortaya çıkışının teşkilat tarihinin en derin krizi olduğunu ve “komple başarızlık” olarak hissedildiğini söyleyen Haldenwang, hâlâ kendisi için de pek çok sorunun karşılıksız kaldığını, örgütün hayattan kopardığı insanları kimin, neye nazaran seçtiğini, katilleri cürüm işledikleri kentlerde kimlerin desteklediğini, neden NSU ortaya çıktığında istihbaratta evrakların yok edildiğinin ortaya çıkarılamadığına dikkat çekti.
NSU hakkında bir kitap yazan ve çok sağcılıkla ilgili araştırmalarıyla bilinen siyaset bilimci Prof. Dr. Hajo Funke’ye nazaran ise cinayetlerin çok sağcılar tarafından işlenmiş olabileceği istikametinde soruşturma yapılmasını başta engelleyen kişi, birinci cinayetlerin işlendiği Bavyera’da devrin içişleri bakanı olan, Hristiyan Toplumsal Birlik üyesi (CSU) Günter Beckstein’di. Funke, emniyette olayın ardında çok sağcıların olabileceği tarafında soruşturma yapmak isteyen polisler olduğunu ve soruşturmanın engellendiğini tez ediyor.
İki ay evvel ölen Federal Emniyet Teşkilatı eski lider yardımcısı Jürgen Maurer de hayatteyken bu tezi doğrulayan açıklamalarda bulunmuştu.
NSU avukatına nazaran ardında derin devlet yok
Nürnberg’te 2005’te işlettiği döner büfesinde öldürülen İsmail Yaşar’ın ailesinin avukatı Aziz Sarıyar’a nazaran ise NSU’nun ardında bir derin devlet yahut devlet ünitelerinde organize bir yapılanma yok. Ona nazaran, hem istihbarat hem emniyet hem de öteki ünitelerdeki kimi polisler, küçük kümeler veya sorumlular NSU’ya göz yumdu ve ipuçlarını ilgili makamlara aktarmadı, hatta kimi belgeleri muhtemelen de yok etti.
Bu yolla katillerin pasif biçimde korunduklarını söyleyen Sarıyar, Almanya’da hâlâ vakit zaman emniyet ve istihbaratta çok sağcı yahut sağcıları destekleyenlerin varlığına işaret ediyor ve NSU terör örgütünün aktif olduğu devirde de emsal polislerin varlığının kuvvetle mümkün olduğunun altını çiziyor.
Almanya’da Türkiye kökenlilerin birçoklarında olduğu üzere avukat Aziz Sarıyar’da da NSU’nun ortaya çıkmasıyla büyük bir itimat kaybı yaşamış. Yargı sisteminin bir kesimi olarak da Aziz Sarıyar, “Kendi kendime sordum, polisin tez ettiği üzere, biz vatandaşların dostu ve koruyucusu olup olmadığını düşündüm” diye yaşadığı süreci anlatıyor. Fakat hiçbir vakit Almanya’yı terk etmeyi düşünmediğini vurgulayan Sarıyar, “Bunu yapamazdım, zira aslında katillerin, hatalıların da esasen gayesi oydu, direnmeden, korkutup Almanya’yı terk etmemizi istiyorlardı. Alanı onlara teslim edemezdim, bu onların işini kolaylaştırmak olurdu sadece” diye konuşuyor.
DW Türkçe’ye konuşan avukat Sarıyar’a nazaran müvekkili Yaşar Ailesi ve öteki kurban yakınları açısından NSU bir travma ve kapanması sıkıntı bir yara. Lakin bir nebze de olsa onları rahatlatan, ömür uzunluğu mahpusa mahkum edilen Beate Zschäpe’nin cezasının onanmış olması.
Sarıyar’ın aktardığına nazaran müvekkili Yaşar Ailesi ve muhtemelen de öteki aileler için NSU davasiyla öbür kıymetli bir nokta daha resmen kayıtlara geçti. O da İsmail Yaşar’ın ve öbür kurban ve mağdurların masumiyeti. “Özellikle İsmail Yaşar’ın annesi için bu çok önemliydi” diyen Sarıyar, “Evladının yasa dışı bir iş yapmadığı, cürüm işlemediği, günahsız olduğu kayıtlara geçmeli ve bütün argümanlar kayıtlardan silinmeliydi ve bu oldu” formunda kelamlarını tamamlıyor.