Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, Anayasa Mahkemesinin “ulusal maddelerin AB maddelerinden üstün olduğu” kararına AB’den gelen tenkitlere karşılık, “Tehdit lisanını reddediyoruz. AB siyasetçilerinin Polonya’ya şantaj yapmasına müsaade vermeyeceğim.” dedi.
Polonya Başbakanı Morawiecki, Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen’in Polonya’da hukukun üstünlüğü konusunda bir müddettir kaygılı olduklarını, Anayasa Mahkemesinin son kararının bunu dana da kötüleştirdiğini belirttiği açıklamasına reaksiyon gösterdi.
Polonya’nın AB’ye katılırken “eli boş gelmediğini” lisana getiren Morawiecki, AB’nin doğu hudutlarını Litvanya ve Letonya ile birlikte Polonya’nın koruduğunu, ülkesinin AB’ye ekonomik kazanımlar getirdiğini, Polonya halkının çoğunluğunun AB üyeliğine takviye verdiğini belirtti.
“Polexit üzere palavraların yayılmaması gerekir”
Polonya’ya yönelik hukukun üstünlüğü tenkitlerine karşılık veren Morawiecki, AB’nin tarihteki en başarılı milletlerarası birliktelik olduğunu lakin “bir devlet” olmadığını, AB içindeki devletlerin egemenlik haklarının bulunduğunu vurguladı.
Morawiecki, AB maddelerinin “bazı alanlarda” ulusal maddelerden üstün olduğunu belirterek, “Polonya Anayasa Mahkemesinin son kararının bir yanlış anlaşılma objesi haline geldiğini görüyorum.” dedi.
Morawiecki, “Polonya’nın en üst yasası anayasadır. Anayasamız, her türlü kanunun üstünde gelir ve unsur Polonya hükümeti tarafından korunmaktadır. Polonya Anayasa Mahkemesi hiçbir vakit AB mutabakatlarının koşullarının Polonya maddeleriyle uzlaşmaz olduğuna yönelik bir karar vermemiştir. Tam aksine Polonya AB mutabakatlarına uymaktadır.” dedi.
Emsal kararların Almanya, Fransa, Danimarka, İtalya, İspanya üzere öteki AB ülkelerinde de verildiğini savunan Morawiecki, “Polonya’nın AB’den ayrılması, Polexit üzere palavraların yayılmaması gerekir.” diye konuştu. Morawiecki, şunları söyledi:
“Üye ülkelerden talimat almaya yahut bir şeylerin dikte edilmesini asla kabul etmeyiz. Ortamızda benzerlikler ve farklılıklar var. İş birliği yapacaksak bu çeşit farklılıkların olduğunu kabul etmemiz gerekir. Sadece yasal sistemlerimiz farklı diye AB çökecek değildir. Onlarca yıldır bu formda devam ediyoruz. Tahminen gelecekte hukuk sistemlerimizi uyumlu hale getiririz ancak bunun olması için hâkim devletlerin hükümran kararları gereklidir.”
Varşova-Brüksel tansiyonu
Varşova ile Brüksel ortasında bir müddettir devam eden hukukun üstünlüğü tartışmalarının akabinde Polonya Anayasa Mahkemesinin 7 Ekim’deki kararıyla yeni bir gerginlik ortaya çıkmıştı. Mahkeme, ülkenin ulusal maddelerinin kimi AB maddelerinden evvel geldiğine yönelik karar açıkladı.
Mahkemenin kararında, “Avrupa Adalet Divanı’nın Polonya adalet sistemine müdahale eforları hukukun üstünlüğü prensibini, Polonya anayasasının üstünlüğü unsurunu ve ayrıyeten Avrupa entegrasyonu sürecinde egemenliğin korunması unsurunu ihlal etmektedir.” sözü yer aldı.
Polonya’nın hukukun üstünlüğü, basın özgürlüğü, yargı bağımsızlığı üzere bahislerdeki uygulamaları son yıllarda AB içinde eleştiriliyor.
AB Komitesinin “Hukukun Üstünlüğü 2021” raporunda, Polonya’da yargı bağımsızlığının tehdit altında olduğu ve bunun kaygı verici olduğu tabir edilmişti.
Avrupa Adalet Divanı da Polonya Yüksek Mahkemesinde yargıçlara karşı kurulan disiplin konseyini ve atanma tekniğini eleştiriyor.
