Rusya’nın Ukrayna savaşında nükleer güçlerini teyakkuz durumuna getirmesiyle artan krize yönelik alınacak hal, dünyada bu silahların kullanıldığı birinci ve tek ülke olan Japonya’da siyasetçileri ikiye böldü.
Japonya’nın bir evvelki başbakanı Şinzo Abe, katıldığı bir televizyon programında Rusya’nın yarattığı bu yeni nükleer tehdit karşısında Japonya’nın, müttefiki ABD ile NATO’nun üyeleri ortasındakine emsal bir işbirliği çerçevesinde nükleer silah paylaşımına açık olması gerektiğini savundu.
Lakin şu anki başbakan Fumio Kişida, parlamentoya hitabında selefiyle zıt düşmek değerine bu teklife şiddetle karşı çıkarak “Ülkemizin bağlı bulunduğu nükleer aksisi üç ilkeyi müdafaamız gerektiği düşünülürse bu türlü bir şey kabul edilemez” biçiminde nitelendirdi.
Kişida’nın bahsettiği üç prensip, “Nükleer silahlara sahip olmayacağız, üretmeyeceğiz ve müsaade vermeyeceğiz” formunda pasifist Japon Anayasası’nda da yer alıyor.
Bu unsurlar, İkinci Dünya Savaşı’ndan enkaz halinde çıkan ve atom bombasına maruz kalan Japonya’da uzun vakittir yürürlükte.
Bunun bir sonucu, Japonya’nın savaştan sonra silahsızlandırılması planı çerçevesinde savunma manasında büsbütün ABD’nin himayesine girmesi ve onun nükleer şemsiyesinin altına sığınması oldu.
Şahin Abe’ye karşı güvercin Kişida
Lakin son vakitlerde bilhassa evvelki başbakan Şinzo Abe idaresi, savaş sonrası ABD tarafından dikte ettirilen bu anayasanın ilgili unsurlarını değiştirmek için uğraşsa da başarılı olamadı.
Geçen yıl onun yerine gelen Kişida ise 6 Ağustos 1945’te dünyada birinci atom bombasının atıldığı kent olan Hiroşima’nın milletvekili ve nükleer silahsızlanmayı hayatının hedefi olarak gören biri.
Japonya’nın yıllardır yürüttüğü nükleer silahsızlanma kampanyalarının da güçlü bir destekçisi.
Geçen hafta Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi ve bu hafta başında nükleer tehdidini masaya sürmesi tüm istikrarları değiştirdi.
Ülkede Nikkei yayın kümesi tarafından en son yapılan bir araştırmaya katılanların dörtte üçünden fazlası Rusya’nın Ukrayna üzerinde hak sav etmesinden sonra Çin’in de Tayvan’ı işgal etmesinden çekindiklerini belirtti.
ABD’nin Doğu Asya’da Japonya’ya daha fazla silah satmak için daima gündemde tuttuğu Çin ve Kuzey Kore tehdidinden bir türlü kurtulamayan Japonya’da hükümetin siyaseti, muhafazakar muhalifler tarafından savunma alanında pasifist kalabilmek uğruna pasif olmakla suçlanıyor.
Japonya’nın daha faal olması ve kendisini savunması gerektiğini düşünen eski başbakan Abe, birebir televizyon programında “Dünyada güvenliğin nasıl sağlandığını güzel anlamamız gerek. Yüz yüze kaldığımız gerçekleri tartışmaya açmayı tabu saymamalıyız.” halinde konuştu.
Tarihin acı gerçekleri
6 ve 9 Ağustos 1945 Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombalarının yarattığı büyük tahribat ve sayısız can kaybı nedeniyle üç nükleer silahsızlık unsuru 1967 yılında o vaktin Japonya başbakanı Eisaku Sato tarafından imzalanıp resmi siyaset haline getirilmişti.
Nagazaki’deki nükleer patlamaGün ışığına çıkan evraklara nazaran Amerikan ordusu, Japonya’nın en güneyindeki Okinawa’nın idaresini tekrar Japonya’ya devrettiği yıl olan 1972’ye dek adada gizlice nükleer silah depoluyordu.
Şu an Japonya’nın kendi nükleer silahı yahut bu tıp silahlara sahip ABD’nin silahlarını konuşlandırma muahedesi bulunmuyor.