Birçok futbol sever için, Dünya Kupası Finali bu sporun tepe noktasındaki müsabakasıdır. Pekala şöyle bir hayal kurun: Ya o müsabaka bir gün en güzel robotlar ve en âlâ beşerler ortasında oynanırsa?
Kulağa çok uzak bir ihtimal üzere geliyor olabilir ancak robot mühendisliği ile uğraşan bir küme bilim insanı tarafından başlatılan Robot Dünya Kupası ya da RoboCup’ın, geleceğe dair savlı planları var.
“21. yy’ın ortasına kadar, büsbütün otonom robotlardan oluşan bir futbol kadrosu, o tarihteki Dünya Kupası şampiyonu insan futbol ekibini, FIFA’nın resmi kuralları içinde yapılacak bir müsabakada yenecektir.”
RoboCup’ta şu anda yarışan ekiplerde, ileri düzey yapay zeka yazılımları kullanarak pas yahut şut çekebilecek formda kendi kendilerine karar verebilen, insan halindeki robotlar bulunuyor.
Lakin bu robot futbol ekipleri 2050 yılında bir maçta, insanlardan oluşan bir Dünya Kupası şampiyonunu yenebilir mi?
RoboCup tertibi lideri Peter Stone, “Kesinlikle olabilir” diyor ve devam ediyor: “Buna büyük para yatırmasam bile muhakkak robotlara karşı bahis de oynamazdım. “30 yıl teknolojik manada çok uzun bir müddet. Bu vakit dilimi içinde çok şey olabilir.”
Peter Stone Dünyanın dört bir yanından kadrolar, şu anda bir dizi farklı kategoriye sahip olan global çaptaki yarışta uzunluk gösteriyor. Standart Lig’de ekiplerin tümü, misal mekanik özellikleri olan robotlarla alana çıkıyor. Kadroları birbirinden ayıransa yapay zeka yazılımlarının yaratacağı fark oluyor.
Grupların kendi robotlarını tasarlayarak inşa ettiği İnsansı Robotlar Ligi’nde (Humanoid League) ise, yapay zeka teknolojileri ve robotik mühendislikleri tekrar takımlar tarafından geliştiriliyor.
Tertipteki, öbür etkinlikler ortasında robotların arama ve kurtarma senaryolarında rekabet ettiği ‘RoboCup Kurtarma’ ve üretim ve teslimat üzere işlere dayalı misyonlara odaklanan ‘RoboCup@Work’ müsabakaları bulunuyor.
Lakin müsabakanın asıl odak noktası futbol.
Profesör Stone, “Aşılması gereken zorluk; bir insan kadar süratli ve çevik hareket edebilen, Beckham üzere falso verebilen, topa vurduğunda taraf değiştirtebilen bir robot yapmak” diyor ve devam ediyor:
“20 yıl evvel şu anda olduğumuz yeri hayal bile edemezdim, lakin daha gidilecek daha çok yol var.”
RoboCup’ta yarışan ekipler ortasında, Kanada’daki Dalhousie Üniversitesi’nden yapay zeka ve robotik bilimi üzerinde çalışan öğrenciler ve işçiden oluşan bir takım var.
2019’dan bu yana hiçbir fizikî turnuvanın koronavirüs nedeniyle yapılmaması nedeniyle, son RoboCup tertibi sanal bir ortamda düzenlendi. RoboCup Yazılım Ligi ismi altında yapılan yarışta takımlar bir bilgisayar oyununun içinde yarıştı ve bu turnuvayı Cyrus kazandı.
Cyrus grubunun oyuncusu olan bilgisayar mühendisi akademisyen Mehtap Sarvmaili, robotik spor tertiplerinin ileride yaygınlaşacağını ve mümkün olarak da çıkarlı olacaklarını öngördüğünü söylüyor:
“Bu olabilir ya da olmayabilir. Ancak bu tezli amaç, global ölçekte, heyecan katsayısı yüksek bir topluluğu bu gayede yapay zeka geliştirme konusunda motive ediyor.
“Tıpkı beşerli etkinlikler üzere, reklamlar yoluyla maddi manada yararlı olabilir”
Fakat uzun vadede, robotlu spor tertiplerinin destekçileri bile, spor severlerin ilgisini bu müsabakalarda tutabilmenin zorluğuna işaret ediyor.
Profesör Stone buna örnek olarak, IBM’in geliştirdiği Deep Blue (Derin Mavi) isimli bilgisayarın, satranç ustası Garry Kasparov’u 1997 yılında yenmesini gösteriyor. O oyundan sonra insan ve bilgisayar ortasındaki müsabakalar çok ilgi çekmedi.
Stone, “Yapay zeka ile uğraşan toplulukta, insan düzeyine yaklaşma noktasındaki her türlü teşebbüs heyecan yaratır. Etrafında büyük patırtı kopar lakin sonra ilgi azalabilir” diyor.
Profesör Stone, RoboCup’lardan elde edilecek gerçek yararın, bu alanda yapılacak çalışmalarla, robotik teknolojiler dünyasına yapılacak katkı olduğunu öngörüyor.
Dünyanın önde gelen robot teknolojileri firmalarından Amazon Robotics, bu ismi almadan evvel RoboCup kazananı olan Raffaello D’Andrea tarafından kurulmuş bir teknoloji şirketiydi.
D’Andrea, 2003 yılında kurduğu Kiva Systems’i, 2012 yılında perakende devi Amazon’a 775 milyon dolara (566 milyon sterlin) sattı ve ismi Amazon Robotics oldu.
Bugün Amazon Robotics tarafından geliştirilen binlerce robot, Amazon depolarında sipariş çizgisinin her evresinde kullanılıyor.
Profesör Stone da, “Yaratıcı teknolojiler alanında istekli çok sayıda uzman kişiyi bir ortaya getiren aktifliklerin, diğer büyük tesirler yaratmak üzere sonuçları olur” diyerek D’Andrea’nin Amazon’a geçişini kıymetlendiriyor.
Kimileri için, spor dünyasındaki robotlar şimdiden çok farklı bir tesir yaratmaya başladı.
Haziran ayında, ABD’deki bir robotik firması olan OhmniLabs ve araba üreticisi Volkswagen, gelişmiş bir görüntü konferans teknolojisi sağlayan telepresence robotları Champ’i (Şampiyon) tanıttı.
Champ, bir futbol maçına yahut diğer bir spor aktifliğine katılamayacak kadar hasta olan çocukların, favori ekipleriyle uzaktan alana çıkabilmeleri için geliştirildi. Bu teknoloji sayesinde, alanda olanları görebiliyor, duyabiliyor ve oyuncularla robot aracılığı ile konuşabiliyorlar.
Champ, Temmuz ayında oynanan ABD – Meksika bayanlar futbol maçında birinci defa görücüye çıktı ve ender görülen bir kemik kanseri hastası olan genç Luna Perrone’nin şahsen orada bulunmayı deneyimlemesini sağladı.
Pekala 2050 yılında robotlardan oluşan bir ekip, insanların şampiyonunu yenerken, Champ tezahürat yapıyor olabilir mi?
Oxford Üniversitesi’nden yapay zeka ve robot teknolojisi uzmanı Profesör Sandra Wachter, buradaki zorluğun fizikî yetenek kadar zihinsel yetenekler olduğunu söylüyor:
“Futbol alanı içinde, uyulan ve sıklıkla da değiştirilebilen oyun stratejileri ve dizilişleri var.
“Birkaç saniye içinde gol fırsatı ortaya çıkabilir ve o anı sonuca çevirmek için de çok süratli hareket edilmesi gerekir. Bunun olması için, grup arkadaşları güzel bir sezgi ve inanç ile kelamsız – kelamlı bağlantının varlığı gereklidir.
“Konu futbol olduğunda, ileride bir etapta robotlar, insan kapasitesini aşabilir, fakat bunun ne vakit olacağını söylemek güç.”