Afganistan’da 20 yıl sonra yine idareye gelen Taliban’ın dün açıkladığı süreksiz hükümet, ABD idaresini rahatsız etti. Washington’u kaygılandıran mevzuların başında, kapsayıcı olma vaadine karşın hükümette bayanlar ve etnik azınlıkların temsil edilmemesi ile kabinede direkt Amerikan askerlerine yönelik ataklarda ismi geçen hatta katliamlara karışan bireylerin vazife alması geliyor.
Afganistan Başbakanı Molla Muhammed Hasan Akhund, Birleşmiş Milletler’in kara listesinde.
İçişleri Bakanı Siraceddin Hakkani ise Amerikan Federal Soruşturma Ofisi’nin (FBI) arananlar listesinde bulunuyor.
Pençşir Vadisi’ndeki direniş hareketi (Afganistan Ulusal Direniş Cephesi) ise memleketler arası topluma, Afganistan’ın yeni hükümetiyle diplomatik alaka kurmama daveti yaptı.
Taliban, süratli bir taarruz sonunda 15 Ağustos’ta Afganistan’ın başşehri Kabil’i de ele geçirmişti.
ABD ne diyor?
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Açıklanan listedeki isimlerin tümünün istisnasız Taliban üyeleri ya da onlara yakın şahıslar olduğunu ve kabinede hiçbir bayan bulunmadığını not ettik” denildi.
Açıklamada ayrıyeten, “Listedeki kimi şahısların bağları ve geçmişleri de bizi kaygılandırıyor” tabiri yer aldı.
ABD’nin Taliban’ı, “sözleriyle değil icraatıyla değerlendireceğinin” de altı çizildi.
Washington, Taliban’dan, yabancı asıllı şahıslar ve gereken dokümanları almış Afgan vatandaşlarının ülkeyi inançla terk etmesine imkan verme kelamını tutmasını bekliyor.
ABD, Afganistan’ın yeni idaresinin memleketler arası cihatçı yapılanmalarla alakalarını de yakından izleyecek.
BBC Bu hafta Kabil’deki Taliban zıddı şovlara katılanların birçok kadınlardı ‘Şeriat hukuku uygulanacak’
Salı günü erken saatlerde Taliban Yüksek Önderi Mevlevi Haybatullah Akhunzade’ye atfen yapılan açıklamada hükümetin Şeriat hukukunu uygulayacağı bildirildi.
Taliban’ın başka ülkelerle “güçlü ve sağlıklı” bağlantılar sürdürmeyi istediği, “İslam hukuku ya da ülkenin ulusal kıymetleri ile çelişmediği sürece” milletlerarası hukuka ve milletlerarası mutabakatlara hürmet göstereceği de vurgulandı.
Afganistan Başbakanı Molla Muhammed Hasan Akhund, 1996-2001 yılları ortasında Taliban hükümetinde dışişleri bakan yardımcısı olarak misyon almıştı. Akhund’un Taliban’ın askeri kanadından çok dini kanadında tesirli olduğu bildiriliyor.
Hareket içindeki görece ılımlılar ile sertlik yanlıları ortasında yaşandığı bildirilen uyuşmazlık sonrası Akhund’un üzerinde uzlaşılan bir aday olarak ortaya çıktığı anlaşılıyor.
- Taliban, Afganistan’ın süreksiz hükümetini açıkladı: Başbakan Molla Akhund, İçişleri Bakanı Hakkani FBI’ın arananlar listesinde
- El Kural’ı Taliban’a bağlayan sadakat yemini neydi, alakalar nereye evrilecek?
- Taliban savaşçıları Kabil’de protesto şovlarını dağıtmak için havaya ateş açtı
- Taliban, ele geçirdiğini tez ettiği Pençşir Vadisi’ne bayrağını dikti, direnişçi başkan ayaklanma daveti yaptı
- ABD’nin 10 sivilin öldüğü Kabil’deki İHA taarruzuyla ilgili neler biliniyor?
Afganistan İçişleri Bakanı Siraceddin Hakkani ise Hakkani örgütlenmesi diye de bilinen militan kümenin önderi.
Taliban’a sadakat yemini eden örgütlenmelerden Hakkani, ülkede son 20 yılda birçok büyük atak düzenledi. Bunlardan en kanlısı 2017 yılında Kabil’de düzenlendi. O saldııda 150 kişi hayatını yitirmişti.
Taliban’dan farklı olarak Hakkani, ABD’nin “yabancı terör örgütleri” listesinde yer alıyor. Hakkani’nin ayrıyeten El Düstur ile de yakın bağlantılarını sürdürdüğü biliniyor.
FBI yetkilileri, Siraceddin Hakkani’nin 2008 yılında bir otelde düzenlenen ve bir Amerikan vatandaşının öldüğü bir hücumdan ötürü arandığını ve Afganistan’daki ABD güçlerine yönelik birçok akının gerisindeki isim olduğunu söylüyor.
Afganistan hükümetinde dikkat çeken başka kimi isimler şöyle:
- Taliban’ın kurucusu ve eski başkanı Molla Ömer’in oğlu, Savunma Bakanı Molla Yakup
- Geçen yıl ABD’nin ülkeden çekilişini düzenleyen mutabakatta değerli rolü olan Taliban’ın kurucularından, Başbakan Yardımcısı Molla Abdulgani Baradar
- ABD ile müzakerelere katılan heyette yer alan, Dışişleri Bakanı Buyruk Han Muttaki
BBC Dış Haberler Muhabiri Lyse Doucet’in tahlili
Uzun mühlet karanlık köşelerde gezinen ve üyelerinin isimleri dünyada “terör listelerinde” yer alan bir hareket artık dünya sahnesinde legal unvanlar taşıyan bakanlardan oluşan bir kabine açıklıyor.
Süreksiz hükümetin başbakanı Molla Akhund Taliban’ın önde gelen dini ve askeri başkanları ortasındaki çekişmeler sonrası uzlaşmayla belirlenen bir aday üzere görünüyor.
Hükümetin süreksiz bir karakter taşıması, silahlı gayretten siyasi iktidara geçiş sürecinde Taliban’a esneklik sağlayacak.
Haber kaynaklarımız, Taliban’ın kapsayıcı bir hükümet davetlerini gözardı ettiğini, eski idarede yer almış ve bilhassa ismi yolsuzluklara karışmış isimleri idareye almak istemediğini söylüyor.
Bir Taliban başkanının “Başka ülkeler hükümetlerini belirleyebiliyor, biz niçin seçemeyelim” dediği bildiriliyor.
Bayanlara gelince….Taliban hükümetinde bayanların bakan olması ihtimali aslında hiç yoktu. Bayan Problemleri Bakanlığı da lağvedildi.