Hollanda Başbakanı Mark Rutte’nin 10 yıl ortadan sonra Ankara’ya birinci defa gerçekleştirdiği ziyaret, Hollanda basınında 2017 yılından bu yana gergin olan iki ülke alakalarının yumuşatılması konusunda değerli bir adım olarak değerlendirildi.
Hollanda medyasına nazaran, geçmişte yaşanan diplomatik tansiyon artık geride kaldı. Türkiye’nin Ukrayna’da devam eden savaşın durdurulması için değerli bir rol oynayabileceğine işaret eden medyaya nazaran, Rutte’nin ziyareti, Batı ile tekrar yakınlaşmaya çalışan Erdoğan için de fırsat oldu.
Türkiye’ye en son 2012 yılında giden Başbakan Rutte’nin Salı günü Ankara’ya gerçekleştirdiği resmi ziyaret, Hollanda medyasında geniş yankı buldu.
Kamu yayıncısı NOS, “Rutte, Erdoğan’ı Ukrayna’daki savaşı sona erdirme eforlarından ötürü övdü” başlığıyla duyurduğu haberde, Hollanda Başbakan’ının Ankara ziyaretine, Perşembe günü yapılacak NATO başkanlar doruğunun damga vurduğu belirtildi.
NOS, Rutte’nin, savaşı diplomasi yoluyla bitirme eforları nedeniyle Erdoğan’ı övdüğünü ve Suriye’den gelen mültecileri kabul ettiği için Türkiye Cumhurbaşkanı’na teşekkür ettiğini de bildirdi.
İki ülke ortasında 2017 yılından bu yana yaşanan diplomatik tansiyona atıfta bulunan Hollanda Televizyonu, “Bugün ikisi ortasında rastgele bir düşmanlık belirtisi yoktu. Hollanda başbakanı, ‘Zaten güçlü olan ilgimizi daha da derinleştirdik’ dedi” görüşüne yer verdi.
NOS’un yorumunda, Türkiye’nin, Ukrayna’daki savaşı durdurmak için NATO ismine değerli bir rol oynayabileceği vurgulandı:
“Türkiye’nin aşağı üst tarafsız pozisyonu NATO için kıymetli olabilir.
“Arabulucu rolü Erdoğan’a çok yakışıyor. Kendisini dünya sahnesinde kıymetli bir oyuncu olarak sunma isteğiyle tanınıyor. Bölgede rol oynayan, Doğu’ya ve Batı’ya hürmet duyan biri.”
Fakat son yıllarda Türkiye Cumhurbaşkanı’nın Batı’dan uzaklaştığına dikkati çekilen yorumda, “Erdoğan son vakitlerde, Avrupa ve ABD ile tekrar irtibat kurmaya çalışıyor. Muhtemelen kendi ülkesindeki statüsünü de yükseltmek için Batı’ya karşı biraz daha hoşgörülü. Türkiye mali problem içinde ve bu da Erdoğan’ın popülaritesine ziyan veriyor” dendi.
Hollanda Televizyonu, bu nedenle Erdoğan’ın Ukrayna’daki savaşı eksiksiz bir fırsat olarak gördüğünü belirterek “Türkiye, NATO ismine arabuluculuk yapmak için ülkü bir pozisyona sahip değerli bir ülke” görüşüne yer verdi.
Hollanda’nın önde gelen gazetelerinden De Telegraaf da, “Erdoğan, Ankara ziyaretinde Rutte’yi kollarını açarak karşıladı” başlığıyla verdiği haberde, ikili münasebetlerdeki tansiyonun geride kaldığını vurguladı.
Rutte’nin, Türkiye’yi, “hem siyasi hem de askeri açıdan kıymetli bir NATO müttefiki olarak nitelendirdiğini” belirten gazeteye nazaran, Hollanda Başbakanı, Ankara’nın Montrö Sözleşmesi’ne saygılı tavrından da övgüyle kelam etti.
Rutte’nin, Türkiye’deki Suriyeli mülteciler konusunda, “Dünyada bu kadar çok mülteciyi kabul eden diğer bir ülke yok” kelamlarına de yer veren De Telegraaf, ziyarette, iki ülke bağları konusunda da sıcak iletiler verildiğini aktardı.
Hollanda’nın, 27,5 milyar dolar ile Türkiye’deki en büyük dış yatırımcı olduğunun altını çizen gazete, geçen yılki ticaret hacminin yüzde 30 artarak 11 milyar dolara ulaştığını kaydetti.
Gazete, Erdoğan’ın, Türkiye ile Hollanda ortasındaki “muazzam ticaretten” kelam ettiğine belirterek, Cumhurbaşkanı’nın , “2016 yılında belirlediğimiz 10 milyar dolarlık maksadı de aştık. Yeni maksadımız 20 milyar dolar” kelamlarına yer verdi.
De Telegraaf, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Hollanda ile işbirliğini her alanda arttırmak istediklerini söylediğini de aktardı.
Hollanda’nın en büyük haber portalı Nu.nl, Ankara ziyaretini, “Rutte Türkiye ile daha uygun bağlar istiyor” başlığıyla duyurdu:
“Rutte, Hollanda ve Türkiye ortasındaki şiddetli bağlantıyı tekrar başlatmak istiyor. Rutte’ye nazaran Türkiye ile bağlantılara pragmatik olarak bakılmalıdır. Yıllar sonra birinci defa Türkiye’nin başşehri Ankara’ya giden başbakan, ‘İlişkilerimiz her vakit özel olarak kalacak’ dedi.”
Haberde, Hollanda ile Türkiye ortasındaki siyasi bağların son yıllarda pek güzel olmadığına işaret eden Rutte’nin “Ama kendi başınıza boğulmaya devam edemezsiniz. Ayrıyeten, kimi şeyleri affetmeden ve unutmadan bağlantıyı tekrar başlatmaya çalışmalısınız” açıklaması da er aldı.
Haber portalı, Hollanda Başbakanı’nın, “Türkiye, NATO içinde kıymetli bir ortaktır. Ülke, NATO’nun güneydoğu kanadının savunması için büyük kıymet taşıyor. Ayrıyeten Hollanda ile Türkiye ortasındaki ticari bağlar çok güçlü” dediğini de aktardı.
Haberde, NATO tepesi sonrası Erdoğan ve Rutte’nin tekrar bir ortaya geleceği de vurgulandı.
RTL Haber kanalı da, Rutte’nin Ankara ziyaretinin neden değerli olduğuna ait kapsamlı bir haber yayınladı.
RTL Haber’e nazaran, Erdoğan’ın Hollanda’yı “Nazi artığı ve faşistlikle” suçladığı, öfkeli Türk vatandaşlarının portakal bıçakladığı “çılgın süreç” sonrası gerçekleşen ziyaret, bilhassa Ukrayna sorunu açısından büyük kıymet taşıyor.
Haberde, Türkiye uzmanı Prof. Dr. Erik Jan Zürcher’in, “Hollanda’nın Ukrayna’daki savaş nedeniyle baltayı gömmeye hazır olduğu” görüşüne yer verildi. Zürcher, şu yorumda bulundu:
“Başbakan Rutte’nin ziyareti Erdoğan’ı mümkün olduğunca Batı tarafına çekmeli. Rutte, Rusya’ya yönelik yaptırımlara katılmayan Türkiye’nin mümkün olduğunca NATO ve AB ile ahenk içinde olmasını istiyor. Erdoğan’ın tutumu yaptırımları etkisiz hale getiriyor. Türkiye ve bilhassa İstanbul, hala dış dünyaya turist, mülteci yahut askerlikten kaçmak için gitmek isteyen tüm Rusların rotası haline geldi.”
RTL Haber’e nazaran, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın öncelikli gayesi, ekonomik krize karşın 2023 seçimlerini kazanmak. Prof. Dr. Zürcher, Türkiye’nin, ekonomik olarak kaybetse de, siyasi olarak bu savaştan kazanacağı çok şey olduğunu düşünüyor.
Hollandalı profesöre nazaran, Erdoğan’ın hem Rusya hem de Ukrayna ile olan münasebetleri, “onu ansızın bu savaşta çok değerli bir oyuncu haline” getiriyor. Bu tıpkı vakitte Erdoğan’a Türkiye ile Batı ortasındaki bağları güçlendirme fırsatı da veriyor. Böylelikle ülkesini yine yabancı para için cazip bir yatırım ülkesi haline getirmeyi hedefliyor.
Ulusal gazetelerden Algememeen Dagblad (AD) da, ziyaretin en kıymetli noktasının, Erdoğan’ın Ukrayna ile Rusya ortasındaki arabuluculuk rolü olduğuna vurgu yaptı.
Ziyaret öncesi gazeteye konuşan uzmanlara nazaran, Türkiye – Hollanda ilgilerindeki tansiyonun bir anda ortadan kalkmayacağı düşünülürken, Ukrayna’daki savaşın her şeyi değiştirdiğinin altını çizdi.
Gazete, Ukrayna’ya insansız hava araçları temin eden Türkiye’nin, bir yandan da hem Rusya hem de Kiev idaresi ile uygun münasebetleri nedeniyle “kilit rol” oynadığına dikkati çekti.
AD”ye konuşan Türkiye uzmanı Nienke van Heukelingen, “Türkiye muhtemelen bu mevzuda bir şeyler yapabilecek tek NATO ülkesidir. Bu, Erdoğan’ı Hollanda için de değerli kılıyor. Türkiye, tansiyonu düşürme teşebbüsleri için en yeterli referanslara sahip. Erdoğan da bu rolü üstlenmeye çalışıyor ancak Putin’in müsaade verdiği kadar ileri gidebilir” dedi.
İSİM gazetesi, Rutte’nin, “Türkiye’nin NATO’nun doğu kanadını savunmadaki kıymetini vurgulayan” kelamlarına atıfta bulunarak, van Heukingen’in, “Karmaşık olan da bu rol. Türkiye pozisyon açısından vazgeçilmez, lakin Erdoğan’ın Putin ile olan uygun alakası nedeniyle Ukrayna’ya Türk askeri müdahalesi zor” kelamlarına yer verdi.
Belçika’da yayımlanan HLN gazetesi de, ziyareti, “Türkiye, AB’den üyelik müzakerelerini tekrar başlatmasını istedi” başlığıyla duyurdu.
Erdoğan’ın, Hollanda Başbakanı Rutte ile yaptığı görüşmede, “AB’nin iştirak müzakereleri faslını süratle açmasını ve gümrük birliği müzakerelerine başlamasını bekliyoruz” dediğini aktaran gazete, şu yorumda bulundu:
“Erdoğan’ın açıklamaları, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin, arabuluculuk eforlarının bir sonucu olarak Ankara’yı tekrar milletlerarası üne kavuşturduğu bir devirde geldi.”
