Steve Jobs: Apple kurucusunun bu kadar ünlü olmasına yol açan şey neydi?

Steve Jobs eşsiz, karizmatik ve kendine has bir başkandı. Apple kurucusunun 56 yaşında kanserden vefatının 10. yıldönümünde, onu dünyanın en ünlü yöneticilerinden biri yapan özelliklerini inceledik.

Ne isteyeceğinizi daha siz istemeden bilmek

Steve Wozniak ve Steve Jobs, Apple’ı birlikte kurmuştu

Steve Jobs pazar araştırmalarını sevmezdi.

“Tüketicilere ne istediklerini sorup onlara istedikleri eseri sunamazsınız. Zira o eseri sunana kadar öteki bir şey istemeye başlamış olurlar” demişti.

Pazar araştırması yerine mevcut teknolojileri uygunlaştırma, yeni eserler geliştirme ve bunları insanların kullanacağı bir hâlde bir ortaya getirme konusunda içgüdülerine güvenirdi.

2001’de iPod piyasaya sürülmeden evvel MP3 çalarlara yönelik ilgi kısıtlıydı.

iPod’dan evvelki MP3 çalarlar iri, kullanması karmaşık ve ekseriyetle sırf teknolojiyi yakından takip eden beşerler tarafından alınan eserlerdi.

Ama iPod, iPhone ve iPad o kadar albeniliydi ki toplumda büyük ilgi gördü.

Bunda Steve Jobs’un pazarlama yeteneklerinin de tesiri azımsanmayacak derecedeydi: Sattığı eserleri herkesin anlayabileceği, kolay bir formda sunuyordu.

Apple’ın eser tanıtımları Steve Jobs’un şovmenliğini gösterdiği sahnelere dönüşmüştü

Gerçekliğin bozulduğu alan

Steve Jobs kitleleri nasıl etkileyeceğini biliyordu. Bazen ne yeni, ne de çığır açan teknolojilere heyecan duyulmasını sağlayabiliyordu.

iPad 2 piyasaya çıktığında, yaptığı tanıtımın birçok tabletin “akıllı kılıfı” hakkındaydı. Bu mıknatıslı menteşelere sahip kolay bir kılıftı. Ama medyada ziyadesiyle ilgi gördü.

Deneyimli gazeteciler bile Jobs’un tesirine girmekten kurtulamıyor, sunumdan saatler sonra anlatılanları tam manasıyla özümsediklerini söylüyordu.

Bu fenomene “gerçekliğin bozulduğu alan” ismi verildi.

Üniforma

Getty Images Steve Jobs, Apple etkinliklerinde her vakit boğazlı kazak, kot pantolon ve spor ayakkabı giyiyordu

Steve Jobs son 10 yılında neredeyse daima birebir kıyafeti giydi.

Yukardan aşağıya sıralamak gerekirse: Boğazlı bir kazak, mavi Levi 501 makus ve New Balance 991 ayakkabıları.

Bu objeler minimalist şeklini yahut ferdî ve kurumsal marka çalışmasına dair kabiliyetini yansıtıyor olabilir.

Giysi şekli vakitle bilinir bir hale gelse de etrafındakilere görünüşünü umursamadığını söylüyordu.

Ama her vakit bu türlü olmamıştı.

1980’lerde kamuoyu önüne çıktığında havalı İtalyan grup elbiseler ve renkli papyonlar kullanıyordu.

Kendine mahsus giysi biçimi komedyenlerin de parodilerine bahis olmuştu.

Ayrıntıya değer vermek

Steve Jobs 2010 yılında MacBook Air’ı tanıtırken

Apple saklılığa çok kıymet verdiği için şirket içindeki tasarım süreçlerine dair çok az şey biliniyor. Ama kimi kıssalar elbette bir halde sızıyor. Ve bunların birçok, Steve Jobs’un ayrıntılara çok düşkünlüğünü içeren kıssalar.

Vaktinde Apple ile işbirliği yaparak iPhone’lara Google Maps uygulaması hazırladıklarını söyleyen bir Google yöneticisi, bir hafta sonu Steve Jobs’tan telefon aldığını ve Jobs’un Google’ın o’sunun sarı tonunun hakikat ton olmamasından duyduğu hayal kırıklığını aktardığını anlatmıştı.

iMac, iPod ve iPhone üzere eserlerin görünümü ve hissinden sorumlu olan kişi ise İngiliz dizayncı Jonathan Ive’dı.

Şirketin pek çok patentinde Steve Jobs’un isminin yanında onun ismi da yer alıyordu.

İdeoloji

Doğu ideolojisinin Jobs’un hayatında kıymetli bir rolü vardı

Steve Jobs kuşkuya yer bırakmayacak bir biçimde 1960’lar ve 70’lerde California’daki karşı kültürün bir eseriydi.

Gençliğinde Hindistan’ı ziyaret etti ve bir aşramda kaldı. Budist oldu ve Doğu ideolojisi ilerleyen yıllarda da hayatının bir modülü olarak kaldı.

Jobs o periyotta LSD kullandığını da söyledi. 1960’lardaki karşı kültürün bilgisayar sanayisini nasıl etkilediği üzerine bir kitap yazan John Markoff’a nazaran Jobs bu tecrübesi “Hayatımdaki en kıymetli 2-3 şeyden biriydi” diye anlatmıştı.

Jobs için paranın pek bir kıymeti yoktu.

Bir söyleşisinde Wall Street Journal’a “Mezara gittiğimde en güçlü adam olmanın benim için hiçbir değeri yok. Benim için kıymetli olan şey her gece yatağa giderken harikulade bir şey yaptığımızı düşünmek” demişti.

Müzik tutkunu

Bob Dylan’in eski sevgilisi olan Joan Baez bir periyot Steve Jobs ile birlikteydi

Steve Jobs’un müzik zevki eser tanıtımlarında kendini aşikâr ediyordu.

Yeni Mac yahut iPhoneların ekranlarında sık sık albüm kapakları yahut singlelar gözüküyordu.

En sevdiği sanatkarlar Bob Dylan ve Beatles’tı.

Beatles’ın müziklerini iTunes’ta satabilmesi, Kasım 2010’da sonuçlanan bir tüzel süreçle mümkün olmuştu.

Apple’ın toplumsal müzik hizmeti Ping’de yer alan Jobs’un en sevdiği 10 albümün ortasında Miles DAvis’in Kind of Blue, Grateful Dead’in American Beauty ve The Who’nun Who’s Next albümleri yer alıyordu.

Bu müzisyenlerden biriyle daha ferdî bir irtibatı da vardı: Bob Dylan’ın eski sevgilisi olan müzisyen Joan Baez’le bir müddet birlikte olmuştu.

Jobs tanıtım etkinliklerinde “Bir şey daha var” dedikten sonra yeni bir eser daha tanıtmasıyla ünlüydü

Bir şey daha var…

Bazen en uygununu en sona saklamanız gerekir. Steve Jobs eser tanıtımlarında bunu sıklıkla yapardı.

Çok sayıda yeni alet tanıttıktan sonra, iştirakçiler tam da aktifliğin sonunun geldiğini düşünüp gitmeye hazırlanırken “Bir şey daha var” der, akabinde da afacanca gülerdi.

Bu, şovmenlik dehasının bir kesimiydi.

Jobs’un ardılı Tim Cook, 2015 yılında tıpkı cümleyi kurduktan sonra Apple Watch’u tanıtmıştı.

Bu cümleyi bir pazarlama sloganı olarak kullanmak isteyen İsviçreli saat üreticisi Swatch ile Apple ortasında bir hukuk uğraşı de yaşanmıştı.

Mart 2021’de Londra’da bir mahkeme, Apple’ın Swatch’u engelleyemeyeceğine hükmetti.

Bugün Steve Jobs’un eşsiz usulü, hayattayken hiç tercih etmeyeceği bir şirkette bile yaşamaya devam ediyor.