Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Türkiye’ye Osman Kavala hakkındaki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına uyma daveti yapan 10 ülkenin büyükelçilerini istenmeyen kişi ilan etme açıklamasına kelam konusu ülkelerden birinci yansılar gelmeye başladı.
Norveç hukukun üstünlüğüne uyması için Türkiye’ye davet yapmaya devam edeceklerini açıklarken Avrupa Parlamentosu Lideri David Sassoli “Sindirilmeyeceğiz. Osman Kavala’ya özgürlük” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan dünkü konuşmasında ortalarında ABD, Almanya ve Fransa’nın da yer aldığı 10 ülkenin büyükelçileri için “Gerekli talimatı ben de Dışişleri Bakanımıza verdim. Ne yapması gerektiğini söyledim. ‘Bu 10 tane büyükelçinin bir an evvel istenmeyen adam ilan edilmelerini çabucak halledeceksiniz’ dedim. Bunlar Türkiye’yi tanıyacaklar. Türkiye’yi bilmedikleri, anlamadıkları gün burayı terk edecekler” demişti.
Reuters’a konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi haberleri takip ettiklerini ve mevzuya netlik getirmesi için Türkiye Dışişleri Bakanlığı’yla bağlantıya geçtiklerini söyledi.
Ajansa bilgi veren bir Alman Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, 10 ülkenin bu mevzu hakkında irtibat halinde olduğunu açıkladı.
Norveç: Türkiye’ye davet yapmaya devam edeceğiz
Norveç Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Trude Maaseide, “Büyükelçimiz istenmeyen kişi ilan edilmeyi hak edecek hiçbir şey yapmadı” dedi, Türkiye’den şimdi kendilerine bir bildiri iletilmediğini söyledi ve ekledi:
“Türkiye’yi, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’ni imzalayarak uymaya taahhüt ettiği demokratik standartlar ve hukukun üstünlüğüne uymaya davet etmeyi sürdüreceğiz.”
Avrupa Parlamentosu Lideri David Sassoli de Twitter hesabından “10 büyükelçinin istenmeyen kişi ilan edilmesi Türk hükümetinin otoriterleşmesinin bir işareti” paylaşımında bulundu.
Sassoli “Sindirilmeyeceğiz. Osman Kavala’ya özgürlük” sözlerini kullandı.
Yeni Zelanda Dışişleri Bakanlığı ise Türkiye’den resmi bir bildirim almadan hususla ilgili yorum yapmayacaklarını söyledi. Bakanlığın açıklamasında Yeni Zelanda’nın Türkiye ile bağlarına bedel verdiği aktarıldı.
Danimarka Dışişleri Bakanı Jeppe Kofod da şimdi resmi bir bildirim almadıklarını, bahis hakkında müttefik ülkelerle bağlantı içinde olduklarını söyledi ve ekledi:
“Ortak açıklamamızda da yer alan ortak kıymetlerimizi ve prensiplerimizi savunmaya devam edeceğiz.”
Alman diplomat ve Münih Güvenlik Konferansı Lideri Woflgang Ischinger, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda Türkiye’nin bu türlü bir adım atması durumunda AB’nin ortak bir tavır alarak Avrupa Birliği’ndeki tüm Türk diplomatları hudut dışı etmesini önerdi.
Ischinger’in paylaşımına bir karşılık yazan Alman Yeşiller Partisi’nin kıdemli siyasetçilerinden Cem Özdemir de “Batılı demokrasilerin, Ankara’da net bir biçimde anlaşılacak ortak bir ortak karşılık vermesine muhtaçlığımız var” dedi.
Özdemir’in ismi, Almanya’da devam eden koalisyon görüşmelerinde dışişleri bakanı adayları ortasında geçiyor.
Muhalefetten reaksiyonlar
CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “mahvettiği iktisada yapay münasebetler yaratma çabasında” olduğunu söyledi.
Gelecek Partisi önderi ve eski başbakan Ahmet Davutoğlu ise böylesi bir adımın Türkiye tarihinin en büyük diplomasi krizi olacağını söyledi.
Kelam konusu ülkelerin Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler olduğunu söyleyen Davutoğlu, “Hukuku ayaklar altına alarak, dış politikayı at pazarlığına çeviren bu iktidar, ülkemizin prestijini yok etmiştir. Kavala’ya her vatandaşımızın hak ettiği bağımsız ve adil yargılanma hakkını verdiğinizde öbür başşehirleri de susturursunuz” dedi.
Açıklamada hangi tabirler yer almıştı?
10 ülkenin 18 Ekim’deki ortak açıklamasında şu tabirler yer almıştı:
“Bugün, Osman Kavala’nın tutukluluğunun başlamasının 4. yıl dönümü. Daha evvel verilen beraat kararının akabinde farklı davaların birleştirilmesi ve yeni davaların açılması yoluyla davasında süregelen gecikmeler, demokrasiye, hukukun üstünlüğüne ve Türk yargı sisteminin şeffaflığına gölge düşürüyor.
“Kanada, Fransa, Finlandiya, Danimarka, Almanya, Hollanda, Yeni Zelanda, Norveç, İsveç ve Amerika Birleşik Devletleri büyükelçilikleri olarak birlikte, Türkiye’nin memleketler arası yükümlülükleri ve iç hukukuyla uyumlu halde, bu davanın adil ve süratli biçimde sonuçlandırılması gerektiği kanısındayız. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu konudaki kararları doğrultusunda Osman Kavala’nın derhal hür bırakılmasının sağlanması için Türkiye’ye davette bulunuyoruz.”
Açıklamaya ABD, Fransa, Almanya, Hollanda, İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka, Kanada ve Yeni Zelanda imza atmıştı.
Erdoğan’ın ‘Soros artığı’ kelamı sonrası Kavala’dan savunma yapmama kararı
21 Ekim’de de Erdoğan, Afrika seyahati dönüşü uçaktaki gazetecilerin sorularını yanıtlarken “Bakın artık AİHM (Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi) bir karar almış. Bu Kavala denilen Soros artığıyla ilgili olarak Türkiye’yi adeta burada mahkum etmek istiyorlar. 10 tane büyükelçi bu açıklamayı niçin yapar? Bu Soros artığını savunanlar, bunu nasıl bıraktırırız uğraşı içindeler. Söyledim Dışişleri Bakanımıza, bizim bunları ülkemizde ağırlamak üzere bir lüksümüz olamaz.” demişti.
Akabinde da Osman Kavala yazılı bir açıklama yaparak artık duruşmalara katılmayacağını tabir etti:
“Bana yöneltilen suçlamalar rastgele bir kanıta dayanmıyor olmasına karşın dört yıldır tutukluyum. Cumhurbaşkanı’nın karar giymemiş ve yargılaması devam etmekte olan bir bireye yönelik aşağılayıcı ve lekeleyici tabirleri, insan haysiyetine atak niteliğindedir. Bunlar hatalı olduğum algısı yaratan ve yargıyı direkt etkileyen bildirilerdir.
“Bu kurallar altında adil bir yargılama yapılmasına imkân kalmadığından, bundan sonra duruşmalara katılmamın ve savunma yapmamın anlamsız olacağına inanıyorum.
“Hukuk devletini savunan bir yurttaş olarak, yargının maruz kaldığı bu durumu meşrulaştırıcı bir edimde bulunmanın yanlışsız olmadığını düşünüyorum.”