Moskova’daki bir seçim posterinde, “Birlikte olursak seçebiliriz” iletisi yer alıyor.
Slogan vurucu lakin aldatıcı. Ülkedeki muhalefet, bugünkü Rusya’da seçime kimin girip kimin girmeyeceğine yetkililerin karar verdiğini söylüyor.
Sosyolog Vladislav Inozemtsev, “Seçimlerimiz kukla tiyatrosu üzere… Birçok bağımsız adayın yarışına müsaade verilmiyor” diyor.
Lokal ve genel seçimlerine girmelerine müsaade verilmeyen siyasalların listesi, Rusya muhalefetinin ana figürlerini de ortaya koyuyor bir manada.
Eski bir milletvekili olan Dimitri Gudkov, “Aleksey Navalni cezaevinde ve tüm grubu siyasi yasaklı pozisyonda. Ilya Yashin ve Lev Schlossberg’in de seçimlere girmesi yasak” diyerek durumu kıymetlendiriyor.
“Bağımsız milletvekili istemiyorlar”
Bu yılın başlarında Dimitri Gudkov da seçime katılmak istediğini söyledi. Polis onun meskenine ve öbür aile üyelerinin konutlarına baskın yaptı ve kendisiyle, teyzesi gözaltına alındı.
Gudkov babasına bir ileti gönderildiğini ve şayet ülkede kalırsam teyzem ile birlikte cezaevine gireceğim ihtarında bulunulduğunu söylüyor.
Rusya’dan ayrılarak Bulgaristan’a geçen Dimitri Gudkov şu yorumu yapıyor:
“Putin’in popülaritesi azalıyor. Yetkililer bağımsız milletvekili çıksın istemiyor. Bu yüzden tüm tanınmış muhaliflerden kurtulmak istiyorlar. Putin’in zaferi için güvenlik kurumları, polis ve savcılar kilit değerde bulunuyor.”
Ülkenin en tanınmış muhalif figürü Aleksey Navalni, geniş bölümlerce siyasi olarak görülen bir mahkeme sonrası mahkum oldu. Kurduğu siyasi hareket de “aşırı” ilan edildi ve yasaklandı. Hiçbir üyesi seçime giremiyor.
Navalni tertibinin Murmansk’taki eski önderi olan Violetta Grudina, seçime girmesini engellemek için güvenlik güçlerinin çoka kaçan adımlar attığını anlatıyor.
“20 gün boyunca zorla Covid servisine yatırıldım” diyen Grudina devam ediyor: “Mahkeme kararıyla beni karantinaya aldılar ki seçime girmek için gerekli evraklarla müracaatımı yapamayayım. Televizyondaki hata dramaları üzereydi. Lakin bu Putin Rusya’sındaki bir muhalefin gerçeği.”
Yarım milyon gözlemci gerekiyor
Kremlin’i destekleyenler, siyasi rakiplerin, seçimlerden kitleler halinde uzaklaştırıldığı suçlamasını kabul etmiyor.
Birleşik Rusya partisinin evvel gelen siyasilerinden Senatör Andrey Klimov, durumun birkaç şahıstan ibaret olduğunu savunuyor:
“Siyasi duruşları nedeniyle değil, soruşturmalar nedeniyle seçime sokulmuyorlar. Ülkemdeki seçim kaideleri başka ülkelerle çabucak hemen tıpkı gibi…”
Lakin bağımsız bir seçim gözlemcisi örgüt olan Golos farklı bir fotoğraf çiziyor.
Örgütün eş lideri olan Stanislav Andreyçuk, “Rus yetkililerin, istemedikleri rastgele bir adayı seçime sokmayabilecekleri bir durumla baş başayız” diyor.
Andreyçuk devam ediyor:
“Aynı vakitte büyük hile ve sahtecilik hadiseleri da bekliyoruz. Bu seçimde sanal oy da kullanılacak ki bu da saydamlığın önünde mahzur. Üç gün sürecek seçimi tam olarak izleyebilmek için yarım milyon gözlemci gerekiyor. Bu da inanılmaz büyük bir sayı.”
Seçim salonlarındaki faaliyetinin sanal ortamda takip edilebilmesi teklifi de yetkililer tarafından reddedildi. Geçen seçimlerde, oy sahteciliği kameralara yansımıştı.
Gazeteciler ‘ajan’ ilan ediliyor
Seçimlerin arefesinde, sırf muhalefet değil medya da baskı altında.
Yetkililer, bir küme bağımsız gazeteci için “yabancı ülke ajanı” tezini kullandı.
Novosibirsk gazetecisi Petr Manyakin, “Olanlar, muhalif güçlere yapılanın bir devamı. Onlar için mantıklı olan bağımsız medyayı da dağıtmaları olur” diyor.
Manyakin daha evvel Rusya’da güçlü makamlarda oturanlar hakkında yüksek profilli araştırma evraklar yapan Proekt’de çalışıyordu.
Proekt Temmuz ayında ‘istenmeyen organizasyon’ ilan edildi ve kapatıldı.
Petr Manyakin kendisi hakkında da yasal hudutlar bulunduğunu anlatıyor: “Her üç ayda bir, Adalet Bakanlığı’na gelirlerim ve harcamalarımı göstermeliyim. Üzerimde “yabancı ajan” etiketi varken de iş bulmam çok daha zor”
Seçime girecek 12 parti var
Kağıt üzerinde Rus seçmenlerin seçme hakkı bulunuyor. Birleşik Rusya tek parti değil. Seçmen kağıdında, komünistlerden milliyetçilere 12’den fazla parti yer alacak.
Ancak sistem partileri ismi verilen bu örgütler Kremlin tarafından süzgeçten geçiriliyor. Seçime girmelerine müsaade veriliyor zira, tehdit olarak görülmüyorlar. Bu partiler, Kremlin’in ipleri elinde tuttuğu, “denetimli demokrasideki” onaylanmış ögeler.
Pekala Kremlin her şeyi tam olarak denetim altında mı tutabiliyor mu? Tam değil…
Son yıllarda Birleşik Rusya partisinin popülaritesi geriliyor. Bu da, büyük seçim zaferlerinin bağlı olduğu kontrol gücünün azalması sonucunu doğuruyor.
Aleksey Navalni, cezaevinden bile iktidar partisine kan kaybettirmek için planlar yapıyor. Buna Akıllı Oy ismi verildi.
Bu plana nazaran, iktidar partisinin karşısında hangi güçlü aday varsa o aday etrafında birleşilmesi isteniyor.
Yekililer bu planı engellemek için harekete geçti ve Navalni’nin Akıllı Oy sitesine erişim ile uygulamanın telefona indirilmesini engelledi.
Moskova, Washington’ı bu sistemlere teknolojik takviye vermekle suçluyor.
Pekala Akıllı Oy planı bir fark yaratabilir mi? Rusya’da artan otoriter işleyiş içinde sıradan bir Rus vatandaşı, özgür ve adil bir seçim yapılıp yapılmadığını umursuyor mu?
Sosyolog Vladislav Inozemtsev bu soruyu şöyle yanıtlıyor:
“Ruslar demokratik özgürlüklere karşı içten bir muhtaçlık duymuyor. Bu atmosferde bile seçmenlerin çoğunluğunun seçim haklarını kullanmayacağını görebiliyorum.
“İnsanlar bu duruma alıştılar. Şayet yaşantılarını etkilemiyorsa bu duruma uzun mühlet katlanabilirler.”
